Morgunblaðið - 20.12.2019, Side 27

FÖSTUDAGUR 20. DESEMBER 2019 MORGUNBLAÐIÐ 27
Stjórn og starfsfólk Síldarvinnslunnar hf.
sendir öllum landsmönnum hugheilar jóla- ognýárskveðjur
Gunnlaugur Snær Ólafsson
gso@mbl.is
Á
rið 2013 samþykkti Alþingi
frumvarp Sigurðar Inga
Jóhannssonar, þáverandi
landbúnaðar- og sjáv-
arútvegsráðherra, um
breytingar á lögum um stjórn fisk-
veiða. Með frumvarpinu var meðal
annars lagt til að stærðarmörk báta
í krókaaflamarkskerfinu yrðu
stækkuð úr tólf metrum og 20
brúttótonnum í fimmtán metra og
30 brúttótonn. Áður hafði Stein-
grímur J. Sigfússon, núverandi for-
seti Alþingis, lagt frumvarpið fram
þegar hann gegndi embætti at-
vinnuvega- og nýsköpunarráðherra.
Frumvarpinu var mótmælt af
mörgum hagsmunaaðilum, en var
samþykkt sem ný lög á Alþingi 25.
júní 2013 og tóku þau þegar gildi.
En við það varð leyfilegt að veiða
innan krókaaflamarkskerfisins á
fimmtán metra bátum án þess að
gerðar yrðu viðhlítandi breytingar
á lögum um áhafnir íslenskra fiski-
skipa, varðskipa, skemmtibáta og
annarra skipa sem enn miðuðu við
tólf metra. Þar af leiðandi voru
gerðar auknar mönnunar- og
menntunarkröfur um borð í bát-
unum sem veiða í kerfinu og eru á
bilinu tólf til fimmtán metrar.
Sniðið að kerfinu
Fimm árum og fimm mánuðum síð-
ar á síðasta starfsdegi Alþingis fyr-
ir áramót, 17. desember síðastlið-
inn, samþykkti Alþingi nýtt
frumvarp Sigurðar Inga Jóhanns-
sonar, nú samgöngu- og sveita-
stjórnarráðherra, um samræmingu
laga og tilheyrandi reglugerða.
Í greinargerð frumvarpsins segir
að markmið frumvarpsins hafi verið
að „breyta viðmiðunum sem gilda
um lengd smáskipa úr 12 metrum í
15 metra og breyta kröfum um lág-
marksfjölda skipstjórnar- og vél-
stjórnarmanna á fiskiskipum, varð-
skipum og öðrum skipum þannig að
þær miði jafnframt við skip sem eru
15 metrar eða styttri að
skráningarlengd. Með þessu eru
mönnunarkröfur sem gilda um skip
sem eru 12 til 15 metrar að skrán-
ingarlengd einfaldaðar þannig að
ein regla gildi um öll skip á þessu
stærðarbili.“ Lagabreytingin öðlast
hins vegar ekki gildi fyrr en 1. sept-
ember 2020.
„Það er með þessu verið að sníða
þetta að kerfinu okkar. Þessir bátar
sem smíðaðir eru í dag eru lang-
flestir 15 metrar og með þessu er
verið að uppfæra réttindin í sam-
ræmi við stærðarmörk bátanna,“
segir Þorlákur Halldórsson, for-
maður Landssambands smábátaeig-
enda. Bendir formaðurinn á að það
séu þegar margir bátar af þessari
stærð að veiða innan krókaafla-
markskerfisins og að það sé óþarfi
að hafa aukna mönnunarkröfu á
umræddum bátum, að mati for-
mannsins.
Aukin réttindi
Í frumvarpinu er einnig sett ákvæði
til bráðabirgða sem felur í sér að
þeir sem hafa „skipstjórnar- eða
vélstjórnarréttindi á skip sem eru
styttri en 12 metrar að skráning-
arlengd, verður veitt réttindi á skip
sem eru 15 metrar að skráningar-
lengd eða styttri að því tilskildu að
þeir hafi tilskilinn fjölda siglinga-
tíma.“ Er ákvæðið sagt til þess fall-
ið að gera breytinguna „ekki óþarf-
lega íþyngjandi fyrir réttindamenn
sem hafa öðlast reynslu á skipum“.
Þessu ákvæði fagnar Þorlákur.
„Þá öðlast þeir réttindi á þann bát í
stað þess að þurfa að afla réttindi á
stærri báta. Þegar réttindin fylgja
breytingunni geta menn verið
áfram í krókaflamarkinu þó að bát-
arnir séu stærri.“
Mótmæltu frumvarpinu
Ekki voru allir sem skiluðu inn um-
sögn um nýjustu lagabreytinguna
samþykkir henni. Telja Félag vél-
stjóra og málmtæknimanna (VM)
og Sjómannasambands Íslands að
frumvarpið beri vott um að blandað
sé „saman stjórnkerfi fiskveiða ann-
ars vegar og öryggi fiskiskipa og
áhafna hins vegar“, sem þeim þykir
óheppilegt
„Reglur um mönnun skipa eiga
einungis að taka mið af öryggi skips
og áhafnar. Verði þetta frumvarp
að lögum er verið að stíga stórt
skref aftur á bak í að tryggja ör-
yggi áhafna þessara báta. […] Fé-
lagið mótmælir þeim áformum um
lagabreytingu sem frumvarpið gerir
ráð fyrir,“ segir í umsögnum VM og
Sjómannasambandsins.
Skip- og vélstjórnarréttindi í takt við veiðikerfið
Fimm árum eftir að
stærðarmörkum báta í
krókaaflamarkskerfinu
var breytt samþykkti
Alþingi að lög um áhafn-
ir skipa skyldu sam-
ræmast breytingunni.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Þeir sem hafa skip- og vélstjórnarréttindi á 12 metra báta auk tilskilinna siglingatíma fá réttindi á 15 metra báta.