Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.09.2019, Blaðsíða 17

inn beindist athyglin einatt næst að hinu fræga vopni
hans. Hefndarþorstanum var ekki fullnægt fyrr en
sigurvegarinn kom höndum yfir þau eða eyðlagði.
Cicero var nokkuð við aldur þegar hann náðist á
flótta, og var drepinn af útsendurum hatursmanna
sinna.
Eftir að hann var veginn fylgdu aftökumenn fyrir-
mælum um að höggva af Cicero hendurnar sem skrif-
að höfðu hina hárbeittu texta bréfa hans og ræður.
Þegar komið var með líkamsleifar ræðuskörungs-
ins teygði Fulvia, eiginkona Markusar Antoniusar,
sig í höfuð hans og stakk tunguna margoft með hár-
prjónum. Bóndi hennar lauk svo hinum táknrænu
hefndum á hinum dauða manni. Hann skar tunguna
úr munni hans og negldi hana á ræðupallinn (Rostra)
þar sem Cicero hafði unnið sína frægustu sigra, í vörn
og sókn. „Talaðu nú, ræpan þín“ hefði Fulvia getað
hafa hrópað, þótt engar heimildir séu um það.
Það er athyglisvert að hinir miklu ritsnillingar
Cicero og Snorri Sturluson áttu ekki aðeins sameig-
inlegt að verða vel fjáðir og blandast mjög inn í valda-
brall sinnar tíðar og þjóðar. Þeir eiga það og sameig-
inlegt að hafa verið vegnir af óvinum þeirra og ekki
síst að síðustu orð beggja fyrir víg eru þekkt. Og eru
þau næsta ólík. „Eigi skal höggva“ sagði Snorri.
Þegar andstæðingarnir höfðu náð Cicero á flótt-
anum teygði hann höfuð sitt út úr burðarstólnum og
sagði: „Það er ekkert sómasamlegt við það sem þið
ætlið ykkur að gera nú, hermaður, en reyndu samt að
standa sómasamlega að því.“
En hvorki drápið né umgengnin um líkamsleifarnar
uppfylltu þessa seinustu ósk goðmagnsins.
Af hverju þessi samanburður?
En hvers vegna verður manni á að nefna þingið í
Westminster til sögu og missa sig eftir fáeinar setn-
ingar um það alla leið suður til Rómar, dragandi svo
þá Cicero og Snorra mikla Sturluson inn í tilvonandi
vangaveltur bréfsins? Til þess liggja margar ástæð-
ur. Snorri hafði leikið sér nærri ofurvaldinu og notið
lystisemda þess, sem var mest þá, í nágrenni lands-
ins, í Noregi. Það sóttist eftir því að gera Snorra að
handbendi sínu og ná landi hans undir sig. Snorri,
eins og Bretar, kynntist því ofurvaldinu í návígi.
Bretar vildu út og Snorri vildi út þótt merkingin væri
vestur til Íslands. Og báðir reyndu á eigin skrokki að
það væri hægara ort en gert að slíta sig frá valdinu
eftir að hafa gælt við það um hríð.
Konungsvaldið náði ekki til Snorra uppi í Reykholti
en það hafði sína 5. herdeild sem tók verkið að sér.
(„Árni beiskur verkið vann.“)
Og breska þjóðin vissi ekki betur en hún hefði svar-
að með afgerandi hætti að hún vildi út þegar hún fékk
loks að svara slíkri spurningu án milliliðar.
Spurningin var einföld og ljós, enda er það fyrsta
skilyrðið þegar mál er lagt fyrir þjóð í atkvæða-
greiðslu.
En 5. herdeildin í Bretlandi hefur tafið málið í þrjú
ár og vill tefja það enn.
Önnur ástæða
Það gerir það einnig gráupplagt að teygja sig nú suð-
ur til Rómar að grísku- og latínumaðurinn Boris for-
sætisráðherra er mikill áhugamaður um hina fornu
Róm og skrifaði fyrir rúmum áratug bók þar sem
hann spurði sig hvers vegna þeim þar hefðu lukkast
tilraunir til að sameina Evrópu undir eina stjórn og
um eina mynt, en búrókrötum mistekist slíkt ætl-
unarverk svo hörmulega tveimur árþúsundum síðar.
Bókin heitir Draumurinn um Róm. BBC gerði
heimildarmynd með hliðsjón af bókinni í aðdraganda
útgáfunnar. Bréfritari neyðist til að viðurkenna að
hann hefur ekki lesið bókina og aðeins þefað af efni
hennar og efnistökum eftir umsögnum annarra.
Bókin virðist hafa fengið bærilegar umsagnir. Þar
sem blaðið Guardian er þekkt fyrir að vera ekki veikt
fyrir breska Íhaldinu almennt og ekki Boris Johnson
sérstaklega er tilvalið að bera þar niður í bókadómi.
Þar segir að bókin sé hin prýðilegasta og ánægjuleg
aflestrar og sannfærandi um flest. Boris Johnson
komist að þeirri niðurstöðu að vandi Evrópusam-
bandsins sé sá helstur að það sé ekki líkara róm-
verska heimsveldinu en það er: „Hvers vegna er þar
ekki „garum“ á borði (pikkluð sósa), eins konar evru-
tómatsósa, sem prýddi sérhvert rómverskt borð,
táknmynd samræmis án reglusetningar?
Hvers vegna gekk sameiginleg mynt upp þá en
ekki núna? Svör Johnsons eru, dálítið eins og mað-
urinn sjálfur, á köflum losaraleg, en þegar betur er að
gáð reynast þau skynsamleg.“
Ritdómarinn stiklar því næst á samanburði John-
sons á þessum miklu tilraunum sögunnar og nið-
urstaða bréfritara er sú að rétt sé að nálgast bókina,
sem virðist hafa að geyma áhugaverðar tilgátur og
lipran og líflegan texta.
Aftur til Lundúna
Og þá víkur sögunni aftur til Lundúna. Þar hefur á
ýmsu gengið. Boris hefur nú verið forsætisráðherra í
40 daga og klukkan tifar.
Fimmta herdeildin í Íhaldsflokknum ákvað að
fórna öllu til að stöðva ákvörðun Breta um útgöngu
úr Evrópusambandinu. Ákvörðunin er þó látin heita
annað.
Þeir segjast vilja koma í veg fyrir að Bretar yfirgefi
ESB „án samnings“. Og um þann samning hljóti ESB
að hafa neitunarvald!
Þegar skilaboð berast um þetta til Brussel hverfur
sá litli vilji, sem virtist hafa vaknað með komu Bor-
isar, til að ganga frá formsatriðum sem fylgja út-
göngunni. Brussel hefur ekkert að óttast. Með mis-
notkun á þinginu og liðhlaupi áköfustu ESB-sinnanna
í fangið á Verkamannaflokknum verður komið í veg
fyrir útgöngu um fyrirsjáanlega framtíð.
Forsætisráðherrann, sem áður hafði tekið fram að
hann vildi ekki flýta kosningum, og að hann teldi að
þjóðin væri sama sinnis, segir að eftir þessi ósköp eigi
hann og þjóðin engan annan kost.
Cameron hafði afsalað valdi forsætisráðherrans til
að boða til kosninga til að fá Frjálslynda í stjórn. Þing
skyldi því framvegis sitja í full fimm ár nema það
samþykkti sjálft með 2⁄3 hluta atkvæða tillögu for-
sætisráðherra um annað.
Corbyn hefur krafist kosninga hvað eftir annað og
sagst til í þær hvenær sem byðist.
Boris Johnson lagði fram tillögu um að kosningar
færu fram 15. október næstkomandi, rétt rúmum
hálfum mánuði áður en Bretland yfirgefur ESB, sam-
kvæmt gildandi lögum. Nú er kominn viðauki við þau
lög.
Gildrur um allt
Corbyn telur að með boðun kosninga sé verið að leiða
Verkamannaflokkinn í gildru. Því þótt svo virðist,
fljótt á litið, að verið sé að gefa honum færi til að
vinna kosningar og tryggja sér meirihluta þingmanna
til að sækja um eilífðarfrest frá útgöngu, þá sé ekki
allt sem sýnist.
Það sem sýnist er þó það, sem Corbyn vill ekki
ræða: Kannanir sýna nú að Verkamannaflokkurinn
yrði fjarri því að fá meirihluta á þingi. Líkur standi
frekar til þess að Boris Johnson fái meirihluta.
Corbyn leggur því til við sinn flokk að hann greiði
atkvæði gegn því að efnt verði til kosninga nú.
Það þykir einstakt að stærsti stjórnarandstöðu-
flokkurinn hlaupi frá margendurteknum kröfum um
kosningar, þegar þær bjóðast. En Corbyn hefur sínar
ástæður.
Óburðug staða
Rætt er um að Boris Johnson sé nú kominn í eins
konar stofufangelsi í Downingstræti 10. Hann geti
ekki komið neinu máli í gegnum þingið. Hann geti
ekki knúið fram kosningar sem muni snúast um það
hvort fólkið eða klíkurnar á þingi eigi að ráða.
Segja mætti að Boris minni nú mest á sjálfan sig
þegar hann hékk í mikilli hæð fastur í rólunni forðum
og gat sig hvergi hrært. Sú mynd er meðal þeirra
frægustu af borgarstjóranum fyrrverandi.
Hvað hefði gerst í Róm?
Í Róm hefði keisarinn látið herfylkin ryðja þingsalinn
og svo látið krossfesta andstæðingana.
Boris skrifaði vissulega bókina um Rómardraum-
inn. En hún lýsir ekki hans draumum. Boris var að
lýsa draumförum búrókrata í Brussel. En tillagan
sem þingið samþykkti felur forsætisráðherranum að
fara til Brussel og biðja um enn einn frest, frest sem
hann veit að er vita tilgangslaus þegar meirihluti
þingsins hefur sprengt samningsstöðu lands síns í
loft upp.
Forsætisráðherrann segist fyrr liggja dauður en
hann gangi erinda fáránleikans.
Það eru engin úrræði til að knýja forsætisráð-
herrann til þessarar sendifarar. En það er háskalegt
fyrir hann að óhlýðnast lögum sem beinast að honum
sjálfum.
Forsætisráðherrann virðist koma sífellt oftar að
lokuðum dyrum enda fjörutíu þingmenn fyrir borð
eftir að fimmta herdeildin fjarlægði grímuna. Helsta
von hans virðist felast í þessari höfnun á kosning-
unum. Stjórnarandstaðan hafnaði kosningum 15.
október sem hefði átt að gefa þeim færi á að fá stuðn-
ing þjóðarinnar til að stöðva brexit. Nýr forsætisráð-
herra með meirihluta á bak við sig á þingi hefði ríf-
legan tíma til að kalla eftir enn einum fresti á
útgöngunni. Boris neitar að flytja uppgjafaryfirlýs-
ingu þingsins til Brussel. Þinginu hefur ekki tekist að
hnekkja þessari fækkun þingdaga um sex sem reynt
var að gera að stórmáli. Þetta er staðan í hnotskurn.
Bretar og áhugamenn víðar bíða spenntir eftir
næsta leik Borisar Johnsons. Til að sá leikur breyti
veikri stöðu honum í hag þyrfti Boris að hafa eft-
irnafnið Fischer eða að minnsta kosti brot af snilli-
gáfu Bobbys.
Hefur hann það?
Er pínulítill Bobby í Boris?
Það er spurningin.
’
Við höldum því fram að þingið okkar sé
það elsta í heimi og slengjum því fram
við þá sem kalla þingið sitt í Westminster
„móður allra þinga“ að amma þinganna sé
skammt undan norðan á. En okkar þing var
óneitanlega lungann af langri sögu ekki rödd
fullvalda eða sjálfstæðrar þjóðar. Og nú kepp-
ast menn við að komast í sama far aftur.
8.9. 2019 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17