Skessuhorn - 15.10.2015, Side 24

MIÐVIKUDAGUR 14. OKTÓBER 201524
Pennagrein
Lukás Jirousek er 28 gamall kenn-
ari frá Tékklandi. Nú á haust-
önn kennir hann við Fjölbrauta-
skóla Snæfellinga í Grundarfirði.
„Síðustu þrjú til fjögur árin hef ég
ferðast um og kennt í hinum ýmsu
löndum. Nú síðast áður en ég kom
hingað í byrjun september þá var
ég og kenndi í Taívan um leið og ég
lagði stund á nám í kínversku. Fyr-
ir ári síðan var ég svo í Noregi í um
tíu mánaða skeið við kennslu. Þar
lærði ég líka norsku. Ég hef einn-
ig verið í Danmörku og tileinkað
mér dönskuþekkingu þar. Það var á
undan Noregsdvölinni. Þetta nýt-
ist svo hérna. Ég hef meðal ann-
ars aðstoðað við dönskukennsluna
hér í Fjölbrautaskólanum, en einn-
ig kenni ég efnafræði og íþróttir,“
segir Lukás. Hann talar mjög góða
ensku enda er hún það tungumál
sem hann notar mest í samskiptum
við fólk hér á Íslandi.
Miðlar af reynslu sinni
Tékkneskir kennarar eru sjaldséð-
ir á Íslandi. „Ég er sá eini nú um
stundir og vera má að ég sé einn-
ig sá fyrsti við framhaldsskóla hér
á Íslandi,“ segir Lukás. Hann segir
ástæðu þess að hann sé nú staddur
á Íslandi og hér í Grundarfirði, að
íslensk stjórnvöld eiga samflot með
stjórnvöldum í Noregi og Lich-
tenstein um að eiga samstarf við
stjórnvöld í Tékklandi á mennta-
sviðinu. Kennarar frá þessum lönd-
um fá tækifæri til að heimsækja
eitthvert hinna landanna. „Megin
markmiðið með dvöl minni hér er
að kynna Tékkland, mynda tengsl,
bæta skilning og auka vitund fólks
hér um heimaland mitt. Um leið
sæki ég nýjar hugmyndir héðan sem
ég tek með mér heim þar sem þær
gætu nýst. Þegar Ísland er meðtal-
ið þá hef ég nú þegar verið í þrem-
ur af Norðurlöndunum. Ég kom til
Íslands í byrjun september og verð
hér í þrjá mánuði eða þar til í des-
ember,“ útskýrir Lukás.
Vera hans á Íslandi er öðrum
þræði til þess fallin að auka skiln-
ing og samskipti milli Íslands og
Tékklands. „Ég skoða í fyrsta lagi
hvernig kennslu er háttað hér á
landi og lýsi því fyrir mínu fólki
heima í Tékklandi. Þar mun ég
leggja fram skýrslu um það hvað ég
hafi séð og hvað ég hafi lært af veru
minni hér. Ég mun líka hugsanlega
leggja fram tillögur um úrbætur
heima fyrir í Tékklandi sem byggja
þá á því sem ég hef reynt og orðið
áskynja um hér á Íslandi. Það mun
Í tengslum við gerð kjarasamninga á
almennum vinnumarkaði í maí 2015
gaf ríkisstjórnin út yfirlýsingu um að-
gerðir í húsnæðismálum. Meðal þess
sem þar kom fram var að afgreiða
frumvarp um breytingar á lögum
um húsnæðissamvinnufélög á þessu
haustþingi. Endurskoðun á lögun-
um er í samræmi við tillögur verkefn-
isstjórnar félags- og húsnæðismála-
ráðherra um framtíðarskipan hús-
næðismála, sem skilað var í maí 2014.
Stefnt er að því að auðvelda húsnæð-
issamvinnufélögum að starfa á Íslandi
og veita landsmönnum raunverulegt
val um búsetuform. Þannig geta ein-
staklingar í auknum mæli valið á milli
eignar-, leigu- og búsetuíbúða.
Aukin sérstaða
Í frumvarpinu er til að mynda lagt til
að búsetugjald geti miðast við heildar-
rekstrarkostnað félags í stað þess að
miðast við kostnað af viðkomandi
íbúð. Með þessu fá húsnæðissam-
vinnufélög aukið svigrúm til að skapa
sér sérstöðu á húsnæðismarkaði með
því að haga reglum sínum og rekstr-
arlíkani með þeim hætti sem best
hentar hverju og einu félagi. Þannig
eykst stuðningur til sjálfbærs reksturs
húsnæðissamvinnufélaga sem eykur
þar með húsnæðisöryggi búseturétt-
arhafa.
Réttarvernd búsetu-
réttarhafa aukin
Auk þess að styðja við starfsemi
húsnæðissamvinnufé laganna
verður réttarvernd búseturétt-
arhafa aukin með því að hámark
verði sett á fjárhæð búseturéttar-
gjalds, í ljósi þess að búseturéttar-
hafi nýtur ekki sérstakrar trygg-
ingar fyrir búseturétti sínum og
þeim fjárhagslegu verðmætum
sem honum tengjast. Þá getur bú-
seturéttargjald að hámarki numið
þriðjungi af markaðsvirði búsetu-
íbúðar.
Einnig er lagt út frá því að bú-
seturéttur muni erfast við andlát
búseturéttarhafa, sem ekki hefur
verið, enda ljóst að veruleg fjár-
hagsleg verðmæti geta tengst bú-
seturétti.
Við viljum stuðla að sjálfbærum
og öruggum rekstri húsnæðissam-
vinnufélaga á sama tíma og við
skýrum betur og tryggjum réttar-
stöðu búseturéttarhafa. Á Íslandi
á fólk að hafa val um búsetuform;
hvort það vill eiga, leigja eða vera
hluti af húsnæðissamvinnufélagi.
Með þessum breytingum færum
við landsmönnum það val.
Elsa Lára Arnardóttir
Höf. er alþingismaður fyrir
Framsóknarflokk í NV kjördæmi.
Aukið val um búsetuform
Lukás Jirousek kennari við Fjölbrautaskóla Snæfellinga:
Kemur frá Tékklandi og kynnir sér íslenska skólahætti
ég gera í skólum heima, bæði fram-
haldsskólum en líka við háskólana.
Í öðru lagi kynni ég fyrir samkenn-
urum mínum hér á landi hvernig
kennslu er háttað í Tékklandi. Að
lokum fæ ég þjálfun í því hvernig
kennt er hér. Hún felst í því að ég
fylgist með kennara hér við skólann
og kenni síðan eins og hann ger-
ir. En annars tala ég um Tékkland
við nemendurna og reyni að kenna
þeim smávegis í tékknesku.“
Lukás segir að vera hans hér á Ís-
landi sé fjármögnuð í sameiningu
af Íslandi, Noregi og Lichtenstein
og innan styrkjakerfis EES (EEA
Grants – CZ07). „Ég fæ uppihald-
ið greitt á meðan ég er hér á landi,
auk þess sem ég fæ borgaðar ferðir
til og frá landinu.“
Góð enskufærni
á Íslandi
Aðspurður segir hann margt ólíkt
með Íslandi og Tékklandi þegar
kemur að skólamálum. „Fyrsti stóri
munurinn er tungumálakunnátt-
an. Nemendur hér eru mjög færir
í ensku. Heima í Tékklandi er tal-
að á tékknesku yfir allt erlent efni.
Nemendur okkar búa því ekki að
jafn góðri kunnáttu í erlendum
tungumálum. Góð kunnátta í ensku
færir nemendum hér meira sjálfs-
traust og öryggi í samskiptum við
útlendinga. Reyndar sé ég að þetta
gildir um allt samfélagið hérna. Það
er stóri munurinn milli Íslendinga
og Tékka. Þetta leiðir svo til þess
að það er mjög auðvelt að komast í
samband við fólk hér ef maður tal-
ar ensku. Það tekur manni opnum
örmum.“
Lukás segir að efnahagsástand og
lífsgæði í Tékklandi séu með ágæt-
um. Tékkland er innan Evrópusam-
bandsins. „Íbúar eru um tíu milljón
talsins. Við erum framarlega í ýms-
um iðnaði svo sem bifreiðafram-
leiðslu, enda sé ég marga Skoda-
bíla hér á landi. Þeir eru tékknesk-
ir. Svo dæmi sé tekið þá er kennsla
í stærðfræði og sögu með ágætum
hætti hjá okkur en við mættum vera
betri í tungumálum. Eldri kennarar
lærðu rússnesku og þýsku, enda lá
landið austantjalds hér fyrrum. Lít-
il áhersla var lögð á enskuna. Í dag
mætum við tungumálahindrunum
vegna þessa í samskiptum við fólk
frá löndum Vestur Evrópu. Margir
Tékkar eru líka feimnir við að tala
ensku því fólk telur að það hafi ekki
nógu gott vald á henni. Það skort-
ir sjálfstraust til að beita fyrir sig
enskunni. Það vantar meiri hvata til
að fólkið tali ensku þó hún sé ekki
endilega fullkomin.“
Ísland opið og frjálslegt
Lukás þarf hins vegar ekki að hafa
áhyggjur af enskunni sinni því eins
og fyrr sagði þá hefur hann mjög
gott vald á henni. „Það kom mér
þægilega á óvart hvað íslenskt sam-
félag er opið og frjálslegt. Þetta
er öðrum þræði líka ástæða þess
að ég kaus að starfa hér við Fjöl-
brautaskóla Snæfellinga í Grundar-
firði. Áður hafði ég verið í skólum
í stærri bæjarfélögum og borgum,
nú síðast í sumar í Taipei höfuð-
borg Taívan sem telur um sex millj-
ónir íbúa. Nú vildi ég prófa að fara
í skóla í litlum bæ vegna þess að ég
vonaði að með því yrði auðveldara
að komast inn í samfélagið. Skól-
inn hér í Grundarfirði er líka mjög
opinn, hér er kennt í opnum rým-
um en ekki hefðbundnum kennslu-
stofum og mig langaði til að kynn-
ast því. Þetta er í fyrsta skiptið sem
ég kem til Íslands en vonandi ekki
það síðasta.“
Þessi víðförli kennari frá Mið
Evrópu kvartar alls ekki yfir þeim
viðtökum sem hann hefur fengið
í Grundarfirði. „Kennararnir hér
eru mjög vingjarnlegir í minn garð.
Stundum er mér boðið í heim-
sóknir til þeirra. Þá grípum við
kannski í spil og ég fæ tækifæri til
að læra meir í íslensku. Það er mjög
ánægjulegt. Reynsla mín til þessa er
að mér hefur mjög auðvelt að að-
lagast samfélaginu hér og mynda
tengsl við fólk. Það er mjög opið og
vinsamlegt. Þetta kom skemmtilega
á óvart því í Tékklandi hafa Íslend-
ingar orð á sér fyrir að vera frekar
lokaðir. Nemendurnir eru líka mjög
fínir. Heilt yfir þá tók það krakkana
tvær til þrjár vikur að kynnast mér
og venjast nærveru minnar en svo
gekk þetta mjög vel,“ segir Lukás
Jirousek með ánægjusvip.
Nemendur eiga
samskipti
Fjölbreytt verkefni bíða hins
tékkneska kennara meðan hann
dvelur hér á haustönninni í Fjöl-
brautaskóla Snæfellinga. „Auk þess
að beina athygli að Tékklandi þá
mun ég líka vinna að því að efla
tengslin við Danmörku. Eins og ég
nefndi áðan þá kenndi ég við skóla
þar. Krakkarnir sem læra dönsku
hér við Fjölbrautaskólann munu nú
gera stutt myndbönd um heima-
slóðir sínar. Þau verða send til
skólans sem ég kenndi við í Dan-
mörku. Þar munu nemendur skoða
þau og ræða við nemendur hér um
efni þeirra gengum tölvusamband á
Skype. Þannig gefst íslensku nem-
endum kostur á að ræða á dönsku
við nemendur í Danmörku. Seinna
munum við útbúa veggspjöld um
Ísland, sögu landsins, mikilvæga
staði, frægt fólk á Íslandi og þess
háttar, og senda til Obchodní Aka-
demie Chrudim-skóla í Tékklandi.
Þar munu nemendur taka við vegg-
spjöldunum og hengja upp í sínum
skóla. Þau í Tékklandi munu gera
sams konar efni um Tékkland sem
sent verður hingað til Grundar-
fjarðar. Þetta er allt liður í að auka
samskiptin og svona verkefni auð-
velda möguleikana á því að sækja
um fjárstyrki innan Evrópu til að
gera eitthvað svipað í framtíðinni.
Þá er sterkt að geta vísað til fyrri
reynslu af þessu tagi. Í framtíð-
inni mun ég svo verða til reiðu fyrir
nemendur héðan til að hjálpa þeim
við að heimsækja Tékkland, hugs-
anlega stunda þar nám og áfram
má telja, til dæmis með því að að-
stoða við umsóknir. Ég myndi líka
vilja fá kennara héðan til Tékklands
sem gætu komið þangað og starfað
tímabundið við skóla þar.“
Dýrt að lifa á Íslandi
Aðspurður segir Lukás að ann-
að sem hafi vakið athygli hans er
hve dýrt sé að lifa á Íslandi. „Það
er svona fimm sinnum dýrara sam-
anborið við Tékkland. Kannski er
jafnvel dýrara að lifa hér en í Nor-
egi. Sem dæmi má nefna að einn
bjór hér kostar á bilinu 800 til
900 krónur. Í Tékklandi er hann á
bilinu 120 til 150 íslenskar krónur.
Styrkurinn sem ég fæ til uppihalds
hér tekur hins vegar mið af þessu
háa verðlagi svo ég kemst af,“ segir
hann og brosir í kampinn.
Lukás Jirousek segir að náttúra
Íslands búi yfir mikilli fegurð. Allt
sé gerólíkt Taívan þar sem hann
dvaldi síðast. „Þegar ég hafði verið
hér í nokkra daga fór ég hins veg-
ar að velta fyrir mér hvernig ég ætl-
aði að láta tímann líða hér næstu
þrjá mánuðina. Ég hafði áhyggj-
ur af því að mér myndi leiðast en
það hefur ekki orðið raunin. Ég er
virkari hér félagslega séð heldur en
heima í mínu eigin landi. Hér eru
margir íþróttaklúbbar. Ég get farið
í körfubolta og spilað knattspyrnu.“
Hann bætir því við að íþróttirnar
hafi alltaf verið honum hugleikn-
ar. „Ég var atvinnumaður í íshokkí
heima í Tékklandi en varð að hætta
spilamennsku því ég meiddist þeg-
ar ég var 21 árs gamall. Þá gerðist
ég kennari.“
Hann hyggst ferðast um Ísland
á meðan hann dvelur hér. „Um
daginn skrapp ég til Ólafsvíkur og
svo fór ég einn dag til Reykjavík-
ur í síðustu viku. Það eru hins veg-
ar frí framundan þar sem nemend-
urnir fara í stöðupróf. Ég þarf ekki
að taka þátt í þeim og þá gefst mér
vonandi tækifæri til að ferðast hér
um nágrennið og skoða mig um.
Faðir minn og systir eru væntan-
leg í heimsókn til mín hingað til
Íslands frá Tékklandi. Ég ætla að
ferðast aðeins með þeim, heimsækja
Bjarnarhöfn og fleiri staði. Síðan er
svo gaman að sjá norðurljósin. Þau
eru eitt það fegursta sem ég hef séð.
Við sjáum þau ekki í Tékklandi þó
þau séu algeng hér.“ mþh
Lukás Jirousek frá Tékklandi er fyrrum atvinnumaður íshokkí sem gerðist kennari þegar hann meiddist við íþróttaiðkunina.
Hér er hann ásamt tveimur nemendum Fjölbrautaskóla Snæfellinga, þeim Önnu Köru Eiríksdóttur frá Ólafsvík og Margréti
Olsen frá Hellissandi.