Morgunblaðið - 23.09.2019, Blaðsíða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 23. SEPTEMBER 2019
Smiðjuvegur 68, Kópavogi | S. 587 1350 | bifreidaverkstaedi.is
Höfum sérhæft okkur í Toyota viðgerðum síðan 1995
Fljót, örugg og persónuleg þjónusta
Allar almennar bílaviðgerðir
»Þorsti & loforð, mál-
verkasýning Almars
Atlasonar, var opnuð í
Gallery Porti í fyrradag.
Almar vakti þjóðarat-
hygli þegar hann dvaldi
í glerkassa í viku og
sýndi frá því í beinni á
netinu.
Almar opnaði fyrstu málverkasýningu sína um helgina
Morgunblaðið/Hari
Bollaleggingar Hér er greinilega verið að spá í eitt af verkum Almars en um hvað er rætt fylgir ekki sögunni.
Forvitnileg Verk Almars vekja gesti til umhugsunar enda margræð.
Stemning Gestir spjölluðu saman bæði inni í gallerínu og fyrir utan það.
Listelskur Ármann Reynisson vinj-
ettuhöfundur er tíður gestur á opn-
unum myndlistarsýninga hér í borg.
Þennan vetur var grafarinn sámaður sem átti mest ann-ríkt á eyjunum.Lélegri uppskerunni
hafði verið komið í hús og síðan gekk
á með austanátt, vetrarnorninni sem
blés eyjarnar
gráar með
andardrætti
sínum. (171)
Þannig hefst
sagan „Skínandi
skóflan“, þar sem
segir af Jakobi
grafara og vetr-
inum þegar hann
tók hverja gröf-
ina á fætur annarri fyrir lík fólks sem
lést úr elli, hungri, af slysförum, úr
harmi eða af öðrum ástæðum einn
sannkallaðan eymdarvetur í byggð-
arlagi hans á Orkneyjum. Jakob fær
greitt fyrir ómakið með því sem til er
í búinu; viskíflösku fær hann frá einni
ekkjunni, gæs frá frænda einnar sem
hrekkur upp af, hálfa gíneu og sjúss
frá óðalsbóndanum sem missir son
sinn af slysförum. Loksins vorar með
betri tíð og vonum um bættan hag fá-
tæka fólksins í samfélaginu – og
dausföllum fækkar. Menn fara „út
með plóga, aktygi og herfi. Amboðin
voru sljó og ryðguð eftir harðan vet-
urinn. Skóflan hans Jakobs var á hinn
bóginn þunn og skínandi af mikilli
notkun. „Guð gefi,“ sagði hann við
skófluna um leið og hann kom henni
fyrir í geymsluskúrnum, „að ég þurfi
ekki aftur á þér að halda fyrr en eftir
rúningu, humarveiðar og uppskeru““.
(174)
Tólf sögur eru í þessu úrvals safni,
Einmunatíð, eftir Orkneyjaskáldið
George Mackay Brown (1921-1996).
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson hefur
íslenskað sögurnar listavel en árið
1998 kom einnig út með þýðingum
hans athyglisvert safn ljóða eftir
Mackay Brown, Vegurinn blái.
George Mackay Brown fæddist,
lifði lífi sínu og lést í Stromness á
Orkneyjum. Hann var eitt þekktasta
skáld eyjanna á liðinni öld og sendi
frá sér tíu ljóðasöfn, sex skáldsögur
og níu smásagnasöfn, auk leikrita,
barnabóka og greinasafna, verka sem
hann hlaut ýmsar viðurkenningar
fyrir.
Orkneyjar voru Mackay Brown
hugstæðar og ætíð efni ljóða hans og
sagna, ýmist í fortíð eða samtíma
skáldsins. Við lestur þessara sagna
Mackay Brown í Einmunatíð hvarfl-
aði hugurinn stundum til annars
sagnameistara á eyjum suðaustur af
Íslandi, Williams Heinesen hins fær-
eyska, en báðir draga upp heillandi
myndir af eyjalífinu, með slyngum
fiðlurum, erfiðri lífsbaráttu, snjöllum
sagnaþulum og trúverðugu breysku
alþýðufólki.
Fyrsta saga bókarinnar, „Selja“, er
jafnframt sú lengsta og þar er sögu-
heimur bókarinnar allrar á vissan
hátt dreginn upp. Þar segir af harm-
rænu lífi gamals skóara og fullorð-
innar fósturdóttur hans sem glímir
við áfengisfíkn, sem ýmsir karlmenn
notfæra sér. Í „Einmunatíð“ segir af
ungum hjónum sem eru að hefja bú-
skap á sannkölluðu örreytiskoti en
stúlkan á betra að venjast, er kaup-
mannsdóttir, og spinnast af því átök í
raunsæislegri, fallegri en um leið
grimmri frásögn.
Mackay Brown leikur sér með ým-
iskonar frásagnarhátt og það gefur
sagnasafninu fjölbreytilegar raddir; í
einni söguni hljóma prédikanir presta
í sömu kirkjunni á ólíkum tímum, og í
annarri fær sagnaþulur í kránni að
fara á kostum. Þá eru í safninu ævin-
týralegar skemmtisögur, eins og af
frænda eins sögumannsins sem reyn-
ir sífellt að segja fyrir um heimsendi
út frá Opinberunarbók Biblíunnar,
með kostulegum afleiðingum.
Safninu lýkur með gáskafullri frá-
sögn af rithöfundi sem glímir við
skáldsöguskrif en er ítrekað truflað-
ur í vinnunni af leigusala á drykkju-
túr.
George Mackay Brown var fram-
úrskarandi rithöfundur eins og birtst
vel í þessu góða og vandaða sagna-
safni. Hér eru dregnar upp sannfær-
andi og hrífandi myndir af samfélagi
fólks á Orkneyjum á ólíkum tímum,
og af lífi og örlögum fólks sem gæti í
raun hafa lifað og hrærst hvar sem
er.
Eyjarnar blásnar gráar
Skoskur Brown fæddist, lifði lífi sínu og lést í Stromness á Orkneyjum.
Smásögur
Einmunatíð bbbbb
Eftir George Mackay Brown.
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson
íslenskaði.
Dimma, 2019. Kilja, 235 bls.
EINAR FALUR
INGÓLFSSON
BÆKUR
Aðdáendur ævintýramyndarinnar
The Princess Bride frá árinu 1987
hafa margir hverjir risið upp á
afturfæturna eftir að orðrómur
komst á kreik þess efnis að endur-
gera ætti myndina. Einn af aðal-
leikurum hennar, Cary Elwes,
fann sig knúinn til að tjá sig um
málið á Twitter í vikunni og skrif-
aði: „Það er skortur á full-
komnum kvikmyndum í heim-
inum. Það væri synd að eyðileggja
þessa.“
Engar staðfestar fregnir hafa
borist af endurgerð myndarinnar
en svo virðist sem það eitt að
nefna möguleikann hafi slegið
margan aðdáandann út af laginu.
Meðal þekktra aðdáenda sem hafa
tjáð sig á Twitter eru leikkonan
Jamie Lee Curtis, þingmaðurinn
Ted Cruz og leikarinn Seth
Rogen. Í frétt Guardian um málið
segir að í huga aðdáenda sé
endurgerð „óhugsandi“ og er þar
vísað í uppáhaldsorð einnar aðal-
persóna myndarinnar.
Læti þessi hófust með grein
tímaritsins Variety um framleið-
andann Norman Lear. Í henni er
haft eftir yfirmanni Sony Pictures
Entertainment, Tony Vinciquerra,
að ónefnd frægðarmenni vildu
endurgera myndina um prinsessu-
brúðina. Fór hann ekki nánar út í
þá sálma en ummælin dugðu til
þess að kvittur komst á kreik.
The Princess Bride var leik-
stýrt af Rob Reiner og var hand-
rit hennar byggt á skáldsögu
William Goldman. Robin Wright
fór með hlutverk prinsessunnar
og Elwes með hlutverk hetjunnar
Westley.
Til hvers að endurgera
fullkomna kvikmynd?
Rómantík Robin Wright og Cary
Elwes í The Princess Bride.