Fréttablaðið - 04.12.2019, Qupperneq 8

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRAR: Davíð Stefánsson david@frettabladid.is, Jón Þórisson jon@frettabladid.is,
MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is

Neyslan
verður jafnan
óhófleg og
hávær um-
ræða um
kolefnisfót-
sporið fellur
um sjálfa sig.
Kaupgleðin í
algleymingi.

Eftir sem
áður leggur
undirrituð
til að
Reykja-
víkurborg
tryggi jöfn
opinber
framlög
með hverju
barni í
skólakerf-
inu, óháð
rekstrar-
formi þess
skóla sem
um ræðir.
Sunna Karen
Sigurþórsdóttir
sunna@frettabladid.is
Einkaframtakið er víða leiðandi í framþróun skóla-starfs. Sjálfstætt reknir skólar hafa auðgað skóla-flóruna og fjölgað valkostum fyrir fjölskyldur. Um
það verður ekki deilt. Þeir hafa kynnt til leiks nýstárlega
hugmyndafræði og nýjar framsæknar skólastefnur. Þeir
hafa veitt foreldrum fleiri valkosti um áherslur í uppeldi
og menntun barna sinna. Þeir hafa tryggt fjölskyldum
meira frelsi og meira val.
Ísland er eftirbátur nágrannaþjóða hvað varðar
einkarekstur í skólakerfinu. Hérlendis eru aðeins 15%
allra leikskólabarna í sjálfstætt starfandi leikskólum
og einungis 2,3% allra grunnskólabarna í sjálfstætt
starfandi grunnskólum. Árangur íslenskra barna í PISA-
könnunum hefur valdið vonbrigðum.
Í Hollandi er löng hefð fyrir einkareknum skólum en
um 70% allra grunnskólabarna sækja þar nám í sjálf-
stæðum skólum. Sjálfstæðir skólar í Hollandi hafa víða
vakið athygli fyrir framúrskarandi menntun og góðan
rekstur. Skólarnir keppa um nemendur og hvatinn til
framfara er mikill. Holland mælist meðal efstu þjóða í
PISA-könnunum, jafnvel ofar en fyrirheitna landið Finn-
land. Hollenska skólakerfið er gott dæmi þess að aukið
valfrelsi og meiri samkeppni í skólamálum skilar árangri.
Rekstrarumhverfi sjálfstæðra skóla hérlendis er
erfitt. Opinber framlög til sjálfstæðra skóla eru almennt
takmörkuð við 75% af framlögum til opinberra skóla.
Innheimta skólagjalda bætir ekki upp þennan fjárhags-
lega mismun. Auk þess getur innheimta skólagjalda gert
nemendahópinn einsleitan, enda ekki öllum kleift að
greiða með börnum sínum skólagjöld. Börn efnameiri
foreldra eiga nú aukin tækifæri til að velja milli ólíkra
skóla hérlendis. Þannig ýtir núverandi fyrirkomulag, sem
síður styður við einkarekstur í skólakerfinu, enn frekar
undir stéttaskiptingu meðal barna. Eftir sem áður leggur
undirrituð til að Reykjavíkurborg tryggi jöfn opinber
framlög með hverju barni í skólakerfinu, óháð rekstrar-
formi þess skóla sem um ræðir. Þannig kæmust sjálfstætt
starfandi leik- og grunnskólar hjá innheimtu skólagjalda
– og tryggja mætti öllum börnum jöfn tækifæri til þeirrar
menntunar sem býðst í borginni, óháð efnahag foreldra.
Það er hvort tveggja – réttlætismál og framfaramál.
Jöfn tækifæri
Hildur
Björnsdóttir
borgarfulltrúi
fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn
í Reykjavík
Staða þekkingar og
rannsókna á
kolefnisbúskap landsins
með áherslu á
úthagann. Hvað þurfum
við að vita um losun
gróðurhúsalofttegunda
frá ólíkum landgerðum
og hvernig má auka
bindingu kolefnis?
SKRÁNING Á VEFNUM
BONDI.IS
ENGINN AÐGANGSEYRIR
HÁDEGISFUNDUR
5. DES
KL. 12.00 – 13.30
FIMMTUDAGUR
Í VERÖLD – HÚSI VIGDÍSAR Á
ALÞJÓÐLEGUM DEGI JARÐVEGS
OG
ÚTHAGINN,
KOLEFNIÐ
LOFTSLAGS-
BÓKHALDIÐ
Jólaandinn
Það fer ekki fram hjá neinum
sem heimsækir miðborgina
þessa dagana að jólin eru á
næsta leiti. Óslóartréð er komið
upp, jólavættir borgarinnar
komnir á sinn stað og búið að
opna jólaskóg í Ráðhúsinu.
Jólaandinn svífur ekki síður
yfir vötnum á fundum borgar-
stjórnar. Þannig kallaði Vigdís
Hauksdóttir Píratann Dóru
Björt Guðjónsdóttur drullu-
sokk og skítadreifara í ræðu í
gær. Þær stöllur hafa vonandi
getað rætt málin af yfirvegun
að fundi loknum en þá ætluðu
borgarfulltrúar að snæða saman
jólamat. Það er bara að vona að
þær hafi farið varlega í jólaölið.
Garður Miðflokksins
Þverpólitísk nefnd skilaði
umhverfisráðherra skýrslu í gær
með tillögum um útfærslu að
stofnun þjóðgarðs á miðhálend-
inu. Í nefndinni sátu fulltrúar
allra f lokka á Alþingi auk full-
trúa Sambands sveitarfélaga.
Athygli vekur að fulltrúi Mið-
f lokksins sagði sig frá störfum
nefndarinnar við lok vinnunnar
og skrifaði ekki undir skýrsl-
una. Það er kannski ekkert
nýtt að Miðf lokkurinn syndi á
móti straumnum. Mögulega vill
f lokkurinn vernda hagsmuni
útilegumanna og jólasveina sem
samkvæmt könnunum eru mjög
hallir undir stefnu f lokksins.
sighvatur@frettabladid.is
Hátíð ljóss og friðar gengur brátt í garð í allri sinni dýrð. Auglýsingaskiltin tendruð og skammdegið lýsist upp. Kaup-menn ærast og öllum óþarfa heimsins er otað að neytand-
anum með fögrum gylliboðum um verðlækk-
anir og einstakt notagildi varningsins.
Jólahátíðin hefur breyst ört á undanförnum
árum og jólagjafirnar verða sífellt stærri og
f leiri. Helstu breytingarnar eru tilkomnar
vegna hinna erlendu neysluhátíða sem hafa
rutt sér til rúms víða um heim og eiga það
allar sameiginlegt að reyna að kafa sem dýpst
í pyngju neytandans.
Svartur föstudagur, dagur einhleypra, net-
mánudagur og önnur álíka undarleg og illa
þýdd orð er að finna í öllum helstu sjónvarps-,
útvarps- og prentauglýsingum með þeim
af leiðingum að kaupæði rennur á landann.
Örtröðin verður slík að menn troðast hver
um annan þveran, 35 prósent afsláttur hér, 70
prósent afsláttur þar og allt er keypt. Neyslan
verður jafnan óhóf leg og hávær umræða um
kolefnisfótsporið fellur um sjálfa sig. Kaup-
gleðin í algleymingi.
Við þessu hafa nokkur fyrirtæki ytra reynt
að sporna með því að sniðganga þessa stærstu
verslunardaga. Bandaríska útivistarverslunin
Rei er þar í fararbroddi en á svörtum föstudegi
skellir hún í lás og allir þrettán þúsund starfs-
menn fyrirtækisins fá greidd laun fyrir að fara
út að plokka, eða að tína rusl. Fleiri fyrirtæki,
samtök og einstaklingar hafa slegist í hópinn
og talið er að mörg hundruð þúsund manns
hafi lagt sitt af mörkum síðasta föstudag.
Um er að ræða nokkurra ára gamalt átak
sem ber yfirskriftina #OptToAct, sem merkir
að taka ákvörðun um að bregðast við, ákvörð-
un um að gera betur. Markmið átaksins er
fyrst og fremst að stuðla að aukinni úti-
vist, allt árið um kring, en rannsóknir hafa
sýnt fram á tengsl milli útiveru og bættrar
umhverfisvitundar.
Það er vel og ætti að vera hvatning fyrir
fyrirtæki hérlendis. Ábyrgð fyrirtækja og
atvinnulífs þegar kemur að einhverjum mest
aðkallandi vanda samtímans, loftslagsvand-
anum, er nefnilega mikil. Við munum hins
vegar engu geta breytt á meðan eftirspurnin
er stöðugt fyrir hendi. Þess vegna er mikilvægt
að neytandinn hugsi sig tvisvar um þegar
markaðsskrímslin gera vart við sig: Þurfum
við í raun og veru á öllu þessu að halda, er
þetta jafnvel óþarfi? Margt smátt gerir eitt
stórt og komandi kynslóða vegna þarf að
halda þessari umræðu á lofti.
Aðför óþarfans
4 . D E S E M B E R 2 0 1 9 M I Ð V I K U D A G U R8 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN