Vinnuafl - 15.01.1996, Blaðsíða 12

10
Vinnuafl 1963-1990
aðilar (þ.á m. sláturhúsa Sláturfélags Suðurlands) hefur
ekki verið talin fram sérstaklega, heldur er öll starfsemi
viðkomandi fyrirtækis skráð í því umdæmi þar sem aðal-
bækistöð þess er. S ama er að segj a um by ggingarstarfsemi
og mannvirkjagerð ýmissa byggingarfyrirtækja -
starfsemin er yfirleitt talin þar sem fyrirtækið hefur aðal-
bækistöð, enda eru vinnustaðirnir oft margir og aðeins
unnið um hríð á hverjum stað. Byggingarstarfsemi er því
oftalin í Reykjavík en vantalin að sama skapi utan
Reykjavíkur. Þetta á við um byggingarstarfsemi einka-
fyrirtækja með aðalbækistöð í Reykjavík og ekki síður
um ýmsar verklegar framkvæmdir ríkisins þar sem örðugt
er að skipta vinnuvikum niður á staði. Til ársloka 1976
voru vinnuvikur hjá Vegagerð ríkisins taldar í Reykjavík.
Frá og með árinu 1977 tók launadeild fjármálaráðuneyti-
sins að sér launagreiðslur fyrir Vegagerð ríkisins og
hefur - auk atvinnugreinarmerkingar - séð um að skipta
vinnuvikum hennar á helstu héraðsstjóra- og verkstjóra-
svæði. Þetta olli mikilli fækkun vinnuvikna í Reykjavík
í atvinnugrein 431 (Vega- og brúargerð opinberra aðila)
frá 1976 til 1977, eða úr 39.354 vikum í 7.245 vikur og
samsvarandi fjölgun vinnuvikna í kaupstöðum og sveitum
í þessari grein. Ef um miklar og langvarandi framkvæmdir
hefur verið að ræða á einum stað og upplýsingar verið
fyrir hendi um starfsemina þar, hefur hún verið talin
sérstök rekstrareining (virkjanir, hafnargerðir o.fl.) og
starfsemin skráð í þvt sveitarfélagi.
I sambandi við skiptingu vinnuvikna milli Reykjavíkur,
einstakra kaupstaða og sýslna ber að hafa í huga, að
starfsmenn fyrirtækja í Reykjavík, sem búa í Kópavogi,
Seltjarnarnesi, Garðabæ, Hafnarfirði og víðar, eru taldir
íReykjavík, semerbæði vinnustaðurþeirraogtryggingar-
staðurfyrirtækisins. Atvinnuvegaflokkuninerþvíflokkun
fyrirtækja eða rekstrareininga fyrirtækja eftir atvinnu-
greinum og starfsstöðum (stundum þó tryggingarstöðum)
en ekki flokkun einstaklinga eftir búsetu (lögheimili eða
dvalarstað). Y msir einstaklingar með sjálfstæða starfsemi
(t.d. endurskoðendur, lögfræðingar, iðnaðarmenn o.fl.)
sem eru búsettir í öðru lögsagnarumdæmi en starfsstaður
þeirra er, koma hins vegar fram með eigin tryggingu í
lögheimilisumdæmi sínu en ekki á starfsstaðnum. Vinnu-
vikur sjálfstætt starfandi endurskoðanda, sem hefur
skrifstofu í Reykjavík en á lögheimili í Hafnarfirði, eru
t.d. skráðar í Hafnarfirði en ekki í Reykjavik, hafi hann
verið slysatryggður.
6. Einstaklingar með eigin rekstur eru fyrst og fremst
bændur ásamt eiginkonum þeirra og börnum 12-15 ára.
I öðrum greinum en búrekstri hefur einstaklingum með
eigin rekstur að jafnaði verið reiknaðar vinnuvikur.
Mökum þeirra og börnum hafa hins vegar ekki verið
reiknaðar vinnuvikur nema á skattframtali hafi beinlínis
verið óskað eftir slysatryggingu og þar með gefið til
kynna að hlutaðeigandi starfi f viðkomandi rekstri.
7. Aðalatvinnugrein 26 (trésmiðjur, húsgagnagerð, hús-
gagnabólstrun) var frá og með 1974 skipt í tvennt, þ.e.
atvgr. 261 (innréttingasmíði o.þ.h.) og 262 (húsgagnagerð
og -bólstrun). I Hagtíðindum var birtur fjöldi vinnuvikna
fyrir hvort númerið um sig vinnuárin 1974 og 1975. Þær
tölur voru ekki áreiðanlegar enda mikil vandkvæði á
þessari skiptingu. Arið 1976 mistókst þessi aðgreining
og voru því þessar greinar taldar í einu lagi fyrir það ár.
Frá og með árinu 1977 var fjöldi vinnuvikna í þessum
greinum aftur birtur sundurgreindur í Hagtíðindum, enda
þótt tölurnar hafi ekki verið áreiðanlegar fremur en árin
1974 og 1975.1 þessari skýrslu eru allar vinnuvikur (eða
ársverk) þessara greina birtar í einu lagi.
8. Starfsmannaskrifstofa fjármálaráðuneytis hefur frá og
með vinnuárinu 1976 séð um merkingu, flokkun og
skiptingu vinnuvikna milli sveitarfélaga hjá þeim ríkis-
fyrirtækjum og -stofnunum sem hún annast launagreiðslu
fyrir. f nokkrum atvinnugreinum, þar sem ríkisfyrirtæki
höfðu meginhluta umsvifanna með höndum, virtist þetta
valda óeðlilegum breytingum á fjölda vinnuvikna milli
áranna 1976 og 1977.5
9. Frá og með árinu 1983 var skráningu vinnuvikna í
atvinnugrein 861 (heimilisaðstoð) breytt þar sem hætt
var samkvæmt ákvæðum almannatryggingalaga að
innheimta iðgjöld vegna slysatrygginga sambýliskvenna.
Við þetta fækkaði skráðum vinnuvikum í atvinnugrein
861 mjög mikið eða úr um 68 þúsund vikum árið 1982 í
um 5 þúsund vikur árið 1983. Fækkunin nam u. þ. b.
1.200 ársverkum. Nauðsynlegt er að taka tillit til þessa
þegar vinnuaflsnotkun áranna eftir 1982 er borin saman
við tölur fyrri ára.
Að lokum er rétt að nefna nokkur atriði til frekari skýringa:
Verslanir Kaupfélags Reykjavíkur og nágrennis (KRON)
hafa allar verið taldar í atvinnugrein 629 (blönduð verslun
(kaupfélög, stórmarkaðir)) þótt með réttu ætti að telja
einstakar sérverslanir fyrirtækisins til annarra atvinnugreina.
f Atvinnuvegaflokkun Hagstofunnar var gert ráð fyrir að
starfsemi ýmissa sjálfstæðra listamanna væri talin í atvinnu-
grein 870 (rithöfundar, listmálarar, myndhöggvarar, tón-
skáld). í reynd hefur slysatrygging ekki nema að litlu leyti
verið látin ná til þeirra.
Blaðaútgáfa utan Reykjavíkur kemur lítið sem ekkert
fram í þessum gögnum enda mun mikið af þeirri starfsemi
vera sjálfboðavinna. Prentun blaðanna kemur vitaskuld
fram með prentsmiðjum.
Lögreglumenn á vegum sveitarfélaga voru fram að vinnuári
1973 skráðir í atvinnugrein 819 (stjórnsýsla sveitarfélaga).
Frá og með árinu 1973 eru þeir flokkaðir til atvinnugreinar
813 (stjórnsýsla ríkisins) þótt þeir hafi ekki orðið formlega
ríkisstarfsmenn fyrr en í ársbyrjun 1974 (sbr. 13. gr. laga nr.
56/1972).
Frá og með árinu 1988 hættu viðskiptabankar að greina
frá skiptingu ársverka á útibú sín á landsbyggðinni. Því var
ákveðið að áætla skiptingu ársverka í bankastarfsemi árin
1988-1990 á einstök sveitarfélög miðað við meðaltal áranna
1986 og 1987.