Litli Bergþór - jul. 2018, Side 22

22 Litli-Bergþór
Kórsöngur
í Tungum á 20. öld
Sigurður Þorsteinsson.
Geirþrúður Sighvatsdóttir:
Tungnamenn hafa lengi verið þekktir fyrir góðan
söng og mikinn söngáhuga. Söngur bænda
og gesta þeirra í Tungnaréttum undir stjórn
Vatnsleysumanna er vel þekktur svo eitthvað sé
nefnt, þá hefur kórastarf oft staðið með miklum
blóma. Söngáhugafólk hér hefur líka verið
heppið að hafa öfluga frumkvöðla í söngmálum,
eins og Þorstein Sigurðsson á Vatnsleysu (1893-
1974), sem spilaði á orgel og stjórnaði söng í
áratugi, og seinna þá miklu snillinga, Dr. Róbert
Abraham Ottósson, Glúm Gylfason og Hilmar
Örn Agnarsson, sem hver um sig setti sitt mark á
söngmálin í héraðinu.
Blaðamaður Litla-Bergþórs brá sér á fund
Sigurðar Þorsteinssonar á Heiði (f. 1924) til
að heyra nánar um það, hvernig kórstarf hófst í
Tungunum í byrjun 20. aldar. Sigurður hefur það
eftir föðurömmu sinni, Sigríði Þorsteinsdóttur
á Vatnsleysu, að fyrsti kór sem vitað er um að
stofnaður hafi verið í Biskupstungum, Karlakór
Biskupstungna, hafi verið stofnaður á Vatnsleysu
haustið 1926 að frumkvæði sonar hennar, Þorsteins
Sigurðssonar bónda þar. Boðaði hann menn til
fundar heima á Vatnsleysu og byrjaði aðeins að
æfa þá um haustið, en hélt síðan æfingum áfram
árið eftir. Var Þorsteinn stjórnandi kórsins í þau 30
ár sem hann starfaði.
Það var ekkert einfalt mál fyrir bændur að
komast á kóræfingar í þá daga, menn urðu að
ganga eða ríða, oft um langan veg. Þeir sem voru
í karlakórnum voru: Guðmundur í Austurhlíð,
Egill í Múla, Lýður og Kristján á Gýgjarhóli,
Helgi í Hjarðarlandi, Ingvar á Hvítárbakka, Einar
Ingvarsson á Hvítárbakka, Gísli Bjarnason í
Lambhúskoti, Guðjón Björnsson á Reykjavöllum,
Eiríkar tveir, eldri og yngri, í Fellskoti, Loftur á
Felli, Erlendur á Vatnsleysu og seinna Björn
Erlendsson, Loftur á Iðu (sambýlismaður Bríetar)
og seinna Ingólfur sonur hennar. Ég vona að ég
gleymi engum. Þeir Iðumenn þurftu að fá lánaða
hesta handan ferjunnar til að komast á æfingar. Í
upphafi voru um 10 manns í kórnum og æft til
skiptis í sitt hvoru húsinu á Vatnsleysu. Þegar
fram liðu stundir stækkaði kórinn en var þó alltaf
innan við 20 manns. Við frændurnir, Sigurður
Erlendsson og Sigurður, Einar Geir og Bragi
Þorsteinssynir komum inn í kórinn um 17-18 ára
aldurinn. Æfingar hófust yfirleitt eftir hádegið
og stóðu fram til klukkan sex eða svo. Þá þurftu
bændur að komast heim í kvöldmjaltir.
Sigurður minnist þess að árið 1928, þegar
hann var fjögurra ára, söng kórinn á 20 ára
afmæli Ungmennafélags Biskupstungna í gamla
Vatnsleysuhúsinu. Sama ár dó ársgömul dóttir
þeirra Erlendar og Kristínar á Vatnsleysu og
söng kórinn við húskveðjuna á Vatnsleysu lagið
„Sofðu, sofðu litla barnið blíða“ og er það greypt
í minni Sigurðar hvað þetta var fallegt lag. Þegar
kistan var borin út spurði hann ömmu sína Sigríði
hvert þeir væru að fara með Jóhönnu. „Hún er að
fara í ferðalag“ sagði amma hans þá. Enda erfitt
að útskýra dauðann fyrir fjögurra ára barni.
Kórinn söng víða á samkomum, t.d. söng
hann alltaf á jólasamkomu í samkomuhúsinu á
Vatnsleysu þriðja í jólum. Sigurður man einnig
eftir söng kórsins á árshátíð Framsóknarfélags
Árnesinga í Þrastaskógi í ein tvö skipti, á
íþróttamóti í Þjórsártúni, á afmælishátíð MBF,
og þeir sungu einnig fyrir Búnaðarþingsfulltrúa
í Reykjavík. Þá var svokölluð bændavika í
útvarpinu og söng kórinn þar. Var söngurinn
tekinn upp og gefinn út á plötu.