Vinnuafl - 15.01.1996, Blaðsíða 24

22
Vinnuafl 1963-1990
Sé litið á hlutfallslega aukningu allt tímabilið er
athyglisvert að þeim mun minna sem sveitarfélagið er þeim
mun hagstæðari hefur þróunin verið. Þannig fækkaði
ársverkum beinlínis í næststærstu sveitarfélögunum (sér-
staklega í Keflavík og á Akranesi) og mjög hægur vöxtur
hefur verið hjá öðrum stórum sveitarfélögum. Hlutdeild
sveitarfélaga með fleiri en 1.000 íbúa lækkaði úr 90% í 86%
á þessu tímabili en sveitarfélög með færri en 1.000 íbúa juku
að sama skapi hlutdeild sína í vinnuaflsnotkun í iðnaði.
Eins og í landshlutaskiptingunni má gera greinarmun á
þremur ólíkum skeiðum í þessari þróun, árin 1972-1980,
1980-1987 og 1988-1990. í 12. yfírlitsmynd eru sýndar
niðurstöður útreikninga á fráviki ólíkra stærðarflokka frá
landsmeðaltali mælt í fjölda starfa. Tvö fyrstu skeiðin
misstu stærstu sveitarfélögin um 1.500 ársverk til annarra
sveitarfélaga en á síðasta skeiðinu tókst þeim að vinna 500
aftur. Sveitarfélög með 5.000-9.999 íbúa voru undir lands-
meðaltali allt tímabilið en það jafngildir því að um 500 árs-
verk hafi flust þaðan. Hagstæðust var framvindan á þennan
mælikvarða eins og áður kom fram hjá sveitarfélögum með
undir 1.000 íbúa.
Mynd 12. Þróun iðnaðar eftir stærð sveitarfélaga.
Ársverk Frávik ársverka ffá landsmeðaltali 1972-80, 1980-87 og 1987-90
1.000
500
o
-500
-1.000
-1.500
íbúar 10.000 eðafleiri íbúar 5.000-9.999 íbúar 2.000-4.999 íbúar 1.000-1.999 íbúarfærrien 1.000
Samkvæmt þessu má túlka svæðisbundna þróun iðnaðar
á þann hátt að hvort heldur er litið á landshlutaskiptingu
vinnuaflsins eða skiptingu þess eftir stærð sveitarfélaga
komi sömu þróunareinkenni í ljós. Störf í iðnaði hafa ekki
einungis færst frá höfuðborgarsvæði til landsbyggðar, eins
og fram kom í 8. yfirlitsmyndinni, heldur einnig frá
ljölmennum sveitarfélögum til hinna fámennari. Breytingin
sem varð á þessari þróun eftir 1987, þegar störfum í iðnaði
tók að fækka, kom fram eftir stærð sveitarfélaga líkt og
gerðist í landshlutaskiptingunni.
Verslun
í 9. yfirlitstöflu er sýnd þróun vinnuafls í verslun o.fl. eftir
stærðarflokkum sveitarfélaga tímabilið 1972-1990. Sveitar-
félög með fleiri en 1.000 íbúa árið 1990 juku hlutdeild sína
á kostnað minni sveitarfélaga þetta árabil. Þetta á sérstaklega
við um sveitarfélög með 1.000-9.999 íbúa en hlutdeild allra
stærstu sveitarfélaganna minnkaði.