Morgunblaðið - 06.06.2019, Side 39

39
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 2019
Sprell Það getur verið gaman að standa á höndum á góðum sumardegi í Nauthólsvík í Reykjavík.
Hari
Ráðherrarnir fjórir
stóðu í hlaðvarpanum á
Keldum, þeir voru ekki
þar að flytja þjóðinni
neinar gleðifréttir.
Þeir voru þar að flytja
fréttir af ákvörðunum
ríkisstjórnar og til-
kynningu um að þeir
hygðust leggjast í vörn
og aðgerðir sem væru
nauðvörn gegn því sem
þeir stæðu nú frammi fyrir. Ástæð-
an! Landið verður opnað fyrir inn-
flutningi á hráu kjöti sem fylgir
meiri áhætta en því frysta. Stað-
arvalið Keldur hljómar eins og öf-
ugmæli að því leyti að þaðan hafa
dýrasjúkdómarnir sem hingað hafa
borist erlendis frá verið kveðnir nið-
ur, oft eftir sáran og kosnaðarsaman
niðurskurð búfjárstofna. En við átt-
um og vonandi eigum enn kjarkaða
dýralækna og vísindamenn á Keld-
um, en þeir einatt sögðu „nei,“ í
nafni vísindanna, dýraverndar og
mannhelgi þegar pólitískur breysk-
leiki var í aðsigi. Íslenskur búfén-
aður hefur nefnilega verið frelsaður
undan plágunum frá Vísindastöðinni
að Keldum.
Því er öldin önnur. Þegar við opn-
um landið þá eykst áhættan og
vissulega er nauðvörn ríkisstjórn-
arinnar rétt ef ráðherrarnir og emb-
ættismennirnir skilja um hvað málið
snýst. Ísland býr ekki enn við neyð
flestra annarra þjóða í Evrópu varð-
andi allskyns dýrasjúkdóma sem
berast milli landa eða vegna sýkla-
lyfja í matvælum frá verk-
smiðjubúum sem valda
fólki lífshættu, en spáð
er að eftir fimmtíu ár
deyi fleira fólk úr
sýklalyfjaóþoli en
krabbameini.
Innlendir og ekki
síður erlendir læknar
og prófessorar segja:
„Ísland býr við öfunds-
verða stöðu í landbún-
aði og matvæli sem eru
einstök.“
Hér er minnst notk-
un á pensilíni í heim-
inum í búfé og hér var bannað að
gefa búfé pensilín í fóðri. Nú vill Al-
þjóða heilbrigðisstofnunin taka á
siðleysinu og stöðva glæpsamlegt
athæfi í búskap víða um heim, verk-
smiðjubúin eru þar langglæp-
samlegust. Á sama tíma erum við
nauðbeygð, segja stjórnmálamenn-
irnir, að opna landið, um það er að
vísu deilt hvort dómur EFTA sé
byggður á réttum rökum.
Ráðherrar og embættismenn
vita kannski ekki og vita þó?
Nú stríða Evrópa, Ameríka og
Kína við illvíga svínapest, „afrísku
svínapestina“, og stjórnvöld í Kína
ráðgera að skera niður allt að þriðj-
ungi síns svínastofns til að verjast.
Þessi svínapest er sögð berast með
hráu kjöti m.a. Hver veit hvaðan
unnar kjötvörur koma þó pakkaðar
séu í Evrópu? Jú, pestin er líka í
ESB.
Nú er frumskylda hér að fylgja
þessu eftir með því að stofna mat-
vælaráðuneyti með sterkri landbún-
aðardeild annars vegar og sjáv-
arútvegsdeild hins vegar. Að
blessaður landbúnaðarráðherrann
þurfi ekki að deila ráðuneytisstjóra
með öðrum ráðherra. Ekki gátu fé-
lags- og barnamála- og velferð-
arráðherra gert það, þar var stokk-
að upp. Og að landbúnaðarráðherra
búi nú við þær aðstæður að enginn
sérmenntaður vísindamaður í land-
búnaði sé starfandi í ráðuneytinu,
núverandi ráðherra ber ekki einn
ábyrgð á þessari þróun, hún hefur
gerst á tólf árum frá árinu 2007.
Engum ráðherra er boðið upp á
þessar aðstæður en matvæla- og
landbúnaðarráðuneyti er ekkert síð-
ur mikilvægt en heilbrigðisráðu-
neyti eins og mál eru að þróast. Og
svo ætti að fela íslenskum bændum
að framleiða sem allra mest af þeim
vörum sem við neytum í landinu, af
mjólkurvörum, kjötvörum og græn-
meti, í því væri fólgið mikið öryggi
fyrir landsmenn.
Ráðherrar skrifa villandi grein
Það henti nú þau Kristján Þór
Júlíusson og Svandísi Svavarsdóttur
ráðherrana að skrifa villandi grein
saman í Moggann eftir Keldnafund-
inn þar segja þau í upphafi „að ætl-
unin sé að stemma stigu við frekari
útbreiðslu sýklalyfjaónæmis á Ís-
landi“. Það er eins og þau viti ekki
að þau ætla að opna fyrir áhættuna
enn frekar. Meðfylgjandi mynd sýn-
ir einstaka stöðu Íslands, besta
staða lands í Evrópu hvað varðar
litla sýklalyfjanotkun í búvörum,
meðan mörg lönd búa við ógnvæn-
lega stöðu. Svo bæta þau við og
segja: „Við vonumst til þess að um
það skapist samstaða að Ísland
verði í fremstu röð þegar kemur að
vörnum gegn útbreiðslu sýkla-
lyfjaónæmra baktería.“ Það er eins
og þau viti ekki að Ísland og Nor-
egur eiga algjöra sérstöðu hvað
varðar landbúnað og matvæli án
sýklalyfja og innflutningurinn á
hráa kjötinu skapar okkur nýja
áhættu. Ég sá að samgöngu-
ráðherrann og dýralæknirinn Sig-
urður Ingi Jóhannsson skrifaði og
skildi að þetta voru aðgerðir gegn
nýrri ógn sem mun valda áhættu
bæði gagnvart mannfólki og búfé.
Um það deila læknar og vís-
indamenn ekki.
Eftir Guðna
Ágústsson »Nú stríða Evrópa,
Ameríka og Kína
við illvíga svínapest,
„afrísku svínapestina“,
og stjórnvöld í Kína
ráðgera að skera
niður allt að þriðjungi
síns svínastofns.
Guðni Ágústsson
Höfundur er fv. alþingismaður
og ráðherra.
Ríkisstjórnin í vandræðum sínum á Keldum
Flest sveitarfélög á
höfuðborgarsvæðinu og
samgönguyfirvöld ráð-
gera nú að fjárfesta um-
talsvert í borgarlínu. Og
eru tilbúin með fyrsta
milljarðinn í undir-
búning. Borgarlína virð-
ist eiga að vera eins kon-
ar nýtt stofnbrautakerfi
fyrir sérhannaða vagna
til að flytja okkur um
höfuðborgarsvæðið
fljótt og vel. Með skjótari og hag-
kvæmari hætti en einkabíllinn getur.
Er þetta örugglega hagkvæm nýting
fjármuna?
Hér skal viðurkennt að ekki hef ég
lesið ógnarmikið um málið en mér virð-
ist talsmenn borgarlínu tala um hana
sem næstum því töfralausn sem við
munum þyrpast um að nota. Þar með
yrði allur samgönguvandi höfuðborg-
arsvæðisins leystur. Engar tafir (hvað
þá tafagjöld) og borgarlínan muni
moka okkur fram og aftur milli hverfa
og bæja með mikilli afkastagetu sinni.
Önnur lausn?
En ég spyr: Verður borgarlína betri
kostur en betrumbætt strætókerfi?
Með öðrum orðum: Mætti ekki end-
urbæta strætókerfið þannig að það
geti gegnt hlutverki sínu betur? Fyrir
margfalt færri milljarða króna? Ef
strætó fær meiri forgang í umferðinni
en nú er og yrði þar með fljótari í för-
um væri kannski hægt að búast við að
fleiri nýttu sér þann kost. Leggja
mætti fleiri sérakreinar fyrir strætó,
veita strætó víðar forgang á gatnamót-
um og almennt gera leiðakerfið víð-
tækara og greiðara með meiri tíðni,
áherslu á hraðferðir og kannski splæsa
í hraðari endurnýjun vagna. Þetta hef-
ur svosem verið á dagskrá en strætó-
fyrirtækið getur örugglega sinnt þessu
hlutverki enn betur ef það fengi meira
fjármagn. Þetta hljómar kannski frek-
ar sem gömul tugga en
töfralausnin en mér
finnst ekki hafa komið
fram mikil umræða um
þennan möguleika.
Dýr tilraun?
Ég sé ekki að borg-
arlína muni koma okkur
upp til hópa til að nota
almenningssamgöngur
og minnka notkun einka-
bílsins. Af hverju er hægt
að ætlast til þess að við
notum borgarlínu ef við
notum varla strætó í dag? Bara af því
að vagnarnir eru nýir og kerfið er
nýtt? Eða bara af því að þetta kostar
tugi milljarða króna og við þurfum að
gera það fyrir yfirvöldin að nýta fjár-
festinguna? Borgarlínuhugmyndin
virðist í fljótu bragði vera eins og
óþarflega dýr tilraunastarfsemi. Er
ekki betri nýting á fjármunum að verja
broti af þessari upphæð til að bæta
strætókerfið og sjá hvort við myndum
þá ekki ferðast meira með strætó?
Annars má almennt segja um umferð-
ina á höfuðborgarsvæðinu að auðvitað
væri best að allir samgöngumátar
fengju að ganga nokkurn veginn trufl-
unarlítið.
Kannski er þó hugarfarsbreyting
líklegust til þess að fá okkur inn í al-
menningsvagna. Væri ekki ráð að
byrja þar? Og hafa kannski bara
ókeypis í strætó eins og á Akureyri?
Er borgarlína
betri en strætó?
Eftir Jóhannes
Tómasson
Jóhannes
Tómasson
»Er ekki betri nýting á
fjármunum að verja
broti af þessari upphæð
til að bæta strætókerfið
og sjá hvort við myndum
þá ekki ferðast meira
með strætó?
Höfundur er bíleigandi á eftirlaunum.
jotor52@gmail.com