Skessuhorn - 03.05.2006, Qupperneq 12

12
MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 2006

Langur vegur
Sigvaldi Arason lítur yfir farinn veg og lagðan síðustu fimmtíu árin
H
Sigvaldi er þekktur fyrir að hafa nánast rekiðfyrirUeki sitt í gegnum síma alla tíð, og hér er hann aðprófafyrstu NMT farsímana
árið 1986.
Það eru margvísleg tímamót í
Borgarfirði um þessar mundir.
Stærstur hluti Borgarfjarðar norðan
Skarðsheiðar verður að einu sveit-
arfélagi seinna í mánuðinum að við-
bættum hluta af Snæfellsnesi. Þá
hefur sjaldan verið eins mikill upp-
gangur í héraðinu og jafh miklar
ffamkvæmdir og um þessar mundir.
Það eru líka mikil tímamót hjá
þekktasta verktaka héraðsins, Sig-
valda Arasyni, en hann hefur nýver-
ið hætt störfum eftir að hafa verið í
verktakastarfsemi í hálfa öld. Saga
Sigvalda er stór hluti af fram-
kvæmdasögu Borgarness enda ekki
mörg verk á staðnum undanfarna
fimm áratugi sem hann hefur ekki
komið að með einum eða öðrum
hætti. Hann hefur farið yfir langan
veg en lfka lagt langa vegi því þeir
eru heldur ekki margir vegaspott-
amir á landinu þar sem hann, eða
menn á hans vegum, hafa ekki lagt
hónd á plóg. Það eru heldur ekki
margir sem hafa enst þetta lengi við
stjórnvölinn á stóm verktakafyrir-
tæki. Það er því við hæfi að fá Sig-
valda til að rifja upp ferilinn í fáum
orðum. Þess má líka geta að um
helgina verður opnuð ljósmynda-
sýning í nýju ráðhúsi Borgarbyggð-
ar þar sem Sigvaldi sýnir myndir af
ýmsum ffamkvæmdum í Borgamesi
síðustu áratugi.
Ungur í vegagerð
Sigvaldi er Borgnesingur í húð
og hár en ættaður úr Lundarreykja-
dalnum í föðurætt og Stykkishólmi
í móðurætt. Hann var ekki gamall
þegar hann fór að munda skóflu en
tólf ára hóf hann störf hjá Vegagerð
ríkisins en faðir hans var þá vega-
vinnuverkstjóri hjá Vegagerðinni í
Borgamesi. Hann vann þar sem
verkamaður á sumrin í fimm ár en
árið 1955 keypti hann sinn fýrsta
vömbíl og hóf eigin rekstur, aðeins
sautján ára að aldri. „Það var ekki
eins mikið um það þá og er í dag að
menn væra í eigin rekstri þannig að
þetta hefur efalaust þótt nokkuð
sérstakt að ég væri svona brattur,
stráktitturinn,“ segir Sigvaldi.
„Eg hafði hinsvegar aðgang að
vinnu fyrir bílinn yfir sumarið
þannig að áhættan var ekki svo mik-
il. Þetta var hinsvegar stórt stökk
fyrir mig enda var það toppurinn á
tilverunni að vera í vegavinnu á eig-
in bfl. Þetta var ágætis tmkkur, Far-
gó árgerð 1947 og reksturinn gekk
ágætlega. Það var mikið umleikis í
vegagerð hér í héraðinu á þessum
árum. Hér voru gerðir út þrír
vinnuflokkar allt sumarið, ffá vori
til hausts. Tveir ofaníburðarflokkar
með bílum og einn ræsaflokkur.
Það var verið að leggja nýja vegi og
viðhalda þessum gömlu en þegar ég
var að byrja vom ekki komnir ak-
vegir í allar sveitir. Svo dæmi sé tek-
ið kom ég að því að leggja fyrsta
veginn í Lundarreykjadal að norð-
anverðu og að sunnanverðu í Reyk-
holtsdal, sunnanverðu í Norðurár-
dal og Skorradal. Líka einhverja
vegi á Mýram og víðar.“
Lítið sofið
Sigvaldi segir að það hafi verið
mikil læti í vegagerðinni á þessum
tíma en vinnubrögðin þættu
kannski ekki til fýrirmyndar í dag.
„Það hefúr margt breyst í vegagerð
á þessum fimmtíu ámm. Flóanum
eða móanum var ýtt upp með jarð-
ýtu í hrygg og síðan keyrðum við
möl ofan á það. Þetta hélt þegar var
komið hálfs metra malarlag. Þetta
vom bara vinnubrögð þess tíma en
vegagerð hefur sem betur fer þróast
eins og allt annað.“
Það era ekki bara vinnubrögðin
sem hafa breyst, vinnutíminn er líka
öðravísi. „A þessum tíma vora ekki
komin vökulög og tamirnar urðu
stundum langar. Þegar maður var
að koma heim á morgnana, búinn
að keyra alla nóttina, þá var fólkið
að fara í vinnuna og maður var hissa
á því hvað það þyrfti að sofa mikið.
Já þetta vora stífar tamir smndum
en sumarið er stutt og á þeim tíma
var ekki verið í framkvæmdum ut-
anhúss allt árið eins og er í dag.
Fyrstu árin lagði ég bílnum yfir
veturinn og fór eitthvað í burtu í
vinnu. Ég var meðal annars tvo vet-
ur í Olafsvík sem verkamaður í
frystihúsi og einn vetur sjómaður
hjá Eimskip. Síðan var ég leigubíls-
stjóri hjá Steindóri og mjólkurbíl-
stjóri á Selfossi.“ Sigvaldi segir að
bílamir hafi líka verið ólíkir því sem
gerist í dag. Núna sé mönnum ekki
vorkunn að aka vörabíl, það sé eins
og að sitja heima í stofu. „Þetta
voru allt aðrir bílar og öryggismál-
in ekki í hávegum höfð“.
Þrátt fýrir að bílarnir hafi ekki
alltaf verið upp á það besta segist
Sigvaldi hafa sloppið vel við óhöpp.
„Það voru varla vélar í þessum
druslum. Þær voru svo máttlausar
að varla var hægt að ná bílunum á
nóga ferð til að velta. Það hefur
sennilega bjargað manni. Það var
hinsvegar ýmis konar bras í þessu
og oft mörg vandamál sem þurfti að
leysa. Maður var yfirleitt einn á ferð
og ýmislegt sem kom upp á í hinum
ýmsu verkum. Maður varð hinsveg-
ar að bjarga sér og gerði það.“
Mikil bylting
Arið 1960 varð mikl breyting á
íslenskum tollalögum en þá var inn-
flutningur á vörabíltun geftnn fjáls.
Sigvaldi var fljótur að nýta sér það
og keypti nýjan Mercedes Bens
vörubíl með 7 tonna burðarþol og
var það fýrsti vörubíllinn með stál-
palli og díselvél í Borgamesi. „Þetta
var rnikil bylting og ekki síður
tveimur árum seinna þegar ég setti
talstöð í bílinn og gat ávallt verið í
símasambandi um hana. Það breytti
miklu.“
Arið eftir að hann eignaðist fýrr-
nefndan bíl keypti hann traktor til
að moka á bíla og var þá orðinn
„stórgrósser." Það var mikið um
steypumalarflutninga á þessum
tíma, m.a. var verið að byggja upp
Borgameshöfn. Mölin var tekin við
Flóðatanga en það var oft erfitt að
fá ámokstur á bílana. Bændur sem
áttu traktora sáu oft um það en tími
vörubílstjóra og bænda féll ekki
alltaf saman. Tækin vora líka svo
afkastalítil að það tók um hálftíma
að moka á bílinn. Þetta varð til að
ég keypti mér Fordson traktor en
hann kom við sögu í mörgum fram-
kvæmdum, m.a. var vélin notuð við
jarðvegsskipti þegar Egilsgata var
steypt, fýrst gatan í Borgarnesi."
Rekinn úr
vörubílstj órafélaginu
Reksturinn hélt áffam að vaxa
hægt og bítandi og árið 1962 stofti-
aði Sigvaldi ásamt bræðrum sínum
íýrirtækið Arasynir s.s. og keyptu
þeir þá Ferguson traktorsgröfu,
mikið „raritet," þá fýrstu sinnar
tegundar í Borgarnesi. Grafan var
meðal annars notuð í gatnagerð í
Borgamesi. Tveimur ámm síðar
keypti Sigvaldi nýjan vörabíl með
krana en það vora einnig mikil um-
skipti þar sem hægt var að moka á
bílinn með krananum. A þessum
tíma var nóg að gera og uppgangs-
tímar. „Um tíma, árið 1964, átti ég
tvo vörubíla en útaf því lenti ég upp
á kant við Vörubílstjórafélag Mýra-
sýslu og þær deilur enduðu með því
að löngu síðar var ég rekinn úr fé-
laginu.
Þetta ár stofnaði ég, ásamt Bjarna
Sigurðssyni og Bjarna Jóhannssyni,
fýrirtækið Þungavinnuvélar Borg-
arfjarðar og sáum við meðal annars
um rekstur á jarðýtum. Á árunum
1967 - 1971 varð hinsvegar mikill
samdráttur í verklegum fram-
kvæmdum og þá dró úr umsvifúm.
Ég hélt samt áffam vélarekstri und-
ir eigin nafni og árið 1973 átti ég
gröfú, loftpressu og vörabíla. Þá var
aftur að rofa til og framundan var
ágætt tímabil. Ari seinna stofúaði
ég síðan fýrirtækið Borgarverk hf.
sem enn er rekið. Astæðan fýrir því
var einfaldlega sú að ég var kominn
með það mikinn rekstur að það
þótti ekki skynsemi að vera með
það allt á eigin nafni.“
Eftír að Borgarverk varð til segist
Sigvaldi hafa orðið að snúa sér
meira að stjórnun en hann hafi
alltaf keyrt eitthvað af og til og
stokkið á hin og þessi tæki effir
þörfúm. Enda hafi það verið miklu
skemmtilegra en standa í einhverju
snatti.
Rosalegt ár
Sem fýrr segir eru þau orðin ófá
verkin sem Sigvaldi hefúr komið að
með einhverjum hætti, ekki bara í
Borgarfirði, heldur um allt land.
Aðspurður um hvað hafi verið eftir-
minnilegast segir hann að það hafi
verið lagning Hitaveitu Akraness
og Borgarfjarðar og Borgarfjarðar-
brúin en hann var undirverktaki í
báðum þessum verkum. „Þetta var
árið 1980 og árum saman var þetta
besta árið í sögu fýrirtækisins. Við
sprengdum um 90% af öllu grjóti
sem notað var í fýllingar við Borg-
arfjarðarbrúna og fluttum mikið af
því úr Hrafnakletti og ffam í garð-
inn. Sama ár og árið eftir lögðum
við hitaveitu í öll hús í Borgarnesi
nema hluta af gamla bænum. Þá
lögðum við rörin í brúarfýllinguna
og kaflann frá Höfú og að Læk. Þá
vorum við í virkurflutingum fýrir
hitaveituna og auk þess í sprenging-
um út og suður. Þetta var rosalegt
ár og feikna gaman,“ segir Sigvaldi.
Sprengt í tætiur
A tímabili fékkst Borgarverk
mikið við sprengingar en þá þurffi
að nota sprengiefni hvar sem grjót
var í veginum. „Það er langt síðan
maður hætti í því enda breyttist við-
horfið mikið þegar fleygarnir
komu. Þegar við lögðum hitaveit-
una hér í Borgarnesi vora vökva-
fleygar ekki til og allar klappir í
skurðum þurftí að sprengja. Arið
1999 fómm við í Stykkishólm og
lögðtun hitaveituna þar sem var
svipað verk og landslagið líkt en þar
sprengdum við ekki eina einustu
túpu heldur var allt fleygað með
gröfum.
En áður fýrr sprengdum við
meðal annars mikið fýrir Vita- og
hafnamálastofnun. Allt grjótið í
hafnargarðinn í Stykkishólmi
sprengdum við og mikið í höftiina á
Akranesi og að sjálfsögðu hér í
Borgarnesi. Einnig fórum við
norður á Isafjörð og tun allt Norð-
urland vestra."
Sigvaldi segir að þetta hafi verið
vandasamt verk og ekki áfallalaust.
Ekki síst þegar þurfti að sprengja
inni í íbúðabyggð. „Það þurftí að
fergja allt tíl að koma í veg fýrir að
grjótið spýttist í allar áttír og síðan
þurftu menn að vera nokkuð ná-
kvæmir í skömmtunum. Það kom
hinsvegar fýrir að menn fengu
grjóthrúgur yfir sig en það slasaðist
aldrei neinn.“