Fréttablaðið - 27.04.2016, Blaðsíða 32

Hinn þjóðsagnakenndi knatt-
spyrnustjóri Liverpool FC, Bill
Shankly, sagði einu sinni: „Sumir
halda að fótboltinn sé upp á líf og
dauða. Þetta viðhorf veldur mér
miklum vonbrigðum. Ég get full-
vissað ykkur um að hann er miklu,
miklu mikilvægari en það.“
Ég verða að segja að ég hef til-
hneigingu til að vera sammála
Shankly um þetta og ég er viss um
að margir á Íslandi munu samsinna
þessu þegar Íslendingar spila sinn
fyrsta leik í Evrópukeppni í Frakk-
landi í sumar.
Íslenska liðið er augljóslega alger
lítilmagni. Ekki einu sinni bjartsýn-
ustu stuðningsmenn Íslands hefðu
trúað því að liðið kæmist einu sinni
í úrslitakeppnina í Frakklandi, en
það hefur engu að síður gerst. Svo
spurningin er: Hvernig mun Íslandi
ganga?
Hagfræðingar hafa auðvitað svar
við því eins og öðru. Reyndar er til
undirgrein hagfræðinnar sem snýr
að íþróttum og hagfræði og kallast
sportometrics. Sportometrics notar
tæki hagfræðinnar – til dæmis töl-
fræðigreiningu – til að greina íþrótt-
ir og þar á meðal til að spá um fót-
boltaúrslit.
Og hvort sem þið trúið því eða
ekki þá hefur mikið verið skrifað
um úrslitaspár í fótbolta. Og hvað
segir þessi umfjöllun okkur um
hvaða þættir séu mikilvægir fyrir
árangur í fótbolta?
Augljóslega hafa þættir eins og
fótboltahefð (hugsið um Þýskaland
og England) og núverandi form liðs-
ins (hugsið um styrkleikalista FIFA)
mikið forspárgildi um árangur inni
á vellinum. En ýmsar rannsóknir
hafa einnig sýnt fram á verulegt
mikilvægi efnahagslegra þátta eins
og vergrar landsframleiðslu á mann,
en einnig stærð landanna (stærri
löndum gengur gjarnan vel). Og
hagurinn af heimavellinum hefur
mjög mikið að segja. Nokkrar rann-
sóknir hafa sýnt að heimavallar-
forskotið á móti eins og Evrópu-
keppninni samsvari því að vera 1-0
yfir þegar leikurinn hefst.
Flestir þessara þátta gefa okkur
litla ástæðu til að vera bjartsýn á
frammistöðu Íslendinga í Frakk-
landi – Ísland er smáríki sem hefur
aldrei spilað á stórmóti í fótbolta,
það er ekki löng og sterk fótbolta-
hefð í landinu og Íslendingar njóta
þess ekki beint að vera á heimavelli.
Hins vegar gefur einn þátturinn
smávon – verg landsframleiðsla á
mann. Íslendingar eru auðug þjóð
og að öðru jöfnu (eins og hagfræð-
ingar segja gjarnan) ætti það að vera
okkur í hag í Frakklandi.
Ímyndum okkur nú að keppnin
myndi bara snúast um verga lands-
framleiðslu á mann. Íslendingar
mæta Portúgölum, Austurríkis-
mönnum og Ungverjum í F-riðli.
Og góðu fréttirnar eru að Ísland
hefur mesta verga landsframleiðslu
á mann af þeim öllum (56.000
Bandaríkjadali) – miklu meiri en
þeir sem veðmangarar telja sigur-
stranglegasta, Portúgalar. Svo að
miðað við verga landsframleiðslu
á mann ættum við að vinna F-riðil
auðveldlega.
Sigur í F-riðli þýðir að Ísland
mætir liði númer 2 í E-riðli. Miðað
við verga landsframleiðslu á mann
verður það Svíþjóð (sem nú er með
aðeins minni verga landsfram-
leiðslu en Írland). Þetta verður mjög
tvísýnn leikur en Íslendingar munu
vinna þar sem verg landsframleiðsla
á mann á Íslandi er um 10% meiri
en í Svíþjóð. Því miður, Zlatan – þú
ert úr leik!
Og þar með er Ísland komið í
fjórðungsúrslit – á móti Englandi!
Og hvað haldið þið? Það verður
auðveldur sigur fyrir Íslendinga því
verg landsframleiðsla á mann í Bret-
landi er ekki nema aumir 42.000
dalir.
Þá er komið að undanúrslitunum.
Gegn Þýskalandi! Og aftur – guði
sé lof fyrir hina veiku evru – vinna
Íslendingar Þjóðverja vegna meiri
vergrar landsframleiðslu á mann.
Þetta lítur út eins og kraftaverk.
Íslendingar leika til úrslita gegn
… Svisslendingum! Og þar með er
komið að lokum. 56.000 dala verg
landsframleiðsla á mann má sín lít-
ils gegn 78.000 dölum Svisslendinga.
Íslendingar munu ekki endurtaka
velgengni Dana á Evrópumótinu
1992, en það verður mjög nálægt
því, að minnsta kosti ef spá okkar
byggist á vergri landsframleiðslu á
mann. Svo viljið þið nú einu sinni
hlusta á hagfræðinginn?
Von um fótboltakraftaverk
Lars Christensen
alþjóðahagfræðingur
Þetta lítur út eins og
kraftaverk. Íslend-
ingar leika til úrslita gegn …
Svisslendingum!
Á leið á markaðinnHúsnæðismál
Una Steinsdóttir,
framkvæmdastjóri
viðskiptabanka-
sviðs Íslandsbanka
Fasteignaverð á höfuðborgarsvæð-
inu hækkar áfram enda eru lykil-
stærðir mjög jákvæðar og benda til
áframhaldandi hækkana. En hvað
er það sem drífur fasteignaverð
áfram? Í grunninn er það fólks-
fjölgun og launaþróun. Við þetta
bætast svo bætt aðgengi að lánsfé,
lægri vextir og bætt skuldastaða
heimilanna. Búist er við áfram-
haldandi aukningu kaupmáttar
en það er einfaldlega ekki verið að
byggja nóg af íbúðum til að anna
eftirspurn, því þjóðinni fjölgar og
við erum farin að flytja inn vinnuafl
aftur. Síðustu ár hefur bygginga-
iðnaðurinn verið að taka við sér
en hefur samt meira einbeitt sér að
hótelbyggingum, þar sem ferða-
mannafjöldinn vex á stjarnfræði-
legum hraða. Þetta ýtir enn frekar
undir hækkun fasteignaverðs.
Við þessar aðstæður hefur verð á
fasteignum í miðbæ hækkað langt
umfram það sem við höfum séð
áður. Fyrir 20 árum var verðmunur
ekki svo ýkja mikill milli hverfa en
raunin er allt önnur í dag þar sem
mun eftirsóknarverðara er að búa
í miðbæ og staðsetning skiptir
verulega máli, ekki síst vegna leigu
til ferðamanna. Loksins erum við
farin að sjá verðhækkanir smitast
út í úthverfin en þau hafa setið
verulega eftir síðustu misseri. Það
geta ekki allir né vilja búa í mið-
bænum.
Nú eru væringar í stjórnmálum.
Hvaða áhrif getur það haft á þróun
fasteignaverðs ef við tekur upp-
stokkun í stjórnarliðinu? Opinber
inngrip sem skapa ójafnvægi á hús-
næðismarkaði gætu haft verulegar
afleiðingar eins og skattaumgjörð
og bótakerfi. Það er freistandi að
hækka bætur og styrki til íbúðar-
kaupa eða leigutaka, en hættan
er að það muni í raun ekki hjálpa
þeim sem raunverulega þurfa á
því að halda, heldur þvert á móti
hækka fasteignaverð og kynda
undir verðbólgu. Sögulega hefur
fasteignaverð þó hækkað umfram
verðbólgu til lengri tíma litið. Það
er einhvern veginn svo augljóst að
það myndi draga úr hækkunum að
gera byggingaaðilum auðveldara að
byggja íbúðarhúsnæði með minni
tilkostnaði. Aðrir þættir geta líka
haft áhrif á fasteignaverð eins og
afnám hafta, aðgerðir í ríkisfjár-
málum og verðbólguvæntingar.
Útkoman úr næstu kosningum
getur því haft veruleg áhrif á þróun
fasteignaverðs, t.d. í Breiðholti.
Hefur óvissa í stjórnmálum áhrif á íbúðaverð í Breiðholti?
Sigríður Hrund
Guðmundsdóttir
rekstrarhagfræð-
ingur
Hin hliðin
Yfirvöld í Kambódíu hafa áhyggjur af því að loftslagsbreytingar hafi áhrif á lífríki sjávar og vilja draga úr veiðum. Þessir Kambódíumenn virtust þó
áhyggjulausir þegar þeir báru fisk á markað í höfuðborginni Phnom Penh. Fréttablaðið/EPa
Eitt stærsta hagsmunamál fyrir
heimilin í landinu sem og hag-
kerfið í heild sinni er skilvirkur og
aðgengilegur húsnæðismarkaður.
Síðastliðið haust gaf Greining
Íslandsbanka út ítarlega skýrslu um
íslenska íbúðamarkaðinn, þar sem
m.a. kom fram að allar líkur væru á
því að samhliða aukinni veltu héldi
húsnæðisverð áfram að hækka
næstu árin. Fyrstu mánuðir þessa
árs gefa ekki annað til kynna en að
þessi staða hafi verið rétt metin.
Mikil umræða hefur átt sér stað
um stöðu fyrstu kaupenda á hús-
næðismarkaðnum og hefur þjón-
usta Íslandsbanka þróast hratt
til að mæta þörfum þeirra. Fyrir
nokkrum árum voru húsnæðis-
sparnaðarreikningar settir á lagg-
irnar og mögulegt er að fá aukalán
vegna fyrstu íbúðarkaupa. Það lán
var nýlega hækkað upp í tvær millj-
ónir króna og sem dæmi er hámarks
lánshlutfall á 30 milljóna kr. íbúð,
87% af kaupverði.
Það er því sérlega ánægjulegt að
sjá að hlutdeild fyrstu kaupenda
hefur farið vaxandi, úr því að mæl-
ast rétt ríflega 10% þinglýstra kaup-
samninga á árinu 2011 í tæplega
fjórðung á árinu 2015 samkvæmt
gögnum Hagstofunnar. Þar skiptir
líka máli það úrræði stjórnvalda að
heimila kaupendum fyrstu íbúðar
að nýta séreignarsparnað skatt-
frjálst til að kljúfa útborgun í fyrstu
eign eða greiða inn á höfuðstól hús-
næðisláns. Til að styðja enn betur
við fyrstu kaupendur hefur lán-
tökugjald Íslandsbanka fyrir fyrstu
kaupendur verið fellt niður.
Sú áskorun sem flest íslensk þjón-
ustufyrirtæki standa frammi fyrir
er að mæta auknum kröfum um
upplýsingagjöf og sjálfsafgreiðslu
á netinu sem eykur skilvirkni fyrir
alla aðila. Nú býður Íslandsbanki
upp á þann möguleika að sækja um
netgreiðslumat undirritað með raf-
rænum skilríkjum sem mun spara
viðskiptavinum sporin. Þetta er
hluti af þeirri stafrænu vegferð sem
bankinn er í og það hefur sýnt sig
með nýju greiðslumiðlunarappi
Kass, sem og Íslandsbanka appinu,
að sífellt fleiri vilja afgreiða banka-
viðskipti sín hvar og hvenær sem er,
og í raun hafa bankann í vasanum.
Þróuninni mun fleygja hratt fram
og má nefna að á næstu misserum
er stefnt að því að gera þinglýsingar
rafrænar og verður húsnæðislána-
ferlið því enn einfaldara og þægi-
legra fyrir viðskiptavininn.
Þessum nýjungum munu við-
skiptavinir ekki eingöngu finna
fyrir í bættri þjónustu heldur einn-
ig í hagstæðari lánskjörum.
Þetta er hægt
2 7 . a p r í l 2 0 1 6 M I Ð V I K U D a G U r6 markaðurinn