Skessuhorn - 19.04.2017, Blaðsíða 20

MIÐVIKUDAGUR 19. APRÍL 201720
Hjónin Sveinn Kristinsson og
Borghildur Jósúadóttir eru búsett
á Akranesi. Þau eru nýverið kom-
in heim úr ferð, þar sem þau heim-
sóttu Malaví, eitt fátækasta land
heims. Ferðin var farin á vegum
Rauða krossins en Sveinn er for-
maður Rauða krossins á Íslandi.
Borghildur er kennari við Grunda-
skóla, sem um árabil hefur safnað til
stuðnings við fátæk börn í Malaví
með verkefninu „Malavísöfnunin.“
Blaðamaður Skessuhorns settist
niður með hjónunum og ræddi um
störf Rauða krossins, Afríkuferðina
og sitthvað fleira.
Lafa ennþá
Borghildur og Sveinn hafa ver-
ið búsett á Akranesi í rúm þrjátíu
ár. Þar búa þau í húsinu Marbakka
sem stendur við Vesturgötu. Upp-
runalega kemur þó hvorugt þeirra
frá Akranesi. Borghildur er fædd
og uppalin í Reykjavík en Sveinn er
fæddur og uppalinn á Ströndunum.
Bæði eru þau kennarar að mennt
og kynntust í gegnum Kennara-
sambandið. Sveinn flutti á Skagann
um 1980 og fjórum árum síðar kom
Borghildur. „Ég ákvað að prófa að
flytja hingað, að sjá hvort mér lík-
aði og hvort ég vildi setjast að. Ég
er hér ennþá, hér er gott að búa,“
segir Borghildur. Hún hefur starf-
að sem kennari við Grundaskóla öll
þau ár sem hún hefur búið á Akra-
nesi. „Ég var svo heppin að ráða
mig í Grundaskóla hjá Gutta og er
búin að taka þátt í að móta skóla-
starfið þar.“ Sveinn kenndi einn-
ig um tíma við Grundaskóla. Þau
segja að þá hafi mátt segja að þau
hafi verið saman allan sólarhring-
inn, allt árið um kring. „Við vorum
að vinna saman á veturna og vorum
saman á Ströndum á sumrin. En við
löfum ennþá,“ segir Sveinn. „Já, við
erum ennþá gift,“ bætir Borghildur
hlæjandi við.
Byrjaði að kenna ungur
Sveinn hefur verið formaður Rauða
krossins á Íslandi frá árinu 2014.
Áður en hann tók við því starfi
kom hann víða við. Hann byrjaði
að kenna ungur að árum, að Laug-
um í Dalasýslu fyrir rúmum fimm-
tíu árum, þá hálfnaður með Kenn-
araskólann. Þar kenndi hann í fjög-
ur ár en fór svo og lauk náminu.
„Eftir það fór ég norður á Strand-
ir. Ég var skólastjóri í Bjarnarfirði
í fjögur ár en fór þaðan í Laugar-
gerðisskóla þar sem ég kenndi í
einn vetur en varð svo skólastjóri
í fjögur ár.“ Sveinn kenndi til árs-
ins 1996 í einni beit. Þá tók hann
frí frá kennslunni. „Ég fór þá að
byggja hús, stækkaði húsið hér um
helming og passaði börnin,“ segir
hann. Upp úr aldamótum byrjaði
hann að vinna hjá Rauða krossinum
sem svæðisfulltrúi fyrir Vesturland
og sunnanverða Vestfirði. Um tíu
árum áður byrjaði Sveinn í bæjar-
pólitíkinni á Akranesi. „Ég byrjaði í
bæjarstjórn 1994 en byrjaði reynd-
ar fjórum árum fyrr í pólitíkinni,
fyrst sem varamaður. Árið 1998 var
ég forystumaður hjá E – listanum
sem vann mikinn kosningasigur og
þá varð ég fyrst forseti bæjarstjórn-
ar. Ég var meira og minna í þessu til
ársins 2006, annað hvort formaður
bæjarráðs eða forseti bæjarstjórnar.
Svo fóru kosningarnar 2006 þann-
ig að nýr meirihluti var myndaður
í bæjarstjórninni. Í kosningunum
2010 varð svo enn breyting og ég
varð forseti bæjarstjórnar til 2014,
eða þar til ég hætti í bæjarstjór-
ninni,“ segir Sveinn. Á sama tíma
gegndi hann hlutastarfi hjá RKÍ en
var ekki að kenna. „Hann hoppaði
svona inn og út í forföllum í skól-
anum,“ segir Borghildur. Auk þess
starfaði Sveinn einn vetur í Hvíta
húsinu á Akranesi. „Við höfum
bæði verið í því,“ segir Borghildur.
„Þar störfuðum við með drengjum
sem fundu sig ekki í skólanum og
rákust ekki vel í hópi,“ bætir Sveinn
við. Þá vann Sveinn í starfsmanna-
haldinu hjá Orkuveitunni á árunum
2007 – 2010.
Fjölþætt ábyrgð
formannsins
Árið 2014 hætti Sveinn í bæjar-
stjórn og bauð sig fram sem for-
mannsefni hjá Rauða krossinum.
Þetta voru fyrstu kosningar RKÍ.
„Við vorum tveir í framboði og
ég var kosinn formaður. Kannski
vegna þess að fólkið í Rauða kross-
inum þekkti mig vel. Ég hafði lengi
verið á gólfinu sem sjálfboðaliði og
var vanur í félagsstörfum,“ segir
Sveinn. Formaður Rauða krossins
er æðsti yfirmaður Rauða krossins
á Íslandi. „Hreyfingin er þannig
uppbyggð að í hverju landi er eitt
Rauða kross félag. Formaðurinn
er æðsti yfirmaður félagsins í því
landi og er kosinn á aðalfundi,“ út-
skýrir Sveinn. Hann segir ábyrgð
formannsins fjölþætta. Hann beri
til að mynda ábyrgð gagnvart fé-
lögum í Rauða krossinum og á því
að starf félagsins sé virkt og ár-
angursríkt. „Einnig að reksturinn
sé í lagi, að farið sé eftir hugsjón-
um Rauða krossins og að fjármun-
um Rauða krossins sé vel varið. Að
skilmerkileg og vönduð umsýsla sé
um alla fjármuni.“ Sveinn segir að
formaður beri í raun og veru alla
þessa siðferðislegu ábyrgð og í því
felist meðal annars að vera fulltrúi
félagsins á erlendri grundu. Séu
stórir fundir um mannúðarmál fari
formaðurinn á þá fundi, sem rödd
Íslands.
Viðkvæmir peningar
Innanlands er formaður fulltrúi
félagsins gagnvart stjórnvöldum.
„Rauði krossinn á í miklum og góð-
um samskiptum við íslensk stjórn-
völd. Við erum með samninga við
ýmis ráðuneyti og sinnum fjölþætt-
um verkefnum fyrir íslensk stjórn-
völd. Íslenska ríkið styrkir þá verk-
efnið sem Rauði krossinn sinnir.
Þetta eru ýmis verkefni innanlands
sem og þróunarverkefni erlend-
is,“ útskýrir Sveinn. Hann segir
reynslu sína sem stjórnmálamanns
nýtast vel í formannsstarfinu. Á
Akranesi hafi hann verið í forystu
árum saman við að reka bæjarfélag-
ið, sem velti 5,5 milljörðum á þeim
tíma sem hann hætti. „Rauði kross-
inn veltir um tveimur milljörð-
um á ári, sem eru miklir pening-
ar. En það eru viðkvæmir peningar,
því Rauði krossinn má aldrei láta
neinn skugga eða blett falla á það
sem hann er að gera með fjármuni.
Rauði krossinn lifir vegna þess að
almenningur treystir honum. Þess
vegna tékkum við ekki 100 prósent
á því sem við gerum, við tékkum
150 prósent á öllu sem við gerum. Í
bæjarpólitíkinni takast menn á um
áherslur og fá svo sinn dóm í kosn-
ingum, en starf Rauða krossins er
borið upp af sjálboðaliðum um allt
land. Um það starf þarf að ríkja
einhugur og sátt. Rauða krossinum
er trúað fyrir miklu og við leggjum
okkur þvi öll fram um að standa
undir trausti landsmanna.“
„Ellilífeyrisþegi
eða milljóner“
Starf formanns Rauða krossins er
sjálfboðaliðastarf, formaðurinn
fær engin laun. „Það er því kost-
ur að sá sem ætlar að vera formað-
ur Rauða krossins á Íslandi sé ann-
að hvort ellilífeyrisþegi eða millj-
óner,“ segir Sveinn og hlær. Í starf-
inu felast einnig fundahöld með
ráðamönnum, félagasamtökum og
með sjálfboðaliðum um land allt.
Sveinn segist hafa góðan tíma til
að sinna starfinu, enda sjálfur kom-
inn á eftirlaun. Hann hefur ferðast
töluvert vegna starfsins en segist
halda öllum kostnaði í lágmarki
á ferðum sínum, eins og regla sé
innan hreyfingarinnar. Sveinn hef-
ur til að mynda ferðast til Græn-
lands og til Genfar sem formað-
ur Rauða krossins. „Þegar nýr for-
maður er kosinn, þá er hann boð-
aður í höfuðstöðvar Rauða kross-
ins í Genf á vikunámskeið. Þar
erum við menntaðir í þeim fræðum
sem skipta máli hjá Rauða krossin-
um,“ segir hann. Þegar Sveinn fór
á námskeiðið, sat hann þar með er-
lendu hefðarfólki. Hann segir það
vera vegna þess að erlendis þyki
mikill heiður að því að vera í for-
ystu fyrir Rauða krossinn. „Það er
kannski ekki sama stemningin hér,
enda er meiri nálægð hér og minna
land og lítið um hefðarfólk. En úti
er mikið um það að hefðarfólk ger-
ist formenn.“
Ánægður skólastjóri
Sveinn segist fara eins lítið erlend-
is og hægt sé á vegum hreyfingar-
innar. „Ég fer ekkert umfram það
sem ég þarf sem formaður.“ Ferð-
in sem Sveinn fór í núna í mars
til Malaví var þó á vegum Rauða
krossins, en hann bauð Borghildi
með sér á sinn kostnað. Ástæðan
fyrir þeirri ferð var sú að þáttaskil
voru í verkefnum þar. „Þá er mikil-
vægt að fara að sjá hvað hefur ver-
ið gert, hvað mögulegt er að gera í
framhaldinu og hvað þarf að gera,“
segir Sveinn. Grundaskóli á Akra-
nesi hefur styrkt fátæka í Malaví um
árabil með verkefninu „Malavís-
öfnunin“. Haldinn er jólamarkaður
árlega þar sem nemendur Grunda-
skóla selja ýmsan varning sem þeir
hafa búið til. Hjónin útskýra fyrir
blaðamanni að eftir árlega söfnun
Grundaskóla taki Rauði krossinn
við peningunum sem safnast og sjái
um að koma þeim til Malaví. Verk-
efni Grundaskóla er þó ótengt starfi
Rauða krossins og réði tilviljun ein
því að Borghildur gat farið með í
ferð einmitt á þennan stað. „Sveinn
gat boðið mér í eina ferð á þessum
„Ná börnunum í skólana með því að gefa þeim mat“
Rætt við Svein Kristinsson formann Rauða krossins á Íslandi og
Borghildi Jósúadóttur eiginkonu hans um aðstæður í Malaví
Borghildur og Sveinn búa í húsinu Marbakka við Vesturgötu.
Skólastjórinn ungi var þakklátur fyrir blýantana, skærin, strokleðrin, bækurnar
og myndirnar sem Borghildur færði honum.
Mikilvægt er að kenna íbúum Malaví almennt hreinlæti. Hér má sjá barn þvo sér
um hendurnar úr heimatilbúnum krana úr plastflöskum.