Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.10.2019, Blaðsíða 8

VETTVANGUR
8 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20.10. 2019
Morgunblaðið/Ómar
Heilbrigð sál í hraustum lík-ama. Þetta máltæki hafaflestir heyrt. Rannsóknir
sýna að þetta má segja að sé að öllu
leyti rétt. Hreyfing hefur jákvæð
áhrif á bæði líkamlegt og andlegt
heilbrigði. Öll viljum við efla mögu-
leika barna á góðu upphafi á lífsins
braut. Eitt af þeim atriðum sem er
mikilvægt er að efla er hreyfifærni og
hreysti.
Hreyfifærni má segja að sé sam-
hæfing þar sem fínhreyfingar, sam-
hæfing augna og handa, samhæfing
augna og fóta, grófhreyfingar og jafn-
vægi eru lykilatriði. Próf fyrir hreyfi-
færni mæla þessa þætti. Oftast er
prófunum skipt upp í þætti eins og að
raða kubbum á plötu, byggja kubba í
turn, skrifa, grípa eða kasta bauna-
poka eða bolta og jafnvægispróf,
bæði fyrir stöðujafnvægi og jafnvægi
í hreyfingu.
Hreysti má segja að sé bæði styrk-
ur, hraði, samhæfing, liðleiki og út-
hald. Hreystipróf geta innihaldið
verkefni eins og að hoppa (t.d. lang-
stökk án atrennu, hopp á öðrum eða
báðum fótum á tíma), hlaupa (t.d. 20
m sprett og sex mínútna hlaup) kasta
(t.d. tennisbolta og medisínbolta) og
klifra.
Líkamleg hreyfing er lykill að auk-
inni hreyfifærni og aukinni hreysti.
Þetta hafa margar rannsóknir sýnt
fram á, meðal annars okkar rannsókn
í samvinnu við fræðimenn við Háskól-
ann í Verona á Ítalíu. Í alþjóðlegum
ráðleggingum er talað um að börn
eigi að hreyfa sig minnst 60 mínútur á
hverjum degi. Okkar rannsóknir hafa
sýnt að hreyfing sem er að hluta til
stýrð, sem sagt stjórnað af kennara,
sé jákvæðari en frír leikur fyrir virkni
4-5 ára barna.
Hreyfing er einnig lykill að því að
geta tekið þátt í leik og þannig öðlast
dýrmæta reynslu sem er mikilvæg
fyrir félagslegan þroska barnsins.
Rannsóknir sýna einnig að hreyf-
ing á unga aldri hefur jákvæð áhrif á
grunnleggjandi heilastarfsemi (e. ex-
ecutive functions) það er að segja ein-
beitni, eftirtekt, athygli og vinnu-
minni. Heilinn vex og verður öflugri
við þjálfun svipað og vöðvi. Tauga-
tengingum fjölgar með þjálfun.
Eitt af þeim atriðum sem væri
hægt að gera til að styrkja áhersluna
á aukna hreyfingu er að fá íþrótta-
kennara inn í alla leikskóla landsins.
Íþróttakennarar eru sérfræðingar á
sviði hreyfingar og heilsu. Þeir gætu
sett upp dagskrá fyrir börnin byggða
á ráðleggingum alþjóðlegra fræði-
manna.
Með alhliða hreyfingu í öllum leik-
skólum erum við að skapa góðan
grunn fyrir áframhaldandi þróun
barnsins í gegnum námsferlið.
Mikilvægi hreyfingar í leikskólum
Vísindi og
samfélag
Hermundur
Sigmundsson
hermundurs@ru.is
’Öll viljum við eflamöguleika barna ágóðu upphafi á lífsinsbraut. Eitt af þeim atriðum
sem er mikilvægt er að efla
er hreyfifærni og hreysti.
 Ákvæði um sölu notaðra muna
skv. lögum um verslunaratvinnu
verði felld brott
 Sextán úrelt lög falli úr gildi í
heild sinni
Næstu skref
Þetta er aðeins fyrsta skrefið. Í öðr-
um og þriðja áfanga ætlum við að
draga enn frekar úr óþarfa reglu-
byrði. Þar horfum við ekki síst til til-
lagna stýrihóps ráðuneytisins um
endurmat á eftirlitsreglum sem
heyra undir málefnasvið þess.
Einnig munum við leggja til
breytingar til að efla samkeppni á
grundvelli hins umfangsmikla sam-
keppnismats sem atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytið, Samkeppn-
iseftirlitið og fleiri eru að vinna að í
samstarfi við OECD, þar sem sér-
stök áhersla er lögð á ferðaþjónustu
og byggingageirann.
Síðast en ekki síst munum við
auka rafræna þjónustu hins opin-
bera til að einfalda fyrirtækjum
samskipti við stjórnvöld.
Ekki „villta vestrið“
Gagnrýnendur einföldunar reglu-
verks vara gjarnan við því að gengið
verði of langt. Full ástæða er því til
sáttmála að gera átak í einföldun
regluverks í þágu atvinnulífs og al-
mennings. Þetta hefur verið eitt af
forgangsmálum okkar Kristjáns
Þórs Júlíussonar í atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytinu.
Fyrsti áfangi kynntur
Í vikunni var kynnt frumvarp um
fyrsta áfanga af þremur í einföldun
regluverks í þeim málaflokkum sem
undir mig heyra. Í þessum áfanga
eru lagðar til fjölmargar breytingar
til einföldunar, meðal annars:
 Iðnaðarleyfi verði lagt af, enda er
það ekki lengur talið hafa neina þýð-
ingu og felur því í sér óþarfa reglu-
byrði
 Krafa um að opinbert leyfi þurfi
til sölu notaðra bifreiða verði felld
niður, þó að seljendur muni eftir
sem áður bera tilteknar skyldur
 Skráningarskylda verslana og
verslunarreksturs skv. lögum um
verslunaratvinnu verði afnumin,
enda er um tvíverknað að ræða
gagnvart fyrirtækjaskrá
 Ákvæði um skyldur seljenda
gagnvart viðskiptavinum skv. lögum
um verslunaratvinnu verði felld nið-
ur, enda er fjallað um skyldur þeirra
í öðrum lögum
Stjórnvöld hafa alla jafna miklumeiri áhuga á því að setja nýj-ar reglur en að velta fyrir sér
réttmæti þeirra reglna sem fyrir eru.
Þetta veldur því að með tímanum
verður regluverkið bólgið af óþarfa
og þannig óþarflega hamlandi. Við
sem trúum á mátt framtaksins vitum
hversu skaðlegt þetta er.
Þung reglubyrði – vilji til
að breyta
Samkvæmt gögnum OECD er
reglubyrði atvinnustarfsemi á Ís-
landi með því mesta sem þekkist
innan OECD-landanna, einkum í
þjónustustarfsemi. Þetta er til þess
fallið að auka kostnað, draga úr skil-
virkni, hamla samkeppni, hækka
vöruverð og skerða samkeppnis-
hæfni okkar gagnvart öðrum lönd-
um. Afleiðingin er lakari lífskjör.
Til að bæta úr þessu einsettu rík-
isstjórnarflokkarnir sér í stjórnar-
að árétta að hér er enginn á þeirri
vegferð að skapa eða viðhalda skað-
legu „villta vesturs-ástandi“ á
nokkru sviði.
Það er eftirtektarvert að á meðal
þeirra sem vara við óhóflegri ein-
földun regluverks eru ekki bara
áhyggjufullir stjórnmálamenn held-
ur líka stærri fyrirtæki. Ástæðan er
auðvitað sú að ólíkt minni fyrir-
tækjum hafa þau burði til að upp-
fylla strangar kröfur. Frá þeirra
sjónarhóli eru þær því ekki bara sá
öryggisventill sem stjórnvöld höfðu í
huga við setningu þeirra, heldur líka
vörn gegn samkeppni frá smærri að-
ilum.
Það er vandasamt verkefni að
meta hvaða kröfur eru nauðsynlegar
og hverjar eru óhóflegar. Í þeirri
viðleitni koma ólíkir hagsmunir úr
fjölbreyttri flóru atvinnulífsins fram
með misvísandi óskir.
Við stjórnmálamenn þurfum að
vega þær óskir og meta, með hags-
muni almennings og neytenda að
leiðarljósi.
Verk að vinna
Mín pólitíska sýn er að gera þurfi
mjög ríkar kröfur til rökstuðnings
fyrir íþyngjandi kröfum og reglum.
Svo að nærtækt dæmi sé tekið hef
ég þannig haft töluverðan fyrirvara
á því hvort löggilda eigi störf leið-
sögumanna í ferðaþjónustu. Þrátt
fyrir það hef ég staðið að því að
auka kröfur til ferðaskipuleggjenda
um að þeir setji sér öryggisáætl-
anir, enda hefur að mínu mati verið
töluvert misræmi í þeim örygg-
iskröfum sem við gerum almennt á
ýmsum sviðum samfélagsins í sam-
anburði við þá starfsemi að fara
með fólk um jökla og önnur hættu-
leg svæði.
Það er því alveg skýrt að ég úti-
loka ekki að rök geti verið fyrir nýj-
um reglum. Meginverkefni okkar á
hins vegar að vera að horfa á þær
gagnrýnum augum og lágmarka þær
eins og mögulegt er, til að stuðla að
aukinni verðmætasköpun, meiri skil-
virkni, meiri samkeppni, lægra verði
og betri lífskjörum. Þar höfum við
svo sannarlega verk að vinna.
Einföldun regluverks – fyrsti áfangi
Úr ólíkum
áttum
Þórdís Kolbrún R.
Gylfadóttir
thordiskolbrun@anr.is
’Mín pólitíska sýn erað gera þurfi mjögríkar kröfur til rökstuðn-ings fyrir íþyngjandi
kröfum og reglum.
Langar þig í ný gleraugu!
Smáralind – Sími 517 0317 – www.plusminus.is
PLUSMINUS | OPTIC