Hugur og hönd - 2018, Blaðsíða 8

14 HUGUR OG HÖND 2018 2018 HUGUR OG HÖND 15
hvaðan hugmyndirnar koma. Áttablaðarósin er til
dæmis ekki séríslensk, hún er fjölþjóðleg. Ég hætti
þessari munsturútgáfu sátt, finnst ég hafa gert mitt
til að tengja fortíð og framtíð saman í handverk-
inu.“ Heimasíðan munstur.is gefur gott yfirlit yfir
munstursöfnun og útgáfu Jennýjar.
Rannsóknir á altarisdúkum
Talið berst að altarisdúkunum sem Jenný hefur verið
að rannsaka síðustu ár, ásamt Oddnýju E. Magnús–
dóttur og hún er beðin að segja frá því hvernig sá
áhugi kviknaði. „Ég var gestanemandi í myndvefnaði í
Statens lærerhöjskole i forming í Osló veturinn 1995–
1996 og þá fórum við mikið í vettvangsferðir, meðal
annars í kirkjur. Ég sá að altarisdúkarnir í kirkjunum
þar voru mjög svipaðir og hér heima og munstrin oft
þau sömu. Sú hugmynd kviknaði og smáþróaðist hjá
mér að rannsaka þetta nánar. Það var svo árið 2003
að ég hafði samband við Oddnýju vinkonu mína á
Húsavík, sem er bæði listakona og þjóðfræðingur, og
spurði hana hvort hún væri til í að koma og rannsaka
með mér altarisdúkamunstur. Við erum nú búnar
að heimsækja kirkjur víða um land. Við höfum fyrst
og fremst verið að rannsaka handgerða altarisdúka
og erum búnar að mynda og skrá upplýsingar um
rúmlega 300 dúka í um 200 kirkjum og hvergi nærri
hættar. Það hefur ýmislegt komið í ljós við þessa
rannsókn okkar, til dæmis að algengasta munstrið
í Þingeyjarsýslum er hvergi að finna í Eyjafirði eða
Skagafirði en við fundum það á einum aflögðum dúk
í Húnavatnssýslu. Þetta sama munstur er hins vegar
nokkuð algengt á Suðurlandi. Þá er sama munstrið
líka oft til í nokkrum tilbrigðum. Þannig hagræðir
hver og einn munstrinu eftir sínu höfði. Mér finnst
mjög gaman að sjá þegar fólk leggur eitthvað frá sjálfu
sér í verkið eða býr til nýtt munstur.“ Það má fræðast
nánar um þessa rannsókn á heimasíðunni munstur.is
og þar eru líka greinar um verkefnið, meðal annars úr
Hug og hönd frá árinu 2008.
Framtíð handverks
Að lokum ræðum við um framtíð handverks. „Það
er gleðiefni hvað mikill áhugi er á handverki um
þessar mundir. En margir finna til vanmáttar því að
fólk kann ekki til verka enda handavinnukennsla í
skólum mjög á undanhaldi og mikil þekking hvarf
þegar gömlu húsmæðraskólarnir lögðust af. Margir
sjá ekki lengur mun á því hvort er réttan eða rangan
á útsaumi eða hvort um er að ræða handsaum eða
vélsaum. Ég fór að hugsa um stöðu handverks í fyrra
þegar þeir tóku upp á því hjá Akureyrarbæ að veita
mér viðurkenningu fyrir handverk. Hvenær heyrirðu
framámenn þjóðarinnar á hátíðarstundum vegsama
handverksmenningu? En er það ekki stórkostlegt
að forfeður okkar skyldu þrauka gegnum allskyns
óáran eins og náttúruhamfarir, hungur og drepsóttir?
Það gerðu þeir einmitt af því að þeir kunnu að bjarga
sér, kunnu að koma ull í fat og mjólk í mat. Og það er
einmitt fyrir þrautseigju þessa fólks sem lifði af að
við erum þjóð í dag. Við skulum gleðjast yfir því og
hugsa með þakklæti til forfeðranna.“
Ævikvöldið
„Það er mikill fjársjóður þegar fólk eldist að það hafi
áhuga á að gera eitthvað, puða og reyna á sig. Mér
finnst vera mikið framundan, þó ég sé ekki að tíunda
eitt frekar en annað. Ég er heppin að hafa mikla
starfslöngun og segi gjarnan að ég sé fullbókuð til
2040 og þá verð ég ekki nema 101 árs! Það eina sem ég
þarf að hafa verulegar áhyggjur af er aldurstengdur
tímaskortur. Það er verst að dagarnir eru aldrei nógu
langir.“
M u n s t u r b æ k u r J e n n ý j a r.
Ý m s i r s m í ð i s g r i p i r e f t i r J e n n ý j u .
F y r s t a ú t s a u m s s t y k k i ð . „ é g m e rk i a l l t s e m é g ge t s e g i r J e n n ý ” .
B æ t t u r d ú k u r. Þ rá ð a r l e g g i r m e ð j u r t a l i t u ð u b a n d i .