Fréttablaðið - 18.12.2019, Qupperneq 3

— M E S T L E S N A DAG B L A Ð Á Í S L A N D I * —2 9 5 . T Ö L U B L A Ð 1 9 . Á R G A N G U R M I Ð V I K U D A G U R 1 8 . D E S E M B E R 2 0 1 9
Allt frá loðkápum til leikfanga
Hafnartorg - 511 1900 - michelsen.is
Glæsileiki
Faxafeni 11 • Sími 534 0534
Finndu okkur á
Áramótin nálgast!
VIÐSKIPTI Lækkandi langtímavextir
geta orðið til þess að skuldbindingar
íslensku lífeyrissjóðanna verði veru-
lega vanmetnar ef ekki er byggt á
raunsæjum forsendum. Sjóðirnir
geta þurft að fjárfesta í áhættusam-
ari eignum í meiri mæli en áður til
þess að eygja möguleika á að ná við-
miðum sínum um ávöxtun.
„Það er nauðsynlegt að forsendur
lífeyrisskuldbindinga séu fram-
sýnar og raunsæjar til þess að kerfið
standist tímans tönn,“ segir Jón
Ævar Pálmason, sérfræðingur hjá
Fjármálaeftirlitinu. Lífeyrissjóðir
núvirða skuldbindingar sínar miðað
við 3,5 prósenta vexti umfram verð-
bólgu en sú ákvörðun tók mið af
útlánavöxtum Íbúða lánasjóðs á
tíunda áratugnum.
„Þegar þetta viðmið í reglugerð-
inni var ákveðið á sínum tíma þótti
það varfærið. Síðan þá hafa vextir
farið lækkandi hér á landi undan-
farna áratugi, líkt og í nágranna-
löndunum, og ef við berum þetta
viðmið saman við vaxtakjör á verð-
tryggðum útlánum og ávöxtunar-
kröfu ríkisskuldabréfa í dag þá er
viðmiðið harla hátt,“ útskýrir Jón.
Eignir lífeyrissjóða hafa ekki jafn
langan líftíma og skuldbinding-
arnar, sem gerir sjóðina næma fyrir
vaxtabreytingum. „Lífeyrissjóðirnir
hafa fjárfest í eignum sem eru að
skaffa nægilega góða ávöxtun í dag
en þegar kemur að því að endur-
fjárfesta gæti ávöxtunin sem þeir fá
verið lægri en vextirnir sem skuld-
bindingarnar miða við,“ segir Jón.
Ef hæfilegt þætti að núvirða skuld-
bindingar miðað við þriggja pró-
senta verðtryggða vexti mætti áætla
að skuldbindingar dæmigerðra líf-
eyrissjóða ykjust um 10-13 prósent
en eignir um 2-4 prósent. Ef miðað
væri við tveggja prósenta verð-
tryggða vexti gæti hækkun skuld-
bindinga numið tugum prósenta.
„Það þarf ekki að vera ókostur að
lífeyrissparnaður sé að meira marki
háður óvissu ef hægt væri að milda
áhættu sjóðfélaga eftir því sem þeir
nálgast eftirlaunaaldur. Verra væri ef
matsforsendur sjóða vikju svo veru-
lega frá raunverulegum aðstæðum,“
útskýrir Jón, „að það leiddi til þess á
endanum að ekki væri hægt að efna
skuldbindingarnar.“ 
– þfh / sjá Markaðinn
Verulegt vanmat ef forsendur bresta
Viðmið um 3,5 prósenta ávöxtun lífeyrissjóða getur leitt til vanmats á skuldbindingum þeirra upp á tugi prósenta ef vextir lækka
áfram. Eignir sjóðanna með styttri meðallíftíma en skuldbindingar. Gætu þurft að fjárfesta meira í áhættusamari eignum en áður.
VIÐSKIPTI Íslenska frumlyfjaþró-
unarfyrirtækið EpiEndo Pharma-
ceuticals hlaut nú á dögunum 340
milljóna styrk úr sjóði nýsköpunar-
nefndar Evrópusambandsins vegna
þróunar á nýju frumlyfi gegn sjúk-
dómum í öndunarfærum á borð við
langvinna lungnateppu og astma.
Klínískar rannsóknir fyrirtækisins
hafa komið vel út en fram undan er
langt og strangt þróunarferli sem
mun krefjast fjármagns í veldis-
vexti.
„Við höfum reynt að láta lítið
fyrir okkur fara á opinberum vett-
vangi fram til þessa,“ segir Friðrik
Garðarsson, læknir og stofnandi
EpiEndo, en frá stofnun hefur
fyrirtækið safnað um 1,1 milljarði
íslenskra króna. – þfh / sjá Markaðinn
Hlaut um 340
milljóna króna
styrk frá ESB
„Sá sjötti Askasleikir var alveg dæmalaus,“ segir í vísu Jóhannesar úr Kötlum um jólasveinana. Þessi börn sem heimsóttu Þjóðminjasafnið í gær til að taka á móti Askasleiki virðast sam-
mála skáldinu hvað það varðar. Þeir bræður heimsækja nú Þjóðminjasafnið hver á eftir öðrum fram til jóla eftir að hafa fært börnum landsins gjafir í skóinn. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
HÚSNÆÐISMÁL Heimilum, sem
uppfylla ekki viðmið um ákveðinn
herbergjafjölda miðað við fjölda og
samsetningu heimilisfólks, hefur
fjölgað hratt að undanförnu.
Forseti ASÍ segir þetta endur-
spegla þróun fasteignaverðs.
– khg / sjá síðu 4
Fleiri búa þröngt