Bændablaðið - 06.09.2018, Síða 48

Bændablaðið | Fimmtudagur 6. september 201848
MATARKRÓKURINN
LÍF&LYST – BÆRINN OKKAR
Vorið 1937 var nýbýlið Akurnes
stofnað í landi Árnaness.
Í Akurnesi var stundaður
búskapur að þeirra tíma hætti en
auk þess hafa alltaf verið ræktaðar
kartöflur til sölu og má því segja
að búskapur í Akurnesi hafi alla tíð
byggst að miklu leyti á kartöflurækt.
Býli: Akurnes.
Staðsett í sveit: Nesjum, Hornafirði.
Ábúendur: Sveinn Rúnar
Ragnarsson og Ragnheiður
Másdóttir ásamt foreldrum Sveins
Rúnars, sem eru Ragnar Jónsson og
Ingunn Jónsdóttir.
Fjölskyldustærð (og gæludýra): Við
eigum þrjú börn. Björg Sveinsdóttir,
7 ára, Auður Sveinsdóttir, 4 ára og
Ragnar Már Sveinsson, 1 árs.
Stærð jarðar? Passleg fyrir okkur.
Gerð bús? Sauðfjár- og kartöflurækt.
Fjöldi búfjár og tegundir? 440
vetrarfóðraðar kindur, 7 hross og
2 hundar. Pökkum og seljum að
jafnaði um 250 tonn af kartöflum
á ári.
Hvernig gengur hefðbundinn
vinnudagur fyrir sig á bænum?
Á veturna er byrjað á því að fara í
gjafir og að þeim loknum er farið í
kartöfluhúsið, þar sem við ýmist
þvoum eða pökkum kartöflum.
Það sem eftir af deginum er nýtt
til annarra verka fram að seinni
gjöfum.
Aðrar árstíðir einkennast af
törnum. Að vori er kartöflusáning
og sauðburður. Á sumrin er
heyskapur og kartöfluupptaka hefst
fyrir sumarmarkað.
Á haustin tökum við upp
kartöflur og setjum í geymslu fyrir
veturinn og förum í göngur og
fjárrag.
Skemmtilegustu/leiðinlegustu
bústörfin? Þetta er allt gott hvað
með öðru.
Hvernig sjáið þið búskapinn
fyrir ykkur á jörðinni eftir fimm
ár? Með svipuðu sniði.
Hvaða skoðun hafið þið á
félagsmálum bænda? Við teljum
að það megi gera ýmislegt betur.
Hvernig mun íslenskum
landbúnaði vegna í framtíðinni?
Vel ef honum verður leyft að þróast
í takt við nútímann.
Hvar teljið þið að helstu tækifærin
séu í útflutningi íslenskra búvara?
Það er peningasóun.
Hvað er alltaf til í ísskápnum?
Flest ætilegt, sumt útrunnið.
Hver er vinsælasti maturinn á
heimilinu? Hakk og spaghettí með
nýuppteknum kartöflum.
Eftirminnilegasta atvikið við
bústörfin? Það kemur ekki neitt
sérstakt upp í hugann.
En það er alltaf gott þegar
árstíðabundin verk ganga vel fyrir
sig.
Grillaður lax með kóreskum gljáa
Kóreskir grillréttir hafa notið
mikilla vinsælda víða um heim,
en þeir eru reyndar oft komnir
langt frá uppruna sínum og
fornum hefðum.
Margir telja að Kóreumenn
hafi tekið grillmenninguna
upp á hærra stig en til dæmis
Kínverjar, sem voru aðallega að
forðast matarsýkingar með því
að elda kjöt yfir eldi. Kóreskir
grillréttir hafa sérstaklega slegið
í gegn í Bandaríkjunum þar sem
grillmaturinn – ýmist kjöt eða
fiskur – er borðaður í salatvefju
og stundum á sérhæfðum
veitingastöðum er gestum boðið
upp á að grilla sjálfir.
Kóreskur BBQ-gljái (sósa)
1. ¾ bolli púðursykur
2. ¾ bolli soja sósa
3. ¼ bolli mirin (hrísgrjónavín)
4. ¼ bolli vatn
5. 1 msk. hrísgrjónedik
6. 1 ½ msk. chili saxaður
7. ½ msk. sesamolía
8. ½ tsk. malaður svartur pipar
9. ½ msk. ferskur engifer (rifinn)
10. 3 rif hvítlaukur (mulið)
11. 1 vorlaukur laukur (fínt saxað)
12. 1 msk. maísenamjöl
13. 1 msk. af vatni
14. 1 laxaflak
Aðferð
Blandið saman 11 fyrstu hráefnum
BBQ-sósunnar í stórum potti og látið
suðuna koma upp. Látið svo malla í
fimm til sjö mínútur.
Í litlu íláti, blandið saman maísena-
mjöli og vatni, hellið þessu saman við
sjóðandi sósuna til að þykkja hana.
Hrærið vel saman, dragið úr hitanum
og léttsjóðið í þrjár til fjórar mínútur.
Slökkvið á hitanum og látið kólna.
Kveikið upp í grillinu og hitið að
miðlungshita.
Setjið laxinn á álpappír og hellið
helmingi af kóresku BBQ-sósunni
yfir laxinn.
Setjið hinn helminginn í skál til að
hafa sósu með grillinu.
Setjið laxinn á grillið.
Grillið í 10–15 mínútur (lengdin
fer eftir smekk, sumir vilja hann
fulleldaðan en lax er bestur smá
bleikur).
Takið laxinn af grillinu og toppið
með smá BBQ-sósu. Skreytið með
fallegu meðlæti og jafnvel Kimchi,
gerjuðu hvítkáli að kóreskum hætti,
og salatblöðum til að setja meðlætið
og fiskinn inn í svo hægt sé að borða
eins og vefju með höndunum.
Bakað Alaska
Þessi eftirréttur nær aftur til ársins
1867, þegar Charles Ranhofer,
kokkur á frægum veitingastað í New
York, bakaði nýja köku til að fagna
kaupum Bandaríkjanna á Alaska af
Rússum.
Bakað Alaska er þrátt fyrir útlitið
fremur auðveldur eftirréttur. Ef þið
eruð að flýta ykkur er keyptur ís
og tilbúinn súkkulaðibotn, sem er
auðveld lausn, en ekkert kemur í stað
heimabakaðrar útgáfu.
Eldur og ís, eða bakað Alaska, er
einn af bestu sumareftirréttunum,
með jarðarberja- og vanilluís og
súkkulaðibotni. Smurður og brúnaður
marens settur utan um, sem er svo
ristaður með gasloga. Marengsinn
gerir eftirréttinn algerlega ómót-
stæðilegan.
Vanilluís
› 1 1/4 bolli (300 g) þeyttur rjómi
› 1/2 dós (198 g) sæt niðursoðin mjólk
(fæst í Asíumörkuðum)
› 2 tsk. (10 g) vanilluþykkni
› 30 g mjólkursúkkulaði, rifið
Jarðarberjaís
› 1 1/4 bolli (300 g) þeyttur rjómi
› 1/2 dós (198 g) sæt niðursoðin mjólk
(fæst í Asíumörkuðum)
› 1/2 bolli (120 g) jarðarberjasulta
› Rauður matarlitur, valfrjálst og eftir
smekk
Vanilluís
› 100 g dökkt súkkulaði
› 1/2 bolli (110 g) smjör
› 1 tsk. (1 g) neskaffi instant kaffiduft
› 1/2 bolli (100 g) sykur
› 2 egg
› 1 tsk. (5 g) vanilluþykkni
› 1 msk. (8 g) kakóduft
› 1/2 tsk. (2 g) salt
› 1/2 bolli (65 g) hveiti
Marengs
› 3 stórar egg hvítur
› 1/4 tsk. (1 g) krem af tartar (má sleppa
en hjálpar)
› 1/4 tsk. (1 g) salt
› 1/2 bolli (100 g) sykur
› 1 tsk. (5 g) vanilluþykkni
Aðferð
Undirbúið vanilluísinn. Í stórri
skál þeytið rjómann þar til hann
er orðinn stífur. Blandið saman
sætu niðursuðumjólkinni og
vanilluþykkni þar til það er vel
blandað saman. Hrærið súkkulaðinu
saman við.
Hellið blöndunni í loftþétt ílát.
Undirbúið jarðarberjaísinn. Í stórri
skál skuluð þið þeyta rjómann þar
til hann er stífur (léttþéttur). Blandið
sætu niðursuðumjólkinni saman við,
jarðarberjasultunni og matarlit, þar
til öllu er vel blandað saman.
Hellið jarðarberjablöndunni í
loftþétt ílát.
Frystið bæði ískremin í um það bil
tvær til þrjár klukkustundir.
Notið litlar skálar eða eina stóra og
setjið plastfilmu inn í skálina.
Smyrjið jarðarberjaísinn frá
botninum á skálinni og upp á
brúnirnar.
Setjið vanilluísinn í miðjuna.
Setjið plastfilmu yfir og í frost
áfram í um fjórar klukkustundir
eða yfir nótt.
Á meðan undirbúið þið brownie-
súkkulaðibotninn.
Súkkulaði-brownie
Hitið ofninn í 180 gráður. Smyrjið
hliðina og botninn á formi (20 cm).
Setjið svo á bökunarpappír.
Bræðið súkkulaðið og smjörið í
miðlungsstórri skál, yfir vatnsbaði,
og hrærið öðru hvoru þar til blandan
er slétt og fín. Fjarlægið súkkulaðið
úr hitanum. Setjið instant-kaffiduft
út í og hrærið sykrinum saman við.
Þetta er kælt örlítið.
Setjið svo eggin út í blönduna eitt
og eitt í einu og þeytið þar til þetta
hefur blandast vel saman. Hrærið
vanillunni saman við og bætið
síðan hveiti, salti og kakódufti við
og hrærið vel.
Hellið blöndunni í formið og bakið
í um það bil 25 mínútur þar til
tannstöngull sem settur er í miðjuna
kemur hreinn úr.
Látið súkkulaði-brownie botninn
kólna alveg áður en hann er settur
ofan á ísinn.
Undirbúa marengsinn. Setjið
eggjahvítu, sykur, creme af tartar
og salt í hitaþolna skál. Setjið yfir
pönnu með vatni (bain-marie/
vatnsbað).
Hrærið stöðugt í um það bil fimm
mínútur, þar til það nær 71 gráðu.
Takið af hitanum og setjið yfir í
hrærivélaskál.
Byrjið á að hræra á miklum hraða
í um fimm til sjö mínútur, þar til
gljáandi stíf froða hefur myndast.
Hrærið vanilluþykkni saman við
blönduna.
Þegar brownie-botninn er frosinn,
hvolfið skálinni og fjarlægið
plastfilmuna. Dreifið marengs yfir
ísinn. Notið skeið til að búa til toppa
í marengsinn. Ristið með gasloga í
eina til tvær mínútur.
Berið kökuna fram (atvinnumenn
myndu hita smá romm við vægan hita
og kveikja í og hella svo yfir ísinn við
borð gestsins.
Bjarni Gunnar Kristinsson
matreiðslumeistari
Akurnes