Skessuhorn - 31.08.2016, Blaðsíða 21

MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 2016 21
Á vegum Samgöngufélagsins var á
föstudaginn farin ökuferð á rafbíl
frá Reykjavík til Ísafjarðar. Ekki er
vitað annað en þetta sé fyrsta ferðin
milli þessara staða á slíku farartæki.
Það voru félagarnir Jónas Guð-
mundsson, formaður Samgöngu-
félagsins, og Jón Jóhann Jóhanns-
son eigandi rafbílsins með einka-
númerið „Fyrsti,“ sem lögðu í hann
frá bílastæði við Þjóðskjalasafnið að
morgni dags. Bíllinn sem um ræð-
ir er af gerðinni Kia Soul og dreg-
ur ca. 120 km fullhlaðinn við góð-
ar aðstæður. Var ferðinni í fyrsta
áfanga heitið í Borgarnes og bíllinn
hlaðinn þar. Frá Borgarnesi lá leið-
in í Stykkishólm og var ekið mjúk-
lega svo rafmagnið entist alla leið.
Frá Stykkishólmi var farið með
Baldri yfir Breiðafjörð og komið
að Brjánslæk á Barðaströnd upp úr
kl. 18:00. Bætt var á hleðsluna um
borð í Baldri. Þaðan var haldið á
Þingeyri og áð um nóttina í Dýra-
firði. Á laugardag var svo komið til
Ísafjarðar.
Tilgangur ferðarinnar var marg-
þættur. Má þar nefna að sýna átti
fram á að mögulegt væri án mik-
illa vandkvæða að komast á ökutæki
sem eingöngu er knúið rafmagni frá
Reykjavík til Ísafjarðar og til baka.
Um ferðina skrifuðu þeir Jónas og
Jón m.a.: „Raunar er leiðin sem far-
in er aðeins fær á sumrin og nýtist
ferðin vonandi til að þrýsta á um að
farið verði að hefjast handa við gerð
nýs vegar um Dynjandisheiði og
gerð jarðganga milli Arnarfjarðar
og Dýrafjarðar, en við það styttist
þessi leið um rúma 30 km og ekki
þarf að fara þrönga, hlykkjótta og
oft holótta malarvegi. Þá er einn-
ig verið að vekja athygli á að mjög
óvíða er boðið upp á rafmagns-
hleðslu við þjóðvegakerfi lands-
ins. Sáraeinfalt á að vera að bjóða
upp á „hæghleðslu” úr heimatengl-
um. Aðeins þarf að reyna að fá sem
flesta sem búa eða starfa meðfram
þjóðvegakerfinu til að veita þessa
þjónustu og að vekja athygli veg-
farenda á henni.“ mm
Óku á rafbíl frá Reykjavík til Ísafjarðar
Í Stykkishólmi hittu ferðalangar m.a. Sturlu Böðvarsson bæjarstjóra.Þessa dagana standa yfir fram-
kvæmdir við afgreiðslustöð Olís
við Aðalgötu í Stykkishólmi. Þeg-
ar blaðamaður var á ferðinni þar
í síðustu viku blasti við beltagrafa
á planinu við suðurenda stöðvar-
innar. Þar hafði steypt planið ver-
ið brotið upp, djúp hola grafin og
til hliðar sást að hífður hafði ver-
ið upp olíutankur. Þær upplýs-
ingar fengust í afgreiðslu að verið
væri að skipta um þrjá olíutanka.
Koma ætti fyrir tveimur nýjum 30
þúsund lítra tönkum og einum 10
þúsund lítra. Verkið hófst í þar síð-
ustu viku og verður nokkuð tíma-
frekt, en áætlað er að það taki um
sex vikur. Ekki er hægt að skipta
um alla tankana í einu heldur verð-
ur að girða af vinnusvæði, koma
nýjum tanki fyrir þar og moka yfir
áður en hægt er að skipta um þann
næsta til að hægt sé að halda stöð-
inni í rekstri á meðan framkvæmd-
um stendur.
kgk
Skipt um eldsneytistanka
við Olís í Stykkishólmi
Fyrir fimm árum hóf Jón Þorsteinn
Sigurðsson störf í nýstofnuðu emb-
ætti réttindagæslumanns fatlaðra
á Vesturlandi og Vestfjörðum. Jón
starfar um þessar mundir einnig
sem réttindagæslumaður fatlaðra á
Austurlandi en hann tók tímabund-
ið við því starfi í fyrra.
Jón þekkir vel til málefna fatlaðra
því auk þess að hafa starfað sem rétt-
indagæslumaður fatlaðra í fimm ár
hefur hann nær óslitið unnið með
fötluðum frá 2002, bæði í aðal- og
og hlutastarfi. Hann starfaði meðal
annars í áratug í sumarbúðum fyrir
fatlaða einstaklinga á Löngumýri í
Skagafirði. Hann hélt í Löngumýri
til vikudvalar sem aðstoðarmaður
systur sinnar en hún er haldin svo-
kallaðri CP lömun og notast við
hjólastól. Jón er auk þess menntað-
ur sem þroskaþjálfi og með gráðu í
opinberri stjórnsýslu.
Talar við fatlaða
en ekki fyrir þá
Jón segir starf réttindagæslumanns
fatlaðra felast í því að allir fatlaðir
einstaklingar í hans umdæmum geti
leitað til hans og falast eftir aðstoð í
öllu sem tengist réttindum þeirra.
„Fatlaðir einstaklingar geta leit-
að til mín til þess að fá aðstoð við
hvaðeina sem snýr að þeirra mál-
um, aðstoð við samskipti við þjón-
ustuaðila, samskipti við aðstand-
endur eða ræða við mig um pers-
ónuleg mál svo eitthvað sé nefnt.
Ég aðstoða fólk að setja málin í
réttan farveg og leiðbeini því. Í
raun geta allir leitað til mín með að
fá leiðbeiningar um málaflokkinn
og veiti ég hana fúslega, en aðstoð
sem ég veiti snýr að fólki með fötl-
un,“ segir Jón Þorsteinn.
Hann segir að starfið felist fyrst
og fremst í því að eiga samtal við
þá sem hann er að aðstoða en ekki
hafa vit fyrir þeim. „Ég hef unnið
lengi með fötluðum og systir mín
hefur líklega kennt mér mest í því
hvernig best er að berjast fyrir rétt-
indum fatlaðra. Ég vil eiga samtal
við þá sem ég aðstoða en ekki hafa
vit fyrir þeim. Það geta alveg kom-
ið upp mál þar sem ég er ósammála
þeim sem ég er að aðstoða en ég
má ekki láta það hafa áhrif á mig
og fara að efast því ég er að berjast
fyrir réttindum þeirra.“
Viðhorfið er vanda-
málið
Jón segir að réttindamál fatlaðra
séu oft aftarlega í forgangsröðun
sveitarfélaga. „Staða fatlaðra inn-
an sveitarfélaga er ekkert sérstak-
lega góð. Metnaðurinn er til stað-
ar í sveitarfélögunum og ég ætla
ekki að hallmæla þeim, en viðhorf-
ið í samfélaginu hefur áhrif á for-
gangsröðunina.“
„Það eru margir sem líta á fatl-
aða einstaklinga sem þungan bagga
á samfélaginu. Það er auðvelt að
líta framhjá fólki sem á erfitt með
að tjá sig eða getur það hreinlega
ekki. Það er auðveldara ef það á að
hagræða í sveitarfélaginu að skera
niður t.d. í þjónustu við fólk með
þroskahömlun en í öðrum mála-
flokkum. Ástæðan er sú að fatlað-
ir einstaklingar eru ekki eins lík-
legir til þess að láta í sér heyra og
mótmæla skerðingu á þeirra hlut.
Í hagræðingarskyni er fólki með
þroskahömlun oft hrúgað inn í
íbúð, stundum nokkrum sam-
an og þar eiga einstaklingarnir að
búa því „það er þeim fyrir bestu,“
er viðkvæðið. Í slíkri ákvörðun er
oft ekki talað við fólkið sjálft og
ekki rætt við það um hvernig því
líður með það að búa með öðru
fólki sem það þekkir kannski ekki.
Í slíkri stöðu kem ég oft inn í mál-
ið og kanna hvað það er sem ein-
staklingurinn vill gera og reyni að
tala máli hans,“ segir Jón.
Fatlaðir eiga að vera
sínir eigin talsmenn
Jón segir að efla og styðja þurfi fatl-
að fólk til þess að tala sínu máli.
„Það hefur lengi verið í ferli hér-
lendis að yfirvöld innleiði samning
Sameinuðu þjóðanna um réttindi
fatlaðs fólks. Ég vil að þessi sáttmáli
verið innleiddur því fólk þarf að fara
að átta sig á því að fatlaðir, hvort
sem einstaklingurinn er í hjólastól
eða með þroskahömlun, eiga sama
rétt og þeir sem teljast ófatlaðir.
Allt er þetta fólk með drauma, ósk-
ir og þrár eins og við hin. Þetta eru
allt einstaklingar með mismunandi
sjónarmið og sýn á lífið.
Við þurfum að efla fatlaða ein-
staklinga til þess að vera sínir eig-
in talsmenn. Ég er ekki talsmað-
ur fatlaðra því ég er ekki fatlaður
sjálfur, ég er bara rödd þeirra sem
þurfa á mér að halda. Fatlaðir eiga
að vera sínir eigin talsmenn og tala
sínu máli. Það er ekki mitt eða yfir-
valda að segja hvað sé rétt og rangt
fyrir fólk; við eigum ekki að segja
þeim hvernig hlutirnir eiga að vera.
Það er alltof oft þannig að fólk tek-
ur fram fyrir hendurnar á fötluðu
fólki og taki ákvörðun fyrir það, sér
í lagi þegar fólk með þroskahöml-
un á í hlut. Oftar en ekki eru rökin
að einstaklingurinn sé með þroska á
við fimm ára barn og geti ekki tekið
skynsama ákvörðun. Það á ekki að
skipta neinu máli, einstaklingurinn
hefur reynslu á við fullorðinn mann
og á samt sem áður sama rétt og all-
ir aðrir,“ segir Jón.
Jón segist vera stoltur og ánægð-
ur að fá að vinna með Átaki, fé-
lagi fólks með þroskahömlun. Þar
séu allir stjórnarmenn fólk með
þroskahömlun og því ekki einhverj-
ir sérfræðingar eða aðrir sem eru að
taka ákvarðanir fyrir það fólk. „Það
þarf að hvetja alla fatlaða einstak-
linga að láta í sér heyra hvað varðar
réttindamál.“
Líkar vel í starfinu
Jón segist líka vel í starfinu. „Starf-
ið var nýtt þegar ég tók við því svo
það hefur verið þróun í því. Við
erum átta á landinu sem störfum
sem réttindagæslumenn fatlaðra.
Við höfum síðan við byrjuðum
verið að þróa með okkar góða og
skilvirka verkferla sem hafa reynst
okkur vel.
Ég kann óskaplega vel við mig
í starfinu og það hefur kennt mér
margt og ég hef einnig fengið að
upplifa ýmislegt; bæði erfitt og
skemmtilegt. Ég hlakka til að fá
að halda áfram að aðstoða fatlað
fólk við að berjast fyrir réttind-
um sínum. Við erum á réttri leið
hér á landi í réttindabaráttu fatl-
aðra en þó er nokkuð langt í land.
Við verðum að halda áfram á sömu
braut og passa okkur að stíga aldrei
skref til baka,“ segir Jón að end-
ingu. bþb
„Það er auðvelt að líta framhjá fólki
sem á erfitt með að tjá sig“
Rætt við réttindagæslumann fatlaðra á Vesturlandi og Vestfjörðum
Jón Þorsteinn og hans dyggi aðstoðarmaður Gutti Jónsson.