Morgunblaðið - 20.12.2019, Side 4

4 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 2019
Gunnlaugur Snær Ólafsson
gso@mbl.is
H
elsta ástæða þess að við
erum að hugsa um end-
urnýjun stóru björg-
unarskipanna okkar er að
yngsta skipið okkar er
smíðað árið 1993 og elsta skipið sem
enn er í notkun er smíðað 1978. Skip-
in eru öll góð, örugg og vel við haldin
en það er alveg ljóst að það er orðið
löngu tímabært að uppfæra þau,“
segir Örn Smárason, verkefnastjóri
sjóbjörgunar hjá Landsbjörg. Meðal
annars miða áform félagsins að því
að uppfæra búnaðinn sem notaður er
við björgunarstarf, að sögn hans.
„Við erum að reyna að koma okkur
inn í nútímann með nýjum sigl-
ingatækjum, miklu betri aðstöðu fyr-
ir áhöfn meðal annars með fjarandi
sætum og beltum. Þannig að menn
séu betur í stakk búnir til þess að
takast á við erfiðar aðstæður.“
Flotinn ekkert að yngjast
Spurður hvort skipin hafi verið það
vel við haldin að þau séu enn fær um
að sinna hlutverki sínu svarar hann
því játandi. „Algjörlega. En þær áætl-
anir sem við vinnum með gera ráð fyr-
ir að endurnýja öll þrettán skipin okk-
ar á tíu árum. Skipin okkar eru ekki
að yngjast og er meðalaldurinn orðinn
rúm þrjátíu ár. Með nýjum tímum
koma nýjar kröfur.“
Þá sé augljós ávinningur sem fylgir
því að fara í umrædda endurnýjun þar
sem ellefu af þrettán skipum björg-
unarsveitanna ganga við bestu að-
stæður fjórtán hnúta. En LAndsbjörg
telur ganghraða nýju skipanna verða
27 til 30 hnútar. „Þetta er tvöföldun á
viðbragðsgetu á flestum stöðum,“ út-
skýrir verkefnastjórinn sem segir nýj-
an flota verða byltingu í starfsemi sjó-
björgunarsveitanna.
Milljarðafjárfesting
Fulltrúar Landsbjargar eru búnir að
heimsækja fjölda framleiðenda og
safna miklu magni upplýsinga til að
gengið sé úr skugga um að skipin
sem keypt verða uppfylli þarfir ís-
lensku sjóbjörgunarsveitanna.
„Á þessari stundu er verkefnið tví-
þætt. annars vegar að tryggja fjár-
magn fyrir verkefninu sem er gríð-
arlega stórt viðfangsefni og síðan
höfum við frá 2017 verið að afla okk-
ur upplýsingar um mögulega kosti.
Við höfum skoðað skip og erum búin
að heimsækja töluvert af skipa-
smíðastöðvum sem eru í þessum
geira að smíða björgunarskip. Við
höfum unnið að skýrslu um þessa
kosti sem við höfum skoðað und-
anfarið með Navis og verður unnið
áfram með ríkisvaldinu að því hvert
formið verður á endanlegum kaup-
samningum,“ útskýrir Örn.
Enginn vafi er um að talsverður
kostnaður mun fylgja því að fara í
eins mikla endurnýjun og Lands-
björg hefur sett á áætlun. Gert er ráð
fyrir að hvert björgunarskip mun
kosta um 190 til 240 milljónir króna
og þýðir þetta að heildarkostnaður-
inn getur orðið um 2,4 til 3,1 millj-
arður króna.
„Þegar við förum í gang með þetta
verkefni er okkur ljóst að við erum
að ræða um stærsta einstaka fjár-
festingaverkefni Slysavarnafélagsins
Landsbjargar frá upphafi,“ segir
Örn og bendir á að félagið standi
ekki eitt að verkefninu þar sem í
gangi eru viðræður við ríkisvaldið
um að það komi að fjármögnun flot-
ans. Þá séu vonir um að ríkið taki á
sig allt að helming af kostnaðinum.
„Síðan þurfum við alveg klárlega
að leita fjármagns í samfélaginu og
erum að hefja þá vegferð fyrir þessar
þörfu bjargir,“ segir Örn sem kveðst
binda vonir við að þjóðin standi við
bakið á Landsbjörg við að fjármagna
smíðin. „Eins og í öllu sjálfboðaliða-
starfi þurfum við augljóslega aðstoð
fyrirtækja og almennings til að klára
þetta verkefni.“
Aukið álag á Ísafirði
Örn segir að í samanburði við fyrri ár
hafi útköllum fjölgað á árinu sam-
kvæmt bráðabirgðatölum félagsins.
Þá hafi fjölgun útkalla náð til björg-
unarskipa, harðbotnabáta og slöngu-
báta. Einnig hefur samsetning út-
kallanna breyst milli ára. Það hafa
verið aðeins fleiri alvarleg atvik en
hefur verið undanfarin ár. Hann seg-
ir enga sérstaka skýringu að baki
þess að útköllum hafi fjölgað á árinu
og bendir á að það sé vel þekkt að
tíðni útkalla eigi það til að ganga í
bylgjum.
Verkefnastjórinn segir fjölgun út-
kalla og breyting á samsetningu
þeirra hafi átt sér stað á landinu öllu
en bendir sérstaklega á Ísafjörð. „Á
Ísafirði hafa menn mikið verið að
sinna sjúkraflutningum í sambandi við
skemmtiferðaskip og ferðamenn á
Hornströndum. Mikið er um að þurfi
að þjónusta Hornstrandirnar og frið-
landið á Hornströndum sem er orðið
gríðarlega vinsælt svæði og vex stöð-
ugt ásóknin þangað. Að hluta til fóru
Ísfirðingar í endurnýjun og notuðu
skip frá Noregi í vor af því að sam-
setning útkallanna hafði breyst mikið
og mikil þörf var á auknum viðbragðs-
hraða. Skipið sem var tekið í notkun í
vor gengur tíu hnútum hraðar en
skipið sem var áður.“
Lífsbjargandi hraði
Spurður hvort sjóbjörgunarfólk hafi
sérstakar áhyggjur af þeim áskor-
unum sem fylgja aukinni umferð
skemmtiferðaskipa sem hafa jafnvel
tvö eða þrjú þúsund farþega um borð,
svarar Örn: „Auðvitað erum við með
það í huga að þurfa að geta brugðist
við þegar fjöldi er á ferðinni, ekki bara
í þessum tilfellum heldur eru íslenskir
aðilar einnig að stunda fólksflutninga
á sjó til að mynda hvalaskoðunarbát-
arnir. Við viljum einfaldlega geta
brugðist við með betri útbúnaði og á
skemmri tíma, það eru aðalatriðin.
Það er lífsbjargandi fasi þessara skipa
sem við þurfum að uppfæra og þar
skiptir ganghraðinn gríðarlega miklu
máli.“
Stærsta fjárfesting í sögu Landsbjargar
Slysavarnafélagið
Landsbjörg er með
metnaðarfulla áætlun
um endurnýjun þrettán
björgunarskipa félags-
ins. Er markmiðið að
stytta viðbragðstíma og
tryggja að floti félagsins
sé í stakk búinn til þess
að takast á við krefjandi
aðstæður.
Ljósmynd/Landsbjörg
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Örn Smárason, verkefnastjóri sjóbjörgunar, segir aukin ganghraða nýrra björgunarskipa skipta gríðarlegu máli.
Annasamt hefur verið hjá sjóbjörgunarsveit-
unum á árinu. Nú er stefnt að umfangsmestu
uppfærslu búnaðar í sögu Landsbjargar.
 Útköll björgunarskipa það sem
af er ári hafa verið 91, en þau voru
64 allt árið í fyrra og því fjölgað
um 42,8% milli ára. Þá voru útköll
64 árið 2017 og 61 árið á undan.
 Það sem af er ári hafa útköll
minni skipa og báta verið 105
sem er 26,5% fleiri en allt árið
2018 þegar þau voru 83. Árið
2017 voru útköllin 75 talsins og
56 árið 2016.
Útköllum
fjölgar
Ljósmynd/Landsbjörg
Augljóst þykir að búnaður þarf að vera af bestu gerð þegar björgunarstarf er annars vegar.