Morgunblaðið - 17.10.2019, Qupperneq 65

MENNING 65
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. OKTÓBER 2019
HEIÐI Hlý parka úlpa
fyrir börn Kr.18.990.-
Stærðir 98-164
Listagalleríið BERG Contempor-
ary tekur þátt í hinni miklu lista-
messu FIAC í París sem hefst í
dag og lýkur 20. október. Messan
er sú stærsta sem haldin er í Evr-
ópu og galleríið það fyrsta frá Ís-
landi sem tekur þátt í henni. Mess-
an er haldin í Grand Palais í miðri
Parísarborg og sækja hana að
jafnaði um 75 þúsund gestir ár
hvert.
BERG Contemporary sýnir víd-
eóverk og prentverk eftir listfrum-
kvöðlana Steinu og Woody Vas-
ulka og þá m.a. „Orku“ frá árinu
1997 eftir Steinu en verkið var
frumsýnt á Feneyjatvíæringnum
það ár. Steina
varð fyrst mynd-
listarkvenna til
að taka þátt í
Feneyjatvíær-
ingnum fyrir Ís-
lands hönd.
Hægt er að sjá
öll verkin sem
verða til sýnis á
FIAC á vefslóð-
inni artsy.net/show/berg-
contemporary-berg-contemporary-
at-fiac2019. Auk þess er hægt að
fræðast meira um galleríið, lista-
mennina og messuna á slóðunum
bergcontemporary.is og fiac.com.
BERG Contemporary á FIAC í París
Steina Vasulka
Textílfélagið heldur upp á 45 ára
afmæli sitt á þessu ári og býður
til sýningar í Kirsuberjatrénu í
dag kl. 17. Á sýningunni verða
sýnd fjölbreytt verk 45 félags-
manna, að því er fram kemur í til-
kynningu, og segir þar að
áherslur verkanna séu ólíkar og
að unnið sé með ólíka tækni.
„Textílfélagið var stofnað árið
1974 með það að markmiði að
kynna list og hönnun félags-
manna, bæði á innlendum og er-
lendum vettvangi, og er félagið
meðal aðildarfélaga Hönnunar-
miðstöðvar Íslands og SÍM, Sam-
bands íslenskra myndlistarmanna.
Félagar textílfélagsins eru í dag
100 talsins,“ segir í tilkynningu.
45 ára afmælissýning Textílfélagsins
Förukona „Vigga gamla förukona“ eftir
Jónu Sigríði Jónsdóttur.
Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@mbl.is
Ragna Sigurðardóttir sendi nýverið
frá sér smásagnasafnið Vetrargul-
rætur sem fjallar um óvæntar að-
stæður, mannlegt eðli og kraftinn til
þess að skapa eigið líf.
„Sögurnar eiga það sameiginlegt
að í þeim stýrast aðalpersónur af
sterkri innri þörf, þær lenda í
ákveðnum aðstæðum þar sem þær
eru neyddar til að taka slaginn og
þurfa síðan að ákveða hvernig þær
ætla að gera það.
Sögurnar gerast bæði á Íslandi
og í Evrópu og á ólíkum tímum.
Tengingarnar á milli þeirra liggja
ekki á yfirborðinu eða í atburða-
rásinni heldur í undirliggjandi til-
finningum sem persónur eiga sam-
eiginlegar, þvert á tíma og rúm.
Mér finnst áhugavert að skrifa um
aðstæður fólks, einstaklinginn í
stærra samhengi,“ segir Ragna.
Að hennar sögn eru sögurnar all-
ar nokkuð dramatískar. „Í sögunum
er ákveðið drama og uppgjör sem
persónurnar horfast í augu við.
Fyrsta sagan segir frá konu sem
týnir barni og þarf að takast á við
það, hún verður altekin þeirri þörf
að finna barnið og hlúa að því.
Smám saman kemur svo í ljós að
kannski snýst sagan um eitthvað
annað en virðist í fyrstu.
Í þessari sögu eins og fleirum í
bókinni er stríð óbeint eða beint
áhrifavaldur í lífi sögupersóna, en
við hér á Íslandi erum auðvitað hluti
af umheiminum og hræringum á al-
þjóðavettvangi.
Í annarri sögu fer ungur maður
furðulega leið að því að færa þung-
lyndri kærustu sinni gleði sína á ný
en áður en hann veit af hefur at-
burðarásin snúist í höndunum á
honum.“
Óvænt þöggun listakonu
Tvær sögur gerast í Reykjavík á
fyrri hluta síðustu aldar og um
miðja síðustu öld.
„Stríð er sterkur áhrifavaldur í
þeim báðum. Kannski er hægt að
skoða viðhorf okkar til flóttamanna
í dag í gegnum sögu af þýskri flótta-
konu á fjórða áratugnum. Í sögu frá
miðri síðustu öld verður listakona
fyrir óvæntri þöggun á eigin heimili
og sagan snýst um viðbrögð hennar,
um leið snýst hún um stöðu konunn-
ar á þessum tíma. Þótt sögurnar
gerist á ólíkum tímum er hinn
mannlegi grundvöllur alltaf sá sami.
Þótt tæknin breytist er kjarninn
alltaf eins. Einnig skapar þetta
flakk á milli tíma möguleika á ýms-
um tengingum og snertiflötum á
milli persóna.“
Spurð hvers vegna hún hafi viljað
skrifa um þennan mannlega grund-
völl segir Ragna: „Ég lagði ekki
sérstaklega upp með það. Þessar
sögur urðu til á nokkrum árum og
smám saman uxu þær saman. Ég
byrjaði ekki með það í huga að
skrifa fimm langar sögur sem ger-
ast á ólíkum tímum. Tvær þeirra
áttu reyndar að verða skáldsögur.
Þessar sögur fundu smám saman
sitt form og fengu að vaxa saman.
Eftir á sá ég tengingar á milli þeirra
sem ég ákvað ekki fyrir fram, eins
og þessa þörf fyrir að bjarga öðrum
eða sjálfum sér og það hvernig mað-
ur í raun neyðist alltaf til þess að
skapa eigið líf. Sem rithöfundur og
manneskja þá finnst mér mannlegt
eðli og fólk svo ótrúlega áhugavert,
eins og líklega mörgum. Það er allt-
af fleira sem sameinar okkur sem
manneskjur en það sem skilur okk-
ur að.“
Titill bókarinnar, Vetrargulræt-
ur, kann að koma einhverjum
spánskt fyrir sjónir enda vetrar-
gulrætur ekkert sérstaklega þekkt-
ar á Íslandi.
„Það er reyndar enginn í bókinni
að rækta gulrætur. Í garðyrkju eru
þetta gulrætur sem eru geymdar í
mold fram á haust og teknar upp
þegar liðið er á veturinn. Í bókinni
er þetta tákn um eitthvað gott sem
leynist, um uppskeru sem bíður. Ef
þú sáir fræi í mold er mikilvægt að
hafa trú á að eitthvað komi upp. Það
er líka það sem einkennir þessar
sögur svolítið. Þetta eru persónur
sem sumar hverjar hafa margt á
móti sér,“ segir Ragna.
Frjósemi úr hafgolu að norðan
Hún bætir því við að ofangreint
komi skýrt fram í síðustu sögu bók-
arinnar, „Ávöxtur hafgolunnar“,
sem gerist á átjándu öld á Íslandi.
„Þessi saga byggist m.a. á heim-
ildum um ávaxtarækt á Íslandi, en
til eru frásagnir af þroskuðum per-
um á tré í garði kaupmanns á Akur-
eyri árið 1779. Á þeim tíma lagði
Danakonungur áherslu á tilraunir í
ræktun hér á landi en þekkingin var
oft af skornum skammti. Þannig var
því til dæmis trúað að hafgola að
norðan fæli í sér mikla frjósemi og
maður getur ímyndað sér árang-
urinn eftir því. Í þeirri hugmynd
felst einhvers konar kjarni í þessari
bók, sú sjálfsbjargarviðleitni sem
persónur sýna en aðalpersónan í
þeirri sögu er blindur unglings-
drengur. Mér finnst þessi hugmynd
um að rækta upp í norðanvindinn
líka skemmtileg og birta ákveðna
mynd af íslensku samfélagi.“
Bókin er að forminu til ólík fyrri
verkum Rögnu. „Ég hef hingað til
skrifað skáldsögur sem gerast að
mestu í samtíma. Þarna urðu til
tvær sögur upp úr lestri um líf lista-
manna á Íslandi á fyrri hluta og á
miðri tuttugustu öld. Núna er ég
síðan að vinna að skáldsögu sem
gerist í París og Reykjavík um
miðja tuttugustu öld en það voru
mjög dramatískir tímar í lífi lista-
manna og ótrúlegir atburðir sem
áttu sér stað.“
Ragna lagði ekki upp með að
skrifa smásögur. „Það gerðist bara
óvart. Sögur finna sér form. Þarna
voru allt í einu komnar þrjár sögur
sem gengu mjög vel upp í þessari
lengd og síðan voru tvær til við-
bótar sem mig langaði að skrifa og
bættust við. Ég ákvað ekki beinlínis
að takast á við þetta form. Það hent-
aði bara í þetta sinn,“ segir Ragna.
Kjarninn alltaf sá sami
 Persónur sem stýrast af sterkri innri þörf prýða fyrsta smásagnasafn Rögnu Sigurðardóttur,
Vetrargulrætur  Týnt barn, íslensk peruræktun, þunglynd kærasta, staða konunnar og stríð
Morgunblaðið/Hari
Samvaxnar „Þessar sögur fundu smám saman sitt form og fengu að vaxa saman,“ segir Ragna Sigurðardóttir.