Skessuhorn - 25.02.2015, Blaðsíða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 25. FEBRÚAR 2015
Pennagrein
Brúin yfir Berjadalsá
Rótarýhreyfingin var stofnuð í
Bandaríkjunum 1905 og fagnaði því
aldarafmæli árið 2005. Þegar leið að
þessum tímamótum ákváðu félagar í
Rótarýklúbbi Akraness að halda upp
á þau. Skipuð var afmælisnefnd und-
ir forystu Guðmundar Guðmunds-
sonar. Hún lagði til að haldið yrði
upp á afmælið með því smíða brú yfir
Berjadalsá fyrir innan gljúfur. Brúnni
var ætlað að auðvelda leiðina upp á
Háahnjúk, sem er syðri tindur Akra-
fjalls, því hægt yrði að ganga upp Sel-
brekku og komast svo þurrum fótum
yfir ána. Einnig lagði nefndin til að
leiðin upp að brúnni yrði merkt. Til-
lögur hennar voru samþykktar og
hafist handa strax um vorið.
Fyrst var látið duga að leggja til
bráðbirgða planka milli árbakka.
Sumum þóttu þeir heldur ómerki-
legir og birtist um þá kviðlingur í
Skessuhorni sem Jón Pétursson heit-
inn (1935–2010) setti saman. Var
hann eitthvað á þessa leið:
Hægra nú mun verða’um vik
víst mun leiðin skána
Heimsins mesta hænsnaprik
hafa sett á ána.
Seinna um sumarið var smíðuð
brú með handriði og lét Jón Péturs-
son þess getið í Skessuhorni að hún
væri „hin besta smíð og klúbbnum
til sóma.“ Brúin entist á annað ár en
þegar sumar gekk í garð 2007 var
hún orðin lúin af veðri og vindum og
var því ráðist í að bæta hana. Úr varð
önnur brúin sem Rótarýmenn settu
þarna. Sú brotnaði þegar svella-
lög yfir ánni skriðu fram. Eftir að
ísa leysti fauk hún svo út í veður og
vind. Í lok mars 2008 ritaði Jón Pét-
ursson um þá atburði í Skessuhorn:
„Núna síðastliðinn vetur fauk brúin
af ánni þarna fyrir ofan gljúfrin. Og
eftir því sem ég hef komist næst ligg-
ur hún sem tannstönglar uppi á Suð-
urfjallinu.“
Þriðja brúin var byggð vorið 2011.
Hún var tekin af ánni um haustið
og borin vel upp fyrir bakkann þar
sem hlaðið var á hana fargi úr stór-
grýti. Því miður fórst fyrir að slá nið-
ur hæla og binda hana svo um vetur-
inn fauk hún þrátt fyrir grjótið sem
átti að halda henni. Hún lamdist við
kletta og brotnaði í spón.
Rótarýmenn á Akranesi réðust
í brúarsmíð í fjórða sinn sumarið
2013. Nú var vandað enn betur til
verka en fyrr og smíðaðar tvær stutt-
ar brýr og sterklegar. Borað var fyrir
traustum festingum úr málmi í klett
í miðri ánni. Þar tengjast brýrnar
saman. Þær eru teknar upp á haustin
og geymdar á árbakkanum til vors.
Engin leið er að hafa brú yfir ánni
um vetur því svellalögin sem mynd-
ast yfir vatnsborðinu eiga það til
skríða fram af miklum þunga.
Ágrip af þessari sögu fer hér á eft-
ir í bundnu máli:
Fyr’nær einum áratug
eins og ríman frá mun greina
réðust menn af miklum dug
í merkilega framkvæmd eina.
Í Akrafjalli byggðu brú
– beggja vegna háir tindar –
heldur illa entist sú,
enda blésu sterkir vindar.
Æstum rómi ýlfra þar
elris hundar langar nætur.
Hvassar tuggðu tennurnar
timburgólf og brúarfætur.
Yfir hryðja dundi dimm
dró sig fram með ógnarkrafti.
Í lofti vöktu veður grimm
vargs með lund og illum kjafti.
Eftir þetta aftur var
ófært fljót á vegi manna.
Þurrar báru’ei bífurnar
sem brúnir fjallsins vildu kanna.
Svo allra handa efni’og tól
uppi í dal eitt kvöld um vorið,
nokkru fyrr en sest var sól,
seggir fengu aftur borið.
En hagleiksmanna handaverk
höfuðskepnur lítils meta.
Þó að brú sé stór og sterk
stormar hana bugað geta.
Á ýli’og þorra elfan stríð
undir svelli kletta bryður.
Ísinn þolir engin smíð
allt hann getur molað niður.
Á var brúuð enn eitt sinn
öll var smíðin vönduð betur,
– en harður er’ann heimurinn,
hlífir engu rok um vetur.
Þarna geta brostið brýr,
brotin sópast nið’r í gilin,
þegar hnúa krepptum knýr
Kári fast á hamraþilin.
Fannst þar brotið brak um vor
sem brúin áður staðið hafði,
kurluð sprek í klettaskor
kræklótt lyng í greinar vafði.
En uppgjöf hugar- inn í -þel
ekki hleypa brúarsmiðir.
Þó flestum yrði ei um sel
aldrei haggast þeirra siðir.
Báru við upp bratta hlíð
byggðu yfir vatnsins gárum
Fjalars nóta fagra smíð,
í fjórða sinn á nokkrum árum.
Þurrum fótum fara má
fjalla- um í víðum -salnum,
því að brú er yfir á
enn á ný í Berjadalnum.
(Tilvitnanir í skrif Jóns Pétursson-
ar eru teknar úr greininni Gljúfra-
búinn og Rótarýbrúin sem birtist
upphaflega 27. mars 2008 í Skessu-
horni og liggur frammi á http://
skessuhorn.is/skessuhorn/adsendar-
greinar/nr/69820/.
Atli Harðarson
Brúarsmíði yfir Berjadalsá. Ljósm. Ingjaldur Bogason. Félagsmenn á brúnni. Ljósm. Ingjaldur Bogason.
Rótarýdagurinn 28. febrúar 2015
Rótarýfélagar á
gönguför
Laugardaginn 28. febrúar kl. 10:30
munu félagar í Rótarýklúbbi Akra-
ness halda örstuttan fund hjá Fos-
skoti undir Selbrekku í Akrafjalli.
Fosskot er gamalt eyðibýli við
neðsta foss Berjadalsár, Kúfoss. Að
fundi loknum verður gengið upp
Selbrekku og þaðan sem leið liggur
að Rótarýbrúnni í Berjadal. Ef veð-
ur eða færð hamlar för verður látið
duga að ganga inn í Slögu. Á þessu
svæði hafa Rótarýfélagar verið að
bauka eitt og annað undangengin
misseri, m.a. við þrepagerð, brúar-
smíði og gróðursetningu.
Allir velkomnir
Rótarýfélagar bjóða hér með öllum
áhugasömum að mæta til fundarins
og verða okkur samferða á göng-
unni. Þetta er til gamans gert en
aldrei að vita nema fróðleikskorn
um svæðið hrjóti af vörum á leið-
inni. Að vísu getum við engu lof-
að um veður og færð en lofum hins
vegar kakó og kleinum við ferðalok.
Vissara að áhugasamir klæði sig í
samræmi við veðurútlit.
Vörpum ljósi á Rótarý
Einmitt þennan sama dag eru aðr-
ir Rótarýklúbbar á Íslandi (30 að
tölu), rétt eins og við, að vekja at-
hygli á Rótarýhreyfingunni í nær-
samfélaginu. Frumkvæðið kemur
frá alþjóðaforseta hreyfingarinnar
en einkunnarorð hans eru VÖRP-
UM LJÓSI Á RÓTARÝ. Það hvíl-
ir þannig engin leynd yfir starfsemi
Rótarýhreyfingarinnar og hún er
opin báðum kynjum.
Hvað er Rótarý?
Upphaflega var Rótarý starfsgreina-
félag (stofnað í Chicaco 1905),
þar sem menn í fjölþættum starfs-
greinum miðluðu þekkingu sinni
og reynslu innan hópsins en hef-
ur á síðari tímum þróast í hreyf-
ingu sem hefur það að meginmark-
miði að vinna að samfélagsþjón-
ustu og mannúðarmálum. Félagar á
heimsvísu eru um 1,2 milljónir í 35
þúsund klúbbum í 220 löndum þar
sem Íslandsdeildin telur um 1200
manns. Það skal þess vegna játað
að alþjóðahreyfingin er heilmikið
bákn. Þar vegur þyngst starfssemi
Rótarýsjóðsins sem veltir milljörð-
um árlega. Úr honum er m.a. útdeilt
námsstyrkjum sem í seinni tíð hafa
aðallega beinst að námi í friðar- og
þróunarfræðum. Einnig veitir sjóð-
urinn drjúga styrki til þróunarmála
og heilbrigðismála á heimsvísu.
Polio plus­ barátta
gegn lömunarveiki
Mesta framtak Rótarýsjóðsins er þó
svokallað Políóplús-átak. Það hófst
sem sérstakt verkefni árið 1985 og
stefnir að því að útrýma lömun-
arveiki og öðrum barnasjúkdóm-
um. Verkefnið er unnið í samvinnu
við Alþjóða heilbrigðisstofnunina,
Barnahjálp Sameinuðu þjóðanna
o.fl. Árangur starfsins er meiri en
menn óraði fyrir og er nú svo kom-
ið að lömunarveiki má heita útrýmt
í löndum þar sem hún var áður land-
læg.
Rótarýklúbbur Akraness
Klúbburinn á Akranesi, sem var
stofnaður 1947, er hluti af þess-
ari heild. Félagar eru 25 og fram-
lagið í hinn mikla sjóð ekki mikið
á heimsmælikvarða. En safnast þeg-
ar saman kemur. Það gæti verið for-
vitnilegt fyrir elstu félagana að vita
hvað samanlagt framlag þeirra hef-
ur dugað. Hitt er ekki síður tilgang-
ur félagsskaparins að hitta mann og
annan á vikulegum fundum þar sem
saman fer gaman og alvara yfir góð-
um málsverði.

Endurmenntun
Sumir hafa reyndar tekið svo djúpt í
árinni að kalla Rótarý endurmennt-
unarstofnun og jafnvel opinn lýðhá-
skóla í þjóðmálum. Að minnsta kosti
er það reynsla margra rótarýfélaga
að þeir hafi orðið margs vísari eftir
vel heppnaðar heimsóknir fyrirles-
ara héðan og þaðan.
Maður er manns gaman
Til marks um gildi félagsskaparins
má geta þess að margir brottfluttir
Skagamenn hafa haldið tryggð við
klúbbinn og sótt fundi eftir efnum
og ástæðum . Sama er að segja um
eldri félaga, þeir hafa ekki legið á
liði sínu. Þá er gaman að geta þess
að rótarýfélagar úr öðrum klúbbum
sem eiga hér leið um, hafa oft og
tíðum heiðrað okkur með nærveru
sinni. Að samanlögðu má því segja
að Rótarý er félagsskapur sem við
mælum með fyrir áhugasama.
Félagar í Rótarýklúbbi Akraness
Nokkrir félagar í klúbbnum á fundi í Svínadal í byrjun júní á síðasta ári.
Rótarýfélagar hvíla lúin bein eftir brúarsmíði og stígagerð í Akrafjalli.
Ljósm. Ingjaldur Bogason.
Úr ferð félaga og fjölskyldna þeirra í Landmannalaugar 1985.
Ljósm. Ingjaldur Bogason.