Skessuhorn - 15.10.2015, Blaðsíða 4

MIÐVIKUDAGUR 14. OKTÓBER 20154
Kirkjubraut 54-56 - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smáaug-
lýsinga er til 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.800 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 2.573 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 2.230. Rafræn áskrift kostar 2.023 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 1.867
kr. Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 750 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Guðný Ruth Þorfinnsdóttir gudny@skessuhorn.is
Kristján Gauti Karlsson kgauti@skessuhorn.is
Magnús Þór Hafsteinsson mth@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Emilía Ottesen, markaðsstjóri emilia@skessuhorn.is
Valdimar Björgvinsson valdimar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Ómar Örn Sigurðsson omar@skessuhorn.is
Tinna Ósk Grímarsdóttir tinna@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Leiðari
Ég á´ða!
Vörumerkjafræði er býsna flókin enda stundum vandséð hvað menn geta
einkað sér og hvað ekki. Oftar en ekki halda einkaleyfi ekki vatni og farsæl-
ast að verja stöðu sína með því að vera betri eða ódýrari en samkeppnisaðil-
inn og marka sér áþreifanlega sérstöðu. Farsælast er að menn virði einfald-
lega óskráðan rétt annarra fyrirtækja með því að sælast ekki of freklega inn
á vörumerki þeirra eða nafn með skrumskælingu eða nánast ráni á vöru-
merkjum og geri að sínum eins og dæmi eru um í heimi íþróttavörufram-
leiðenda. Eignarréttur á vörumerkjum er svo flókið fyrirbrigði að ótækt er
annað en að menn virði óskráðan hefðarrétt samkeppnisaðila og marki eig-
in framleiðslu sérstöðu með nýrri nafngift og sérkennum. Engu að síður er
hægt að sækja um vörumerki sem merki eða tákn til að auðvelda neytend-
um að aðgreina vörur og þjónustu eins aðila frá vörum eða þjónustu ann-
ars aðila.
Nýverið bárust af því fregnir að fyrirtækið Mjólkursamsalan (MS) hefði
fengið úrskurðað lögbann á sölu sænska mjólkurrisans Arla á skyri í Finn-
landi. Nú kemur það í ljós að orðið „skyr“ er einhverra hluta vegna orðin
„eign“ MS. Reyndar kemur mér það mér afar spánskt fyrir sjónir að eitt-
hvert fyrirtæki geti eignast samheiti yfir framleiðsluaðferð sem þekkst hef-
ur svo lengi sem land hefur verið byggt. Engu að síður var þetta sænska
Arla fyrirtæki dæmt til að fjarlægja allt skyr úr verslunum þar í landi áður en
vikan væri úti. Arla hefur semsé markaðssett eigin framleiðslu á skyri víða í
Evrópu undanfarna mánuði og fær nú bágt fyrir. Í þeirri herferð hefur ver-
ið lögð mikil áhersla á að sýna fram á íslenskan uppruna skyrsins og aug-
lýsingarnar hafa innihaldið mikið af myndefni frá Íslandi, enda er almennt
viðurkennt að Íslendingar hafi hafið skyr til vegs og virðingar í neyslu sinni.
Í stað þess að pönkast á frændum okkar í Svíþjóð fyrir að hjálpa okkur við
landkynningu, þá halda þeir sem ráða hjá MS að best sé að setja lögbann á
Svía. Ja svei!
En ég velti því fyrir mér hvernig fyrirtæki eins og Mjólkursamsalan hefur
hugmyndaflug til að eigna sér samheitið skyr. Þessi vinnsluaðferð á mjólk
er nefnilega svo gömul að skyrs er getið í fornsögum, svo sem Egils sögu og
Grettis sögu. Skyr hefur semsé verið gert á Íslandi frá landnámsöld og vafa-
laust hafa landnámsmennirnir tekið þessa verkþekkingu með sér frá Nor-
egi eða Írlandi. Því væri kannski nærtækara að það væru Norðmenn sem
settu sölubann á íslenska skyrið fremur en Íslendingar létu svona við Svía.
Í fornsögunum var auk þess talað um að skyr hafi verið drukkið og því má
allt eins leiða að því líkum að það hafi verið Egill sterki sem fann upp skyr-
drykkina og þar af leiðandi ættum við Borgfirðingar að eiga einkaréttinn
á þeim og banna Selfyssingum og Sauðkrækingum með öllu að framleiða
slíka drykki! Nei, þessi lögbannskrafa er í besta falli hlægileg og versta falli
sorgleg. Í mínum huga er skyr samheiti yfir vörutegund og þar af leiðandi
getur enginn eignað sér það og ætti alls ekki að fá leyfi til þess. Á kannski
næst að veita eldspítnasala einkaleyfi fyrir eldinum af því hann hefur fram-
leitt frábærar eldspítur í heila öld? Nei, ég held varla.
Vandamálið hjá MS hlýtur að liggja í því að það ágæta fyrirtæki hefði
átt að búa til afurðir unnar úr skyri og kalla þær einhverjum sérnöfnum
og koma þeim þannig á framfæri úti í hinum stóra heimi. Skyr er nefni-
lega þjóðareign miklu fremur en séreign tiltekins fyrirtækis, jafnvel þótt
það sé í eigu bænda. Hvað þá að íslenskt fyrirtæki geti selt erlendu fyrirtæki
einkarétt á framleiðslu skyrs til að það geti framleitt sænskt skyr úr mjólk
sænskra kúa og kallað afurðina svo íslenska! Ég spái því að það eigi eftir að
koma í ljós að hin íslenska Mjólkursamsala getur ekki hagað sér á erlendri
grund líkt og frekt barn sem hrifsar til sín skemmtilegasta leikfangið og
öskrað: „Ég á´ða“. Hið alþjóðlega viðskiptaumhverfi virkar ekki þannig.
Magnús Magnússon.
Nokkur þeirra mannvirkja sem áður
tilheyrðu Sementsverksmiðjunni á
Akranesi eru án viðhalds og í niður-
níðslu. Núverandi eigandi er Akra-
neskaupstaður eftir að starfsemi
í verksmiðjunni var hætt og bær-
inn leysti mannvirkin til sín. Íbúar
á Akranesi hafa vakið athygli á því
að greinileg fok- og hrunhætta er af
mannvirkjum á svæðinu. Þá er vitað
að ástand stóra sementsstrompsins
hefur versnað mikið eftir að hætt var
að nota hann og stompurinn leiddi
ekki lengur heitan reykinn frá ofn-
unum. Eins og meðfylgjandi myndir
sýna er einangrun að falla af efnissíló-
um og þakplötur og þakkantar tekn-
ir að losna. Í einhverju óveðri má því
búast við fokhættu af mannvirkjun-
um verði ekkert að gert. Hrunhætta
er einkum innan afmarkaðrar lóðar
verksmiðjunnar, en lausar þakplötur
gætu engu að síður fokið út fyrir lóð-
ina með tilheyrandi hættu.
Aðspurð segir Regína Ásvaldsdótt-
ir varðandi viðhald á Sementsreit að
staðan sé sú að burðarvirki mann-
virkja á reitnum sé yfirleitt í þokka-
legu ástandi. Ytra byrði húsa er hins-
vegar farið að láta á sjá. „Ljóst er að
ekki stendur til að fara í stórar við-
haldsaðgerðir á svæðinu þar sem
meirihluti mannvirkja mun að öllum
líkindum víkja í framtíðinni. Hrun-
hætta er fyrst og fremst innan svæð-
is. Því er reynt eins og kostur er að
takmarka umferð um svæðið,“ seg-
ir Regína.
Bæjarstjórinn tekur fram að farið
hafi verið í aðgerðir til að lágmarka
hrun- og fokhættu frá húsunum.
„Nefna má að klæðning á svokölluðu
reykhreinsivirki var fest betur þar
sem fokhætta var af plötum sem þar
voru að losna, hluti af þaki og þak-
kanti efnisgeymslu losnaði og var fest
að nýju og plötur voru fjarlægðar í
stað þess að endurnýja þær á sílói sem
er innan svæðisins. Gluggum sem
hafa verið brotnir í skemmdarverk-
um hefur verið lokað með krossvið-
arplötum.“ Regína segir að fyrir liggi
tillögur um skipulag svæðisins sem
kynntar verða á íbúafundi nú í októ-
ber. „Í framhaldi af þeim fundi verð-
ur deiliskipulag fyrir svæðið klárað.
Þá mun væntanlega liggja fyrir hvaða
mannvirki fá að standa að hluta eða
öllu leyti og loks verður þá hægt að
gera skilvirkari viðhaldsáætlun fyrir
svæðið.“ mm/ Ljósm. ki.
Fok- og hrunhætta af mannvirkjum
Sementsverksmiðjunnar
Afar lítið fannst af loðnu í berg-
málsmælingaleiðangri rannsóknar-
skipsins Árna Friðrikssonar í leið-
angri sem fór fram dagana 16. sept-
ember til 4. október. Leitað var
loðnu á hefðbundnum slóðum í
sundinu milli Vestfjarða og Aust-
ur Grænlands, á landgrunninu
norður með Austur Grænlandi og
á landgrunninu og í köntunum út
af Norðurlandi allt austur að Mel-
rakkasléttu. Engin loðna fannst út
af Norðurlandi en víða út af strönd-
um Austur Grænlands. Lóðning-
ar voru þó yfirleitt fremur gisnar.
Aðstæður til mælinga voru á tíð-
um erfiðar vegna illviðis og hafíss á
nyrsta leitarsvæðinu.
Lítið fannst af ókynþroska loðnu
og segir Hafrannsóknastofnun
að samkvæmt því horfi til þess að
óbreyttu að loðnuveiðar verði al-
farið bannaðar veturinn 2016/2017
þar sem hrygningarstofinn þá verði
svo lélegur. Lítið fannst einnig af
kynþroska loðnu. Miðað við afla-
reglu er ljóst að heildar loðnukvóti
á komandi vetrarvertíð 2015/2016
verður aðeins 44.000 tonn. Sá kvóti
mun ekki breytast til aukningar
nema meira af loðnu finnist í næsta
mælingarleiðangri Hafrannsókn-
arstofnunar í janúar og febrúar á
næsta ári.
mþh
Sáralitlar loðnuveiðar heimilaðar
í vetur að óbreyttu
Lundey kemur með loðnu til vinnslu á Akranesi í mars fyrr á þessu áru. Dökklega
horfir með loðnuveiðar í vetur og næsta vetur einnig.
Haustvertíðin á íslensku sumargots-
síldinni er hafin við Vesturland. Ás-
grímur Halldórsson SF landaði í
síðustu viku fyrsta farmi hausts-
ins þegar skipið kom með um 250
tonna afla til heimahafnar í Horna-
firði. Þessi afli fékkst í flotvörpu eft-
ir fjögurra tíma hol í Jökuldýpi út
af Snæfellsnesi. Mikill spærlingur
um hafa verið sem meðafli í þessum
farmi. Ekki var mikið að sjá af síld
á miðunum. Skipverjar á Ásgrími
Halldórssyni munu hafa leitað síld-
ar víða um Breiðafjörð, meðal ann-
ars í grennd við Kolgrafafjörð. Fátt
sást til síldar þar. Að minnsta kosti
tvö önnur skip hafa byrjað síldveiðar
í Breiðafirði. Það eru Vilhelm Þor-
steinsson EA og Jóna Eðvalds SF.
Að öðru leyti er rólegt yfir síldar-
miðunum í Breiðafirði. Helst horfa
menn vonaraugum til þess að kló-
festa síldina í Kolluál eða Jökuldýpi.
mþh
Síldveiðar hafnar í Breiðafirði
Síldarlöndun úr smábát í Stykkishólmi haustið 2013.