Félags- og heilbrigðismál - 01.07.2003, Page 86

84
Atvinnuleysi
5. Atvinnuleysi
Unemployment
5.1. Útgjöld vegna atvinnuleysis
Þróun útgjalda vegna atvinnuleysis á árunum 1991-2000
endurspeglar vel hið alvarlega ástand atvinnumála í byrjun
áratugarins. Þannig vaxa útgjöld á föstu verðlagi um 83%
milli áranna 1991 og 1992 og um 45% milli áranna 1992 og
1993. Eftir það dregur úr vexti og frá 1996 lækka þau.
Atvinnuleysisbætur eru langstærsti þátturinn í þessum
útgjaldaflokki eða um og yfir 80% útgjalda öll árin. Framlög
til atvinnuátaksverkefna, námskeiða o.fl. eru mest árin
1994 og 1995 þegar þau eru 13 og 9% heildarútgjalda á
þessu sviði.
Eini liðurinn sem telst til þjónustu á þessu sviði er vinnu-
miðlun. Til hennar fara árin 1991-1996 frá 2,3 til 3,8%
heildarútgjalda, en þau vaxa í tæp 5% heildarútgjalda árið
1997 og vaxa hratt eftir það og eru 22% þeirra árið 2000.
Vinnumiðlun var fram til ársins 1997 alfarið í höndum
sveitarfélaga, en það ár er Vinnumálastofnun sett á laggimar.
Stofnunin hefur viðameiri verkefni á höndum á sviði
vinnumiðlunar en sveitarfélögin áður og hún sér nú einnig
um skráningu atvinnuleysis.
Hlutfallstölur sýna að fjármögnun atvinnuleysistrygginga
flyst nær alfarið frá ríki til atvinnurekenda árið 1996. Einnig
kemur fram stærri hlutdeild sveitarfélaga í fjármögnun árin
1993 og 1994 samfara átaksverkefnum sem þau fjármögnuðu
ásamt Atvinnuleysistryggingasjóði.
5.2. Sainanburður milli Norðurlanda
f töflu 5.2.1. kemur fram samanburður útgjalda Norður-
landanna á þessu verkefnasviði, sem ekki hefur verið jafn
útgjaldafrekt á fslandi og í hinum löndunum í gegnum árin.
Útgjöld á íslandi eru þriðjungi lægri en í Noregi, sem næst
kemur íslandi í röðinni. Arið 2000 var meðalatvinnuleysi
samkvæmt samræmdum vinnumarkaðsrannsóknum minnst
áíslandi2,3%. ÍNoregivtu-það3,4%, en4,6% íDanmörku,
4,7% í Svíþjóð og 9,8% í Finnlandi.
Skýringar á lægri útgjöldum á íslandi en á öðrum Norður-
löndum á þessu verkefnasviði árið 2000 eru einkum að hér
er atvinnuleysi minna og að útgjöld til atvinnuátaksverkefna
og starfsþjálfunar atvinnulausra eru einnig minni. Væntan-
lega hefur einnig áhrif að fjárhæðir atvinnuleysisbóta á
íslandi eru eingöngu háðar fyrra starfshlutfalli en eru ekki
hlutfall af fyrri tekjum eins og í hinum löndunum.
5.3. Upplýsingar um peningagreiðslur og þjónustu
Fyrstu töflur sem hér fylgja og sýna atvinnuleysi á árunum
1991-2000 byggja á vinnumarkaðsrannsóknum Hagstofu
íslands. Upplýsingar í öðrum töflum í þessum kafla eru
fengnar frá Vinnumálastofnun. Þær taka til áranna 1991-
2000 að undanskyldri töflu um fjölda þátttakenda í vinnu-
markaðsúrræðum.