Morgunblaðið - 17.10.2019, Síða 31

Svo hræðast þau flest flugvélar því
þau eru með minningar frá loft-
árásum í Sýrlandi,“ segir Beghan.
Hún segir að mörg þeirra séu
hrædd við ókunnuga og eigi erfitt
með að treysta. Þau upplifa streitu
foreldra sinna og það hefur mikil
áhrif á þau. Stundum koma áföllin
ekki fram fyrr en síðar. Alls konar
smáatriði verða stór og stundum
nánast óyfirstíganleg fyrir þau, til að
mynda smáatriði eins og að gleyma
kennslubók heima.
Sezen segir að það hafi alls ekki
verið auðvelt fyrir tyrkneska skóla-
kerfið að taka við þessum mikla
fjölda barna frá Sýrlandi. Ekki síst
vegna þess að það vantaði þjálfun
starfsfólks í að takast á við þau
vandamál sem mörg þeirra glíma
við. Miklu skipti líka að þau hafi
mörg hver ekki gengið í skóla í lang-
an tíma og kunni jafnvel ekki tungu-
málið, það er tyrknesku.
Skólaganga á grunnskólaaldri
Skólaganga á framhaldsskólastigi
Á
heimsvísu
Á heimsvísu
Flóttamenn
Flóttamenn
91%
63%
24%
Flóttamenn
Á heimsvísu
37%
84%
3%
31
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. OKTÓBER 2019
Íhlas er tólf ára og býr með fjölskyldu sinni í Gazian-
tep. Foreldrar hennar eru á fimmtugsaldri og eiga sex
dætur, auk Íhlas og tvíburasystur hennar eiga þau tví-
tuga dóttur, 16 ára, 14 ára og átta ára. Dæturnar
ganga allar í skóla nema sú elsta sem er gift en býr
samt hjá foreldrum sínum þar sem eiginmaður hennar
vinnur í Istanbúl. Fjölskyldan, sem kom frá Aleppo,
hefur verið í Gaziantep í sjö ár.
Íhlas byrjaði að koma í Al Farah-miðstöðina í nóv-
ember 2017 og hefur sótt margvísleg námskeið þar, svo
sem tölvukennslu og myndlist. Hún kemur í Al Farah-
miðstöðina alla laugardaga ásamt tvíburasystur sinni
og syngur þar í kór og lærir á trommur. Hún segist
eiga fullt af vinum og margir þeirra eru með henni í
tómstundastarfinu í Al Farah-miðstöðinni. „Ég vona að
ég fái tækifæri til þess að koma hingað áfram. Ég kem
eins oft og ég get en það fer líka eftir því hvað er mikið
að gera í skólanum,“ segir hún og bætir við að það hafi
skipt hana miklu máli að fá sálrænan stuðning í Al Fa-
rah-miðstöðinni.
Íhlas var fyrst í sérstökum skóla fyrir sýrlensk börn
en hefur undanfarin þrjú ár verið í skóla í hverfinu sem
hún býr í. Þar sem hún kemur af svæði þar sem tyrk-
neska er töluð og var svo ung þegar hún kom til Tyrk-
lands hefur hún aldrei lært að tala eða skrifa arabísku
heldur tyrknesku. Íhlas hefur mjög gaman af því að
teikna og er mjög góð í tyrknesku. Þrátt fyrir það hef-
ur ekki alltaf verið auðvelt að verða hluti af bekknum.
„Krakkarnir tala stundum við mig og stundum ekki.“
Þetta er svipað og margir starfsmenn mannúðar-
samtaka í Gaziantep tala um. Einelti gagnvart flótta-
börnum hefur aukist í skólum á sama tíma og þeim hef-
ur fjölgað. Hafa verði í huga að fleiri hundruð þúsund
flóttabörn hafa bæst inn í almenna skólakerfið í Tyrk-
landi og til þess að takast á við þessa fjölgun eru skólar
tvísetnir. Kennarar eru flestir ekki þjálfaðir í að takast
á við vandamál sem þessi börn glíma við og þau hafa
mörg hver ekki gengið í skóla í langan tíma.
Skólinn hennar Íhlas byrjar klukkan 6.30 á morgn-
ana og er búinn klukkan 12 á hádegi. „Eftir hádegi eru
aðrir krakkar í skólanum því það komast ekki allir fyr-
ir á sama tíma,“ segir hún. Þegar blaðamaður hváir og
hugsar til umræðunnar á Íslandi um hversu erfitt er
fyrir börn að vakna á morgnana segir Ihlas að henni
finnist ekkert erfitt að vakna á morgnana enda vön því.
Hún vaknar klukkan 5 á hverjum morgni og líkt og
mörg barnanna í Al Farah-miðstöðinni getur hún varla
beðið eftir því að komast í skólann því þeim finnst svo
gaman að læra. Sama á við um laugardaga þegar þau
bíða eftir að komast í miðstöðina.
„Mér finnst mjög gaman í skólanum því kennararnir
mínir eru svo góðir,“ segir Íhlas. Þegar blaðamaður
spyr hana hvort það séu notaðar spjaldtölvur eða tölv-
ur í skólanum segir hún að svo sé ekki því það sé allt of
dýrt. Sumir eiga svoleiðis heima en alls ekki allir, segir
Íhlas. Hún vonast til þess að geta klárað menntaskóla
en hún veit að það er ekki öruggt og hún veit að það er
ekki möguleiki á að hún geti farið í frekara nám, ekk-
ert frekar en systur hennar áttu möguleika á.
Íhlas dreymir um að fara í nám í matreiðslu. Hún
hjálpar oft til í eldhúsinu heima og pasta er eftirlætis-
maturinn hennar. „Spagettíið mitt er frábært. Það
finnst öllum það hrikalega gott,“ segir hún og hlær.
Rúmlega sjö milljónir barna eru á flótta. Af þeim eru
3,7 milljónir ekki í skóla, samkvæmt skýrslu UNHCR.
63 prósent flóttabarna á grunnskólaaldri njóta mennt-
unar, miðað við 91 prósent á heimsvísu. Um 84 prósent
barna á gagnfræða- og menntaskólaaldri fá menntun í
heiminum á meðan aðeins 24% barna á flótta gera það.
Filippo Grandi, framkvæmdastjóri UNHCR, segir
nauðsynlegt að fjárfesta í menntun flóttabarna. Annars
alist upp kynslóð sem geti ekki fundið vinnu við hæfi
eða orðið fullgildir samfélagsþegnar í framtíðinni.
Í skýrslu UNHCR kemur fram að börn sem eru í
skóla séu ólíklegri til að hafna í barnaþrælkun eða leið-
ast út í glæpi. Ólíklegra sé að stúlkur séu gefnar í
hjónaband og eignist börn þegar þær eru sjálfar á
barnsaldri. Skólar eiga að vera öruggur griðastaður
fyrir börn. Þeir eru það ekki á meðan skotmark stríð-
andi fylkinga er skólabyggingar. Eitt það mikilvægasta
sem hvert samfélag getur boðið börnum og ungmenn-
um er tækifæri til að afla sér menntunar og það á að
vera réttur allra barna – alltaf.
Ekkert mál að vakna
snemma á morgnana
 Skólar eru tvísetnir vegna mikillar fjölgunar nemenda
Morgunblaðið/Gúna
Skólaganga Íhlas er ein þeirra fjölmörgu barna sem
sækja Al Farah-fjölskyldumiðstöðina í Gaziantep.
Systkinin Esma og Muhammed hafa
bæði átt frekar erfitt uppdráttar í
Tyrklandi en þau búa ásamt afa sín-
um og ömmu og langömmu í Gazi-
antep. Pabbi þeirra lést í stríðinu í
Sýrlandi og móðir þeirra er enn í
Sýrlandi. Esma er 14 ára og Mu-
hammed er tæplega 16 ára. Þau
hafa verið rúm sex ár í Tyrklandi
og byrjuðu fyrst í almennum skóla í
haust. Þau tóku bæði þátt í sérstöku
námi hjá Al Farah þar sem þau voru
búin undir almenna skólakerfið eft-
ir að hafa fengið skilríki og skráð
löglega inn í landið. Muhammed
vann langa vinnudaga í plastverk-
smiðju áður en hann byrjaði í skól-
anum. Hann hefur ekki náð að
vinna upp forskot jafnaldra sinna
og gengur ekki vel við námið.
Esma eyðir miklum tíma í heima-
námið en hann ekki.
Hvorugt þeirra kemur lengur í Al
Farah-miðstöðina þrátt fyrir að þau
búi rétt hjá og að Esma hafi mikinn
áhuga á að fara þangað. Amma
þeirra segir að Esma sé í tímum í
Kóraninum og það sé mikilvægara
fyrir hana en að fara í miðstöðina.
Spurð hvort Muhammed fari einnig
í tíma í Kóraninum neitar amma
þeirra því enda séu þeir tímar bara
fyrir stúlkur. Hann vinnur aftur á
móti um helgar.
Morgunblaðið/Gúna
Systkini Esma og Muhammed flúðu Sýrland með afa sínum og ömmu.
Nýlega byrjuð í skóla
eftir 6 ár í Tyrklandi
 Næsta fimmtudag verður fjallað
um stöðu mála í flóttabarna í
Grikklandi og rætt við kennara
þeirra í Aþenu.
Opið virka daga kl. 11-18, laugardaga kl. 12-16Listhúsinu við Engjateig, 105 Reykjavík, sími 551 2050
LISTHÚSINU
Ný sending af vinyl gólf-
og diskamottum
Stærðir:
160x100
200x80
250x90
Fleiri stærðir
væntanlegar