Fréttablaðið - 27.02.2020, Blaðsíða 17

Eigi hefi eg gegnt föstu starfi síðan fyrir bankahrun. Í nær þrjá áratugi hefi eg starfað
sem þýskumælandi leiðsögumaður
og þá ráðinn í hverja ferð fyrir sig.
Þetta er því mjög ótryggt starf þar
sem miklar kröfur eru gerðar til
okkar leiðsögumanna. Frumskylda
okkar er að gæta ætíð öryggis allra
og að lífi ferðamannsins sé aldrei
stefnt í voða. Eg minnist þess sér-
staklega hve Birna G. Bjarnleifs-
dóttir sem var lengi skólastjóri
Leiðsögumannaskólans lagði mikla
áherslu á öryggismálin. Góð leið-
sögn og góð ferð getur orðið einskis
virði þegar öryggi ferðamanna er
stefnt í hættu.
Nú eru fyrirtæki komin til sög-
unnar sem virðast sérhæfa sig í að
setja ferðamenn í lífshættu. Lítið er
skeytt um ferðamenn sem koma frá
framandi löndum og enginn þeirra
virðist gera sér fyllilega grein fyrir
þeim hættum sem kunna að koma
upp hér á landi, þegar hagstæðar
aðstæður geta breyst skyndilega í
versta veðravíti. Starfsmenn þess-
ara fyrirtækja eru sumir nefndir
leiðsögumenn, vegna þess að störf
þeirra eru að mörgu leyti lík okkar
störfum. Það þykir mér ganga þvert
á minn skilning um starf leiðsögu-
mannsins eins og okkur var kennt.
Hver og einn getur kallað sig leið-
sögumann hér á landi, enda hafa
stjórnvöld of lengi hunsað sjónar-
mið lærðra leiðsögumanna sem
útskrifaðir eru frá Leiðsöguskóla
Íslands. Frá stofnun Félags leið-
sögumanna 1972 sem nú nefnist
Leiðsögn, félag leiðsögumanna
hefur margsinnis verið farið fram
á lögverndun starfsheitisins en því
hefur fram að þessu verið hafnað
af ómálefnalegum ástæðum og þar
við situr.
Í mínum huga er sá starfsmaður
ferðaskrifstofu sem vísvitandi tekur
þá ákvörðun að setja líf ferðamanns
í hættu, ekki leiðsögumaður. Þegar
hætta reynist vera yfirvofandi ber
að aflýsa ferð eða breyta, þannig að
líf og heilsa ferðamannsins sé ætíð
efst í huga.
Þegar skipulagðar hópferðir eru
farnar m.a. til Austurríkis og Ítalíu
er skylda að hafa innlendan leið-
sögumann. Í þessum löndum er
starf leiðsögumannsins lögverndað.
Þetta er fyrst og fremst til þess að
tryggja öryggi ferðamanna og ef
út af ber þá er yfirleitt beitt viður-
lögum.
Hvaða ástæður eru fyrir því að
starf leiðsögumanna er ekki meira
metið hér á landi?
Opið bréf
til ráðherra
ferðamála
Guðjón Jensson
eldri borgari og
leiðsögumaður
búsettur í Mos-
fellsbæ
Það er fagnaðarefni að ákveðið hefur verið að beiðni Holl-vinasamtaka Elliðaárdalsins,
að undirskriftasöfnun fari fram
um breytingar á landnotkun við
eitt vinsælasta útivistarsvæði
höfuðborgarsvæðisins, Elliðaár-
dal. Nú gefst borgarbúum tækifæri
til að láta rödd sína heyrast í máli
er varðar bæði hagsmuni náttúru-
verndar og útivistar.
Stjórn Landverndar hefur kynnt
sér deiliskipulagsbreytingar á
umræddu svæði, það er svæðið
norðan Stekkjarbakka í Reykjavík
sem liggur að Elliðaárdal. Í því sam-
bandi vakti umsögn Umhverfis-
stofnunar og svör borgaryfirvalda
við alvarlegum athugasemdum sem
þar komu fram, sérstaka athygli og
áhyggjur. Stjórnin tók undir mörg
þau gagnrýnu sjónarmið sem koma
fram í umsögn Umhverfisstofnunar
og taldi að þau ein hefðu átt að gefa
tilefni til að leggja áformin til hliðar.
Stjórn Landverndar telur að
sú breyting sem borgaryfirvöld
áforma spilli afar vinsælu og skjól-
sælu útivistarsvæði með fjölbreyttu
lífríki og áhugaverðum menningar-
minjum. Græna svæðið í Elliðaárdal
mun minnka auk þess sem ásýnd
svæðisins verður manngerðari
Íbúakosning um afdrif Elliðaárdals
Á vorþingi 2019 varð breyting á löggjöf um innf lutning á matvælum, vegna niður-
stöðu EFTA-dómstólsins, sem
heimilar innf lutning á hráu kjöti
og ferskum matvælum. Í kjölfarið
Ísland í fararbroddi gegn útbreiðslu sýklalyfjaónæmis
Líneik Anna
Sævarsdóttir
þingkona Fram-
sóknarflokksins
tók ríkisstjórnin þá ákvörðun að
Íslendingar yrðu fyrsta þjóðin í
heiminum til að banna dreifingu
og sölu á matvælum sem innihalda
ákveðnar tegundir af sýklalyfja-
ónæmum bakteríum. Samhliða
samþykkti Alþingi aðgerðaáætl-
un um matvælaöryggi og vernd
búfjárstofna í 17 liðum til að ef la
matvælaöryggi, tryggja vernd
búfjárstofna og bæta samkeppnis-
stöðu innlendrar matvælafram-
leiðslu. Málið er nú í höndum
viðkomandi ráðherra sem vinna
að kortlagningu á umfangi sýkla-
lyfjaónæmra baktería á íslenskum
matvælamarkaði.
Sýklalyfjaónæmis- og
súnusjóður stofnaður
Mikilvægur áfangi í þeirri vegferð
náðist á dögunum þegar sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðherra og
heilbrigðisráðherra skrifuðu undir
samkomulag um stofnun sýklalyfja-
ónæmis- og súnusjóðs. Sjóðnum er
ætlað að fjármagna verkefni undir
formerkjum „One health“, sem snúa
að grunnrannsóknum á sýklalyfja-
ónæmi. Þetta er mikilvægt skref í
baráttunni gegn sýklalyfjaónæmi en
betur má ef duga skal. Framsóknar-
flokkurinn hefur alla tíð unnið ötul-
lega að því að tryggja heilnæmi mat-
væla, gæta að heilsu fólks, aðbúnaði
og heilsu búfjár. Við breytingu á
lögum um innf lutning matvæla
settu þingmenn Framsóknarflokks-
ins það skilyrði að aðgerðaáætlunin
yrði samþykkt fyrir afgreiðslu máls-
ins og þar með að Ísland verði í farar-
broddi í aðgerðum til að draga úr
útbreiðslu sýklalyfjaónæmis.
Ein stærsta ógn samtímans
Sýklalyfjaónæmi er ein stærsta
ógnin við heilsu manna og dýra nú
og næstu áratugina. Rannsóknir
hafa sýnt að skýrt samhengi er á
milli mikillar notkunar á sýkla-
lyfjum við framleiðslu matvæla og
tíðni sýkinga með sýklalyfjaónæm-
um bakteríum í fólki. Hefðbundin
sýklalyf eru hætt að virka á ákveðnar
bakteríur og ekki sér fyrir endann á
þeirri þróun. Við Íslendingar erum
í einstakri stöðu þar sem notkun á
sýklalyfjum við matvælaframleiðslu
hérlendis er með því minnsta sem
gerist í heiminum. Okkur ber skylda
til að vernda sérstöðu okkar nú sem
endranær. Aukin tíðni sýkinga af
völdum sýklalyfjaónæmis í heim-
inum er ógn við lýðheilsu. Fram-
sókn vill tryggja að íslenskir neyt-
endur fái á sitt borð matvöru í hæsta
gæðaflokki og mun fylgja aðgerðará-
ætluninni fast eftir, með lýðheilsu að
leiðarljósi.
Tryggvi Felixson
formaður Land-
verndar
Hanna Katrín Friðriksson, þing maðu r Viðreisna r, vekur í grein í Fréttblaðinu
25. febrúar, athygli á því hve mikil
ánægja er með heilsugæsluna. Vísar
hún í þjónustukönnun Sjúkratrygg-
inga Íslands (SÍ), sem sýnir að 74%
aðspurðra bera traust til heilsu-
gæslunnar og 79% eru ánægð með
þjónustuna. Það er fagnaðarefni að
Hanna Katrín skuli taka höndum
saman með okkur sem viljum efla
heilsugæsluna og tryggja að hún
verði fyrsti viðkomustaður í heil-
brigðiskerfinu.
Falleg er líka ósk þingmannsins
um að Svandís Svavarsdóttir skrifi
f leiri greinar um málefnið enda er
heilbrigðisráðherra afskaplega rit-
fær. Sérkennilegt er þó að þingmað-
urinn velji sérstaklega þetta mál til
að lýsa eftir skrifum ráðherra þar
Viðreisn samsæriskenninganna
með byggingum og bílastæðum,
ef nýju deiliskipulagi verður fylgt
með framkvæmdum. Ekki er að
sjá að almannahagsmunir kalli á
þær breytingar sem gerðar hafa
verið á deiliskipulaginu. Frekar
kalla almannahagsmunir á bætta
aðkomu að Elliðaárdal og meiri
trjárækt norðan við Stekkjarbakka
þannig að svæðið verði friðarreitur
fyrir borgarbúa.
Landvernd hefur áður látið til sín
taka í skipulagsmálum og skerðingu
á opnum svæðum í þéttbýli. Nægir
að nefna í því sambandi baráttu
samtakanna gegn stórkarlalegum
framkvæmdum við Urriðavatn í
Garðabæ og vegagerð um Gálga-
hraun. Í framangreindum málum
var íbúum ekki veitt færi á að koma
að málinu með beinum hætti. Enda
varð niðurstaða þeirra mun meiri
eyðilegging á náttúruverðmætum
en nauðsynlegt var.
Nú gefst einstakt tækifæri til að
snúa þeirri þróun við að gengið
verði á verðmætt útivistarsvæði
í nafni framfara. Ég hvet íbúa í
Reykjavík til að leggja baráttu Holl-
vinasamtaka Elliðaárdalsins lið.
Fram til 28. febrúar má taka undir
kröfu um að fram fari íbúakosn-
ingar þar sem spurt verður hvort
íbúar í Reykjavík séu fylgjandi eða
andvígir breytingu á deiliskipulagi
við Elliðaárdal. Ef þátttaka verður
góð fá íbúar Reykjavíkur tækifæri
til að taka af skarið í málinu.
Til að leggja þessari kröfu lið
verða Reykjavíkurbúar að skrá sig
á heimasíðunni: ellidaardalur.is
Kolbeinn Ótt-
arsson Proppé
þingmaður
Vinstri grænna
sem Svandís birti grein um þetta í
Morgunblaðinu sléttri viku áður
en Hanna Katrín birti sína í Frétta-
blaðinu.
Kannski er það samt ekkert
skrýtið, þar sem tónninn hjá Hönnu
Katrínu er í þá átt að þagað hafi
verið yfir niðurstöðum þjónustu-
könnunarinnar. Fréttir af henni
hafi lekið í fjölmiðla og, særir þing-
maðurinn ráðherra til að skrifa
grein um málið, sem ráðherrann
hafði þegar gert. Lekar til fjölmiðla
eru býsna algengir. Í þessu tilfelli
voru niðurstöðurnar hins vegar
birtar samviskusamlega á vef heil-
brigðisráðuneytisins 13. febrúar og
vef SÍ 21. febrúar. Það er því ekkert
samsæri í gangi um þöggun á þjón-
ustukönnun, en sosum í takt við
umræðuna í stjórnmálum í dag að
hika ekki við að ýja að því.
Í þeim anda skirrist þingmaður-
inn ekki við fullyrða að sjálfstætt
starfandi aðilar, og þá væntanlega
heilsugæslustöðvar, séu „óæskilegur
hluti kerfisins“. Staðreyndin er sú að
fjármögnunarlíkanið er eins hvað
varðar einkareknar og opinberar
heilsugæslustöðvar. Hins vegar er
rétt að greiðslufyrirkomulag vegna
blóðrannsókna hefur verið mis-
munandi og um það meðal annars
hefur Samkeppniseftirlitið sent til-
mæli sem verið er að bregðast við.
Þ au t i l m æl i bá r u s t h i n s
vegar áður en núverandi ráð-
herra tók við embætti, þann-
ig að mikla loftfimleika þarf til
að tengja þessa ólíku gjaldskrá
stefnu núverandi ríkisstjórnar.
Rétt er að taka fram að heilbrigðis-
ráðuneytið felur Heilsugæslu höfuð-
borgarsvæðisins fjölda verkefna, án
þess að beinar greiðslur fylgi með.
Nærtækasta dæmið er upplýsingar
og fræðsla vegna COVID-19 veir-
unnar. Ráðuneytið hefur ekki leitað
til einkarekinna heilsugæslustöðva
með slíkt, en kannski er grund-
völlur fyrir því að þær sinni líka
þessari þjónustu án þess að fá sér-
staklega greitt fyrir? Í það minnsta
hlýtur Hanna Katrín að styðja það,
þar sem hún vill að stöðvarnar sitji
við sama borð óháð rekstrarformi.
Ágætt er einnig að horfa til sög-
unnar. Þrátt fyrir að staðinn hafi
verið vörður um heilbrigðiskerfið
í aðgerðum eftir hrun varð engu
að síður umtalsverður samdráttur
á fjárframlögum, þ.m.t. til Heilsu-
gæslu höfuðborgarsvæðisins. Á
sama tíma voru framlög til einka-
rekinna heilsugæslustöðva varin í
undirrituðum samningum og þær
urðu ekki fyrir sömu skerðingu
og opinbera kerfið. Þetta þarf allt
að hafa í huga og eins að draga
lærdóm af því hvers vegna einka-
reknar stöðvar mælast örlítið hærra
í umræddri þjónustukönnun.
Aðalatriðið er hins vegar að sam-
staða sé um að efla heilsugæsluna
sem fyrsta viðkomustað fólks í heil-
brigðiskerfinu. Framlög til Heilsu-
gæslu höfuðborgarsvæðisins hafa
aukist um 24% á árunum 2017-2020.
Það er í takt við stefnu ríkisstjórnar-
innar. Heilsugæslan er okkar allra
og það eru gæfuskref að efla hana,
frekar en að búa til samsæriskenn-
ingar.
Framlög til Heilsugæslu
höfuðborgarsvæðisins hafa
aukist um 24% á árunum
2017-2020.
2 7 . F E B R Ú A R 2 0 2 0 F I M M T U D A G U R16 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð