Hugur og hönd - 2018, Qupperneq 25

48 HUGUR OG HÖND 2018 2018 HUGUR OG HÖND 49
Helga Áslaug Þórarinsdóttir fæddist 14. júlí 1927 og
lést 23. apríl 2018. Faðir hennar var Þórarinn Magn-
ússon skósmiður, móðir hennar Ingibjörg Guðmunds-
dóttir húsmóðir, bæði úr Borgarfirðinum. Helga bjó
mest alla ævina í Reykjavík og taldi sig Reykjavíkur-
mær.
Helga gekk í Austurbæjarskóla og Kvennaskólann
í Reykjavík. Síðan tók við vinna hjá Ríkisútvarpinu
og Sjúkrasamlagi Reykjavíkur. En 34 ára söðlaði hún
um, fór í Kennaraskólann og útskrifaðist sem handa-
vinnukennari 1963.
Kennsla varð hennar ævistarf. Hún var handa-
vinnukennari í Öldutúnsskóla í aldarfjórðung, kenndi
líka í Kvennaskólanum og Hagaskóla. Helga kenndi
líka dans, aðallega þjóðdansa. Hún var stofnfélagi í
Þjóðdansafélagi Reykjavíkur og dansaði þar allt þar
til hnén gáfu sig. Í Heimilisiðnaðarskólanum kenndi
Helga um árabil að gera skó, sauðskinnskó. Helga
var nákvæmur kennari og líka nokkuð kröfuhörð
en sanngjörn þegar hún fann að nemendur lögðu sig
fram.
Áhugi Helgu fyrir handverki var mikill og fjöl-
breyttur, knipl, útsaumur og þjóðbúningagerð svo
nokkuð sé nefnt. Hún saumaði þjóðbúninga fram á
síðasta dag, hefur nýlega kniplað á faldbúningspils,
baldýrað og prjónað húfur.
Helga tók virkan þátt í félagsstarfi HFÍ árum saman.
Við minnumst Gorblótanna þegar hún dreif alla í Vef-
aradansinn, við hin kunnum minnst, en henni tókst
að koma okkur í gegnum allan dansinn og það sem
var hlegið! Hún fór í margar dagsferðir með félaginu,
hingað og þangað og gat oft frætt samferðafólk sitt
um sögu og staðhætti. Hún tók þátt í öllum þeim þjóð-
búningadögum sem haldnir voru ef hún mögulega gat,
17. júní var hennar uppáhaldsdagur.
Helgu verður ekki síst minnst fyrir áhuga hennar
á þjóðbúningum. Þar sameinaðist þjóðdansinn og
handavinnukennarinn. Hún þekkti búninginn frá
blautu barnsbeini, hún ólst upp með konum sem
alla daga gengu í því sem við nú köllum þjóðbúning,
„peysufötum til spari, upphlutnum hvundags“, sagði
Helga. Hún var í hópi kvenna, upp úr 1960, sem fyrst
höfðu áhuga á að endurvekja 19. aldar þjóðbúninga,
í tengslum við þjóðdansinn. Helga gerði marga þjóð-
búninga; kyrtla, peysuföt, upphluti og faldbúninga.
Líka karlmannabúninga og barnabúninga. Þjóðbún-
ingarnir eru þó aðeins hluti af því handverki sem eftir
hana liggur.
Helga hafði einlæga ást á íslenskum þjóðbúningum
og klæddist þeim við öll tækifæri sem gáfust. Hún
hafði sterka skoðun á því hvernig þeir ættu að vera
og hvernig ætti að bera þá og hafði ekki alltaf mikla
þolinmæði fyrir því sem henni fannst aflaga fara. Hún
lagaði okkur hinar til og kenndi okkur þegar henni
þótti þurfa.
Með Helgu er gengin ótrúleg kona, laumuhúmoristi,
safnari og heimshornaflakkari, handavinnukennari,
dansari og handverkskona. Við kveðjum hana með
þökk fyrir allt sem hún kenndi okkur og samveruna
með henni.
Minning
Helga Áslaug Þórarinsdótt ir
1927-2018
H ö f u n d u r : Freyja Krist jánsdótt ir - L j ó s m y n d : Úr einkasafni
Tækni: Samsett binding á sex sköft og sex skammel.
Uppistaða: Bómull 24/2 í hvítu, svörtu og tveimur bláum litum. Fallegt er að nota bæði „merseriseraða“ og
venjulega bómull í þennan dúk.
Ívaf: Sama og í uppistöðu en litaröðinni er snúið við, sjá bindimunstur.
Skeið: 80/10, einn þráður í hafald og tveir í tönn, 16 þr/cm.
Breidd í skeið: 113,5 cm (tilbúið efni ca 110 cm).
Þráðarfjöldi: 1818 þræðir.
Slöngulengd: 6 metrar, dugar í ca 4 dúka eða um 5,3 metra af efni.
Rakningsmunstur:
Litur
Hvítt 9 6 15 9
Svart 3
Dökk blátt 18
Ljós blátt 8
H. k. ------------- x 36 -------------- V. k.
Endurtekið 36 sinnum og endað á 9 þráðum
hvítum. Einnig er hægt að fjölga eða fækka raknings-
munstrum til að stækka eða minnka dúkinn.
Bómullartvistur barst hingað til lands um 1880
með Gunnari Ólafssyni (1859–1900) vefara frá Ási í
Hegranesi. Tvisturinn var fljótur að riðja sér til rúms
hér og var vinsælt að vefa allskyns bómullarefni og
dúka. Bómullartvisturinn var kallaður tvistur vegna
þess að þetta var tvinnuð bómull 16/2, 20/2, 24/2 og
fínni þráður. Efnið barst hingað til lands í hespum
sem þurfti að setja á balbínur áður en hægt var að
rekja í vefinn og gjarnan var notaður rakningsspaði
við að rekja í vefinn. Í dag er bómull seld á kónum eða
í rúllum sem er mun þægilegra, en til þess að flýta
fyrir rakningunni er hægt að nota rakningsspaðann
góða. Bindimunstur og litamunstur þessa dúks er
hægt að útfæra á ýmsa vegu og nýta sem efni, borð-
dúk, gardínur eða annað nytsamlegt.
Sumarlegur bómullardúkur
H ö f u n d u r : Ragnheiður Björk Þórsdótt ir