Fréttablaðið - 05.03.2020, Page 36

DANS
Rhythm of Poison
Danshöfundur, ljóð, búningar og
leikmynd: Elina Pirinen
Tónlist: Ville Kabrell
Ljósahönnun og leikmynd: Valdi-
mar Jóhannesson
Dramatúrg: Heidi Väätänen
Flytjendur: Íslenski dansflokkur-
inn; Elín Signý Weywadt Ragnars-
dóttir, Félix Urbina Alejandre,
Halla Þórðardóttir, Saga Sigurðar-
dóttir, Skota Inoue, Sigurður Andr-
ean Sigurgeirsson og Una Björg
Bjarnadóttir.
Íslenski dansflokkurinn frumsýndi
dansverkið Rhythm of Poison eftir
finnska danshöfundinn Elina Piri-
nen í Borgarleikhúsinu, 28. febrúar
síðastliðinn. Verkið var sýnt í sal
Nýja sviðsins en engir áhorfenda-
bekkir voru þar inni og ekkert
eiginlegt svið. Fyrir sýninguna
höfðu áhorfendur verið beðnir um
að mæta í svörtu og þegar á staðinn
var komið var þeim boðið að sitja á
gólfinu um allan salinn í stað þess
að sitja í afmörkuðu áhorfenda-
rými. Þannig sköpuðu þeir, ásamt
svörtum tjöldum sem héngu úr
loftinu og römmuðu inn sýningar-
rýmið, sviðsmynd verksins eða það
landslag sem dansararnir dönsuðu
innan.
Dansararnir dönsuðu á milli og
stundum alveg ofan í áhorfend-
unum. En þó að þeir væru líkam-
lega mjög nálægt áhorfendum var
fjarlægð á milli þessara tveggja
hópa. Dansararnir voru algjörlega
í eigin heimi og virtust helst eins
og þeir væru í annarlegu ástandi.
Þannig gátu þeir nánast setið ofan
á áhorfanda án þess þó að gefa
honum neinn gaum. Þó ótrúlegt
megi virðast virkaði þetta samspil
ekki óþægilegt. Það ríkti traust á
milli hópanna.
Hreyfingar dansaranna voru hálf
óhugnanlegar, þar sem líkamarnir
krepptust og reigðust, slef lak úr
munni eins þeirra og allir rang-
hvolfdu þeir augunum. Líkams-
málið minnti nokkuð á japanskan
Butoh dans þar sem áhersla er lögð
á að leita að hvata hreyfinganna í
undirmeðvitundinni og í því sem
oft hefur verið f lokkað sem lægri
hvatir líkamans eins og kynhvötin.
En þó að fagurfræði hreyfinganna
væri ólík því sem hefðbundið er, var
dansinn heillandi og aðdáunarvert
hvað dansararnir voru sterkir í að
halda fagurfræðinni út alla sýning-
una.
Hljóðheimurinn í verkinu var
taktföst og drungaleg tónlist eftir
Ville Kabrell sem rímaði alveg
við klæðnað áhorfenda, svarta
búninga dansaranna og annarlegt
hreyfimálið. Lýsingin studdi síðan
á einfaldan hátt við stemninguna í
verkinu hverju sinni.
Hundar á sviði
Dansverkið þróaðist í gegnum
nokkur þemu sem einkenndust af
notkun eða leik með mismunandi
leikmuni. Á tímabili voru það
marglitar slæður sem dansararnir
léku sér með, en litirnir og áferðin
á slæðunum gáfu verkinu fallega
vídd. Því miður fengu slæðurnar
ekki notið sín sem skyldi, því að
þær hurfu að mestu í reyk sem dælt
var inn á sviðið. Á tímabili léku
dansararnir sér með eins konar
vindhörpur og sköpuðu fallega
skæra tóna sem léttu aðeins and-
rúmsloft sýningarinnar. Nokkrir
hundar trítluðu líka um tíma um
sviðið, iðandi af lífi og gleði, áhorf-
endum til augljósrar ánægju. Fyrir
áhorfendur var koma hundanna
notalegt uppbrot frá því að sitja og
horfa en hún virtist ekki hafa nein
áhrif á dansarana. Þeir voru jafn
fjarrænir og fyrr.
Verkið hafði skýra og sterka
uppbyggingu og stíganda í átt að
hömluleysi sem jókst smátt og
smátt. Eftir því sem leikar æstust
tóku dansararnir sér aukið vald
yfir rýminu og færðu áhorfendur
út til hliðanna. Í senum þar sem
þeir tróðu í sig hvítlauk af miklum
móð og sveif luðu sverðum varð
líkamstjáning dansaranna ýktari
og ofsafengnari þó að í sama stíl
væri og áður.
Undirrituð hafði daginn áður
farið að sjá og upplifa verk Hrafn-
hildar Arnardóttur, Chromo Sapi-
ens, í Hafnarhúsinu. Í því verki
skapaði hljóðmynd hljómsveitar-
innar Ham samskonar grunntón
fyrir verkið eins og hljóðmynd Ville
Kabrell gerði, í báðum tilfellum
hafði hljóðmyndin sterk áhrif á
upplifunina á verkunum. Hún var
andrúmsloftið sem áhorfandinn
andaði að sér. Annað sem þessi
tvö verk áttu sameiginlegt var að
áhorfendum var boðið inn í verkið
sjálft. Áhorfendur horfðu ekki utan
frá heldur upplifðu þau innan frá.
Það var samt mikill munur á stöðu
þeirra innan verksins. Í Chromo
Sapiens hafði áhorfandinn algjört
vald yfir nálgun sinni að verkinu, en
í Rhythm of Poison var tilvist áhorf-
enda innan verksins algjörlega á for-
sendum þess. Eftir að hafa ákveðið
hvar í rýminu þeir myndu setjast,
sátu þeir aðgerðalausir og fylgdust
með því sem fram fór, þar til sumir
hverjir þurftu að víkja til að gefa
dönsurunum eftir rýmið sitt.
Eitruð stemning
Niðurbrot fjórða veggjarins í sýn-
ingunni var áhugavert og undir-
strikaði ákveðna fegurð. Það gerði
líka að verkum að sýningin varð
margt, það er eftir því hvar áhorf-
andinn sat. En það vekur líka upp
spurningar um hvað það á að gefa
áhorfandanum ef að því fylgir ekk-
ert vald til athafna.
Það má leiða að því líkur að
verkið hafi vakið upp mismunandi
kenndir hjá áhorfendum. En fyrir
undirritaða sem ákvað að lesa
hvorki né sjá neitt um verkið áður
en hún færi á sýninguna, opin-
beraðist titill verksins í andrúms-
loftinu sem skapaðist og hreyfi-
málinu sem dansararnir notuðu.
Stemningin virkaði eitruð, sama
hvort það væri af völdum innbyrts
eiturs eða utanaðkomandi eitrunar.
Látbragð dansaranna bar vott um
firringu og skeytingarleysi þó að
það væri ekkert gróft eða of beldis-
fullt við tjáningu dansaranna.
Sesselja G. Magnúsdóttir
NIÐURSTAÐA: Rhythm of Poison er
fallegt og vel unnið verk í sinni myrku
fegurð. Verkið hefur sterk listræn
einkenni sem ögra hefðbundnum hug-
myndum um fegurð og fagurfræði.
Umlukin list
Fallegt og vel unnið verk, segir gagnrýnandi um Rhythm of Poison.
BÆKUR
Brúin yfir Tangagötuna
Eiríkur Örn Norðdahl
Útgefandi: Mál og menning
Fjöldi síðna: 216
B r ú i n y f i r
Tangagötuna
er hugljúf og
hversdagsleg
á s t a r s a g a
Eiríks Arnar
Norðdahl sem
gerist á Ísa-
f irði. Sagan
f j a l l a r u m
r æk ju verk a-
manninn Hall-
dór og heldur
tilbreytingarlaust og leiðinlegt líf
hans í miðju vinnslustoppi, sem fer
hægt og rólega að snúast að öllu leyti
um nágrannakonu hans Gyðu sem
hann verður ástfanginn af.
Sagan gerist öll í höfðinu á Hall-
dóri sem segir frá í fyrstu persónu
og veltir hinum ýmsu hliðum lífsins
fyrir sér þar sem hann situr fastur
á heimili sínu á Tangagötunni í
vinnslustoppinu. Frásögnin hvílir
því að öllu leyti á herðum Halldórs
sem er, satt best að segja, ekki alveg
nógu spennandi karakter til að bera
þá þungu byrði. Hann er óöruggur,
hlédrægur og hálflitlaus og verður
lesendum f ljótt ljóst að eitthvað
amar að aðalpersónunni en þeir fá
aldrei nákvæma skýringu á því sem
hrjáir Halldór.
Gyða er aftur á móti einstaklega
líf legur karakter sem hressir upp
á söguna og virkar sem eins konar
móteitur við leiðinlegheitunum í
Halldóri. Sagan fer þannig á f lug
þegar Gyða verður almennilegur
hluti hennar en það gerist heldur
seint. Gyða heldur uppi síðasta
fjórðungi frásagnarinnar sem er ein-
staklega frumlegur og skemmtileg-
ur, fullur af grátbroslegum köflum.
Tangagatan er skemmtilegt sögu-
svið og gegnir hún stóru hlutverki í
frásögninni. Eiríkur málar upp snið-
uga mynd af hvimleiðum afleiðing-
um viðgerða í götunni, sem er búið
að grafa upp. Gatan sem slík er því
í raun ekki til staðar, heldur liggur
risavaxinn skurður fyrir utan hús
Halldórs, sem kemst ekkert án þess
að fara yfir litla trébrú, sem liggur
einmitt beint að dyrum Gyðu í hús-
inu á móti.
Ísafjörðurinn sjálfur spilar stórt
hlutverk í bókinni og ljær henni
hversdagslegan og rólegan blæ.
Margur Ísfirðingurinn er ef laust
sáttur við að bærinn sé settur í for-
grunn og hentar hið íslenska smá-
bæjarlíf þessari hugljúfu ástarsögu
mjög vel.
Eiríkur skrifar skemmtilegan stíl
og nær á köflum að lífga upp á held-
ur óáhugverð hugðarefni Halldórs
með honum. Athugasemdir höf-
undarins í upphafi hvers kafla, við
efnið sem lesendur eru í þann mund
að takast á við, eru einnig skemmti-
leg viðbót við söguna og geta verið
nokkuð hnyttnar inni á milli.
Þegar á heildina er litið er hér á
ferð fín ástarsaga ólíkra persóna
í íslenskum smábæ og þó oft hafi
vantað aðeins meira líf í hana er hún
í senn hugljúf og falleg.
Óttar Kolbeinsson Proppé
NIÐURSTAÐA: Fín ástarsaga óáhuga-
verðs starfsmanns í rækjuvinnslu og
öllu áhugaverðari nágrannakonu hans.
Ísfirska sögusviðið er viðeigandi fyrir
hugljúfa frásögnina.
Óáhugaverð
hugðarefni
nútímamannsins
5 . M A R S 2 0 2 0 F I M M T U D A G U R26 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING