Fréttablaðið - 19.12.2002, Blaðsíða 18

19. desember 2002 FIMMTUDAGUR
STÆKKUN EVRÓPUSAMBANDSINS Á föstu-
daginn var samþykkti Evrópusam-
bandið að veita tíu ríkjum aðild
árið 2004. Um leið var samþykkt að
greiða þeim væna styrki til þess að
auðvelda þeim að fallast á aðildar-
skilmálana.
Ekki gekk þrautalaust að semja
um skilmálana. Pólverjar voru
tregastir í taumi og fá eina milljón
evra aukalega fyrstu árin. Það gera
um það bil 85 milljónir íslenskra
króna.
Styrkir til landbúnaðarmála
voru stærsta deilumálið í samn-
ingaviðræðunum, enda eru þeir
drjúgur hluti af fjárlögum Evrópu-
sambandsins. Heildarfjárlög þess
nema nú nærri 8.500 milljörðum
króna. Nærri helmingurinn af því
fer til landbúnaðarmála.
Eftir leiðtogafundinn í Kaup-
mannahöfn á föstudaginn var því
haldið fram að stækkun Evrópu-
sambandsins eigi eftir að kosta nú-
verandi aðildarríki nærri 41 millj-
ón evrur samtals fyrstu þrjú árin.
Þetta samsvarar nærri 3.500 millj-
örðum króna.
Á mánudaginn hélt Michaele
Schreyer, sem er yfirmaður fjár-
málaskrifstofu framkvæmda-
stjórnar Evrópusambandsins í
Brussel, því hins vegar fram að
þegar nánar er að gætt kosti aðild
nýju ríkjanna gömlu ríkin ekki
nema um það bil 875 milljarða
króna. Heildarkostnaðurinn af
stækkuninni sé í raun ekki nema
fjórðungur af því, sem talað var
um í fyrstu. Þetta er haft eftir
henni í dagblaðinu International
Herald Tribune á þriðjudaginn.
Þetta kann að virðast há upp-
hæð. En þegar litið er til þess að
íbúar ríkjanna fimmtán, sem nú
eru í Evrópusambandinu, eru sam-
tals um það bil 380 milljónir, þá
sést að kostnaðurinn er ekki nema
um 2300 krónur á hvern íbúa þessi
þrjú ár, eða 766 krónur á ári að
meðaltali.
Þetta þýðir að Evrópusamband-
ið hafi í raun náð mjög hagstæðum
samningum á fundinum í Kaup-
mannahöfn.
Reyndar eiga framlögin að vaxa
með ári hverju. Beingreiðslur til
landbúnaðar verða árið 2004 ekki
nema 25 prósent af þeim bein-
greiðslum sem bændur í núverandi
aðildarríkjum fá. Hlutfallið hækk-
ar upp í 30 prósent árið 2005, og
síðan í 35 prósent árið 2006. Eftir
það eiga framlögin að hækka í
skrefum þangað til þau ná árið
2013 sama hlutfalli og gömlu aðild-
arríkin fá þá.
Allar líkur eru hins vegar á því,
að árið 2013 verði framlög Evrópu-
sambandsins til landbúnaðarmála
orðin töluvert lægri en þau eru í
dag. Nýju aðildarríkin fá því í raun
aldrei sömu kjör og núverandi að-
ildarríki hafa haft í Evrópusam-
bandinu.
Fyrir rúmu ári samþykktu full-
trúar Vesturlanda að lækka land-
búnaðarstyrki sína til muna til þess
að auðvelda fátækari ríkjum heims
að keppa við þau á jafnræðisgrund-
velli. Þetta gerðist á leiðtogafundi
Heimsviðskiptastofnunarinnar,
sem haldinn var í Katar. Auðugu
ríkin fengu tveggja ára frest til
þess að ganga frá þessum skuld-
bindingum sínum. Sá frestur er nú
um það bil hálfnaður og samninga-
viðræður í fullum gangi.
Á mánudaginn var, þremur dög-
um eftir að samið var um stækkun
Evrópusambandsins, gekk því
Pascal Lamy, viðskiptafulltrúi Evr-
ópusambandsins, á fund með full-
trúum annarra aðildarríkja Heims-
viðskiptastofnunarinnar í Brussel,
skammt frá höfuðstöðvum Evrópu-
sambandsins.
Hann lagði þar til að Evrópu-
sambandsíkin ásamt Bandaríkjun-
um, Kanada, Japan og Ástralíu
lækkuðu tolla á landbúnaðarvörur
um 36 prósent. Sömuleiðis lagði
hann til að þau lækkuðu útflutn-
ingsstyrki til landbúnaðar um 45
prósent og framleiðslustyrki um 55
prósent.
Eftir stækkunina hafa gömlu
Evrópusambandsríkin fimmtán
greinilega hag af því að standa við
loforð sitt frá Katarfundinum um
að lækka styrki sína til landbúnað-
ar. Því meira sem framlögin lækka,
því minna þurfa þau að greiða til
nýju ríkjanna tíu.
Á hinn bóginn má vera að þetta
verði til þess að stjórnvöld í Pól-
landi, Eistlandi og fleiri ríkjum,
sem samið hafa um aðild, eigi erf-
iðara með að sannfæra íbúa land-
anna um að samþykkja aðildina í
þjóðaratkvæðagreiðslu.
gudsteinn@frettabladid.is
Evrópusambandið þarf ekki að greiða til nýju aðildarríkjanna nema fjórðung þess sem samið var um á leiðtogafundinum í Kaupmanna-
höfn. Nýju ríkin fá aldrei jafn mikið í landbúnaðarstyrki og núverandi aðildarríki hafa fengið.
Evrópusambandið náði
dúndursamningum
NÝJU AÐILDARRÍKIN
Íbúafjöldi Þjóðarframleiðsla Hlutfall af meðaltals-
(í milljónum) (í milljörðum króna) þjóðarframl. Evrópu-
sambandsríkjanna
Eistland 1.400 1.140 42%
Kýpur 800 1.200 80%
Lettland 2.400 1.540 33%
Litháen 3.500 2.580 38%
Malta 400 390 55%
Pólland 38.600 30.220 40%
Slóvakía 5.400 5.075 48%
Slóvenía 2.000 2.710 69%
Tékkland 10.200 11.560 57%
Ungverjaland 10.200 10.310 51%
Samtals 74.900 66.725
AP
/
C
ZA
R
EK
S
O
KO
LO
W
SK
I
Á LEIÐ Í EVRÓPUSAMBANDIÐ
Bændur í Póllandi, skammt frá bænum Bedzin, eru þarna að flytja kol á hestvagni. Pól-
verjar fá heldur meira í sinn hlut en hin ríkin, sem ganga í Evrópusambandið í maíbyrjun
árið 2004.
18