Fréttablaðið - 04.12.2019, Qupperneq 24

Guðmundur Hafsteinsson, f y r r ver a nd i y f i r maðu r vöruþróunar Google Assist­
ant, segist fagna fyrstu aðgerðum
nýsköpunarráðherra í þágu nýsköp­
unar. Nálgunin byggi á að ríkið
styðji við frumkvöðla en það sé ekki
þátttakandi í frumkvöðlastarfi.
„Það er verið að tryggja að fólk
með góðar hugmyndir geti komið
þeim til framkvæmda. Góðar hug­
myndir í dag eru hagvöxtur morg­
undagsins. Ef góðar hugmyndar eru
drepnar í dag er verið að fórna tæki­
færum morgundagsins,“ segir hann
í samtali við Markaðinn.
Guðmundur, sem fór fyrir hópi
um mótun nýsköpunarstefnu fyrir
Ísland, gleðst yfir því að Þórdís Kol­
brún R. Gylfadóttir nýsköpunarráð­
herra fylgi eftir stefnunni sem kynnt
var í október með aðgerðum. Þórdís
Kolbrún kynnti á dögunum aðgerðir
í sex liðum í þágu nýsköpunar.
Á meðal aðgerða er að koma á fót
2,5 milljarða króna fjárfestingasjóði
sem bera mun nafnið Kría. Hann á
að fjárfesta í öðrum sjóðum sem
fjárfesta í frumkvöðlafyrirtækjum.
Guðmundur segir að með þessu
fyrirkomulagi sé hið opinbera að
stoppa í gat á markaðnum og hvetja
aðra til að fjárfesta í frumkvöðla­
starfi. „Það mun í framtíðinni skila
meiri hagvexti til hagsbóta fyrir
þjóðina,“ segir hann.
Aðspurður hvort það skjóti
ekki skökku við að ríkið fjárfesti í
nýsköpun bendir Guðmundur á að
í Bandaríkjunum, sem sé þroskað
á sviði nýsköpunar, haf i ríkið
tekið virkan þátt meðal annars í
gegnum sjóði. „Ísrael er annað gott
dæmi,“ segir hann. Þar í landi hafi
verið ráðist í aðgerðir til að þroska
umhverfið fyrir nýsköpun og Ísrael
sé fyrir vikið á meðal fremstu ríkja
í nýsköpun.
Aukinheldur er lagt til að líf­
eyrissjóður megi eiga 35 prósent í
fjárfestingasjóði sérhæfðum í frum­
kvöðlafyrirtækjum í stað 20 pró­
senta eins nú er. Það þurfi því færri
lífeyrissjóðir að koma að málum.
Guðmundur segir að lagabreytingin
muni auðvelda stofnun slíkra sjóða
og leiða til þess að hægt verði að
fjárfesta meira í nýsköpun.
Aðspurður hvort það sé áhættu­
samt fyrir lífeyrissjóði að leggja
aukið fé í slíkar fjárfestingar segir
hann að hlutfallslega lítið sé fjárfest
í nýsköpun. „Ég hef frekar áhyggjur
af því að það sé of lítið,“ segir Guð­
mundur.
Jafnframt verður komið á fót
hugveitu þar sem tíu frumkvöðlar
og fjárfestar sitja með nýsköpunar­
ráðherra og fjármálaráðherra. Guð­
mundur, sem er á meðal þeirra sem
sitja í hugveitunni, segir að það
hafi skort samtal á milli þeirra sem
séu í frumkvöðlastarfsemi og hins
opinbera. Nú verði hægt að vekja
athygli á reglugerðum sem geri
sprotafyrirtækjum lífið leitt. Ef til
vill hafði enginn hjá hinu opinbera
heyrt af því að tiltekin reglugerð
væri frumkvöðlum fjötur um fót og
engin mótstaða sé fyrir hendi fyrir
því að gera breytingar á henni. „Ég
er spenntur fyrir þessu. Þetta mun
vonandi verða til góðs,“ segir hann.
helgivifill@frettabladid.is
Góðar hugmyndir í
dag eru hagvöxtur
morgundagsins.
Guðmundur
Hafsteinsson
Ef hægt væri að mæla meðv irk ni my ndum við fara yfir mælinguna með stjórnendum einu sinni í mánuði. Með­virkni er ein stærsta
hindrunin í því að fyrirtæki nái
árangri. Hún ristir djúpt í fyrir­
tækjamenninguna og hefur veru­
lega neikvæð áhrif á reksturinn
og líðan starfsfólks,“ segir Sigríður
Indriðadóttir, framkvæmdastjóri
mannauðs hjá Íslandspósti.
Sigríður segist hafa velt með­
virkni á vinnustöðum fyrir sér
frá því að hún fór fyrst út á vinnu­
markaðinn. Þá tók hún eftir því
hvernig meðvirkni hefur neikvæð
áhrif á líðan starfsfólks og við störf
sín sem mannauðsstjóri hefur hún
undanfarin ár unnið markvisst að
því að uppræta rótgróna meðvirkni
á vinnustöðum. Hún hefur lagt sér­
staka áherslu á þessi mál eftir að
hafa hafið störf hjá Íslandspósti í
byrjun árs 2018.
„Þegar stjórnendur eru meðvirkir
taka þeir ekki ábyrgð á starfsskyld­
um sínum. Þeir halda ekki starfs­
fólki sínu ábyrgu fyrir verkefnum
og leyfa því að komast upp með
ýmislegt. Þeir samþykkja eitthvað
sem allir sjá að er ekki í lagi. Með því
að taka ekki á hegðunarvanda eða
slæmri frammistöðu neita stjórn­
endur þannig að horfast í augu við
raunveruleikann,“ segir Sigríður.
Áhrifin geta verið vonleysi og van­
líðan, bæði meðal stjórnenda og
starfsfólks. Afköstin minnka, sam­
skiptin versna og veikindadögum
fjölgar.
„Hver kannast ekki við frasann:
„Æ, hann er bara svona, við getum
ekkert gert í því.“? Bara þetta eitt
og sér getur haft neikvæð áhrif. Það
grefur undan trausti og virðingu
gagnvart stjórnanda á vinnustað
þegar fólk sér að hann tekur ekki
á vandamálum sem upp koma.
Starfsmenn túlka það sem agaleysi
og kunna að firra sig ábyrgð á því
að sinna skyldum sínum í kjölfarið.
Hugsa bara: „Fyrst hann kemst upp
með það hlýt ég að geta það líka,“ og
láta bara slag standa með það.“
Sigríður segir að meðvirkni
grass eri víða og fæstir stjórnendur
geri sér grein fyrir því að þeir séu
meðvirkir. Slíkt ástand geti leitt
til þess að fyrirtæki eigi erfitt með
að bregðast skjótt við breytingum
í rekstrarumhverfinu og eigi á
hættu að verða undir í samkeppni.
Í stórum fyrirtækjum með ólíkar
deildir og marga stjórnendur sé því
mikilvægt að vinna markvisst að
því að uppræta meðvirknina.
„Ég vinn þannig að ég vísa
ábyrgðinni þangað sem hún á
heima. Við sem stjórnendur verðum
að axla þá ábyrgð sem fylgir starf­
Meðvirkni grasserar á vinnustöðum
Framkvæmdastjóri mannauðs hjá Íslandspósti segir meðvirkni grassera á mörgum vinnustöðum. Hefur verulega neikvæð áhrif á
rekstur og líðan starfsfólks. Fæstir gera sér grein fyrir meðvirkni. Sérstök áhersla er lögð á að uppræta meðvirkni hjá Íslandspósti.
Fékk byr undir báða
vængi eftir
forstjóraskiptin
Töluverðar breytingar hafa orð-
ið á rekstri Íslandspósts frá því
að Birgir Jónsson tók við sem
forstjóri í byrjun síðasta sumars.
Fyrirtækið hefur ráðist í stór-
felldar hagræðingaraðgerðir til
að komast á réttan kjöl.
Var sérstaklega mikil þörf á
því að taka á þessum málum hjá
Íslandspósti?
„Ég tók til starfa í byrjun árs
2018 og sá þá fullt af tækifærum
til að hjálpa fólki að vaxa í starfi.
Við í mannauðsteyminu lögðum
línurnar að þessu verkefni og
það fékk síðan byr undir báða
vængi eftir forstjóraskiptin í
sumar. Íslandspóstur er rótgróið
fyrirtæki sem byggist á sterkum
hefðum. Hlutirnir höfðu alltaf
verðir gerðir með ákveðnum
hætti og það gekk ágætlega. Svo
stóðum við frammi fyrir örum
breytingum á póstþjónustu-
markaðnum en hefðirnar og
menningin komu oft á tíðum í
veg fyrir að við gætum hreyft
okkur nægilega hratt til þess að
bregðast við þeim kröfum sem
viðskiptavinir gera til okkar,“
segir Sigríður.
„Hér hefur verið meðvirkni,
rétt eins og á mörgum öðrum
vinnustöðum og það var mikil-
vægt að taka á ýmsum málum
sem hafa kannski fengið að
liggja óáreitt um margra ára
skeið. Nú höfum við hins vegar
tekið þá afstöðu að við ætlum
ekki að vera meðvirk og erum
mjög skýr í þeirri afstöðu okkar.“
inu okkar og þess vegna er það í
okkar verkahring að brjóta upp
meðvirkimynstrin á vinnustaðnum
með handafli. Þar spilar uppbyggi­
leg endurgjöf einnig lykilhlutverk,“
segir Sigríður.
Mannauðsteymi Íslandspósts
hefur komið á fót sérstakri þjálfun
fyrir stjórnendur fyrirtækisins sem
gengur að miklu leyti út á sjálfskoð­
un, þróun og árangur. Stjórnendur
vinna í því að skilgreina styrkleika
sína, hvaða árangri þeir vilja ná
í starfi og hvers konar áhrif þeir
vilja hafa á samstarfsfólk sitt. Það
er síðan sett í samhengi við fram­
tíðarsýn Íslandspósts.
„Þegar við höfum skilgreint hvers
konar frammistaða er æskileg til
að ná markmiðum stjórnenda og
Íslandspósts þá getum við skilgreint
það sem við köllum topphegðun, en
þegar við ástundum topphegðun
er margfalt líklegra að við náum
settu marki. Og út frá þessari topp­
hegðun getum við síðan skilgreint
botnhegðun, það er að segja, þá
hegðun sem hindrar okkur í að
ná markmiðum okkar,“ segir Sig­
ríður. Hún tekur dæmi um að topp­
hegðun sé að nálgast verkefni með
jákvæðu hugarfari, mæta brosandi
í vinnuna, og bjóða góðan daginn.
Botnhegðun sé hins vegar að vera
neikvæður, mæta fýldur til vinnu
og heilsa engum. Allir starfsmenn
fyrirtækisins fá tækifæri til að koma
að því að skilgreina lista yfir topp­
hegðun á sínum vinnustað og síðan
er gerður sáttmáli um að sýna af sér
slíka hegðun.
„Þegar við erum búin að setja
Sigríður hefur lagt sérstaka áherslu á meðvirkni eftir að hún hóf störf hjá Íslandspósti. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Tryggja að góðar hugmyndir komist til framkvæmda
þessa hegðun í orð þá eru stjórn­
endur komnir með verkfæri í hend­
urnar. Segjum sem svo að einhver
starfsmaður sýni af sér botnhegðun
sem allir hafa komið sér saman um
að sé ekki í lagi að samþykkja á
vinnustaðnum. Þá er auðvelt fyrir
stjórnandann að vísa ábyrgðinni til
föðurhúsanna og spyrja: „Heyrðu,
nú er botnhegðunin farin að taka
svolítið yfir hjá þér og við getum
ekki samþykkt það á þessum vinnu­
stað. Hvað ætlarðu að gera til að
bæta úr því?“ Flestir taka því vel og
bæta sig, en stundum er svarið það
að viðkomandi hafi engan áhuga á
að vinna á þessum vinnustað og þá
verður bara að hafa það. Ef þú ert
ekki tilbúinn til að ástunda topp­
hegðun í starfi til að við getum náð
árangri, þá einfaldlega þarftu að
velja þér annað starf,“ segir Sigríður.
thorsteinn@frettabladid.is
Þegar stjórnendur
eru meðvirkir taka
þeir ekki ábyrgð á starfs-
skyldum sínum.
4 . D E S E M B E R 2 0 1 9 M I Ð V I K U D A G U R8 MARKAÐURINN