Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.2020, Qupperneq 11

FÓKUS - VIÐTAL 1113. mars 2020
ans eða leikstjórans, segir Hilmir ómögu-
legt að gera þar upp á milli enda sé mikil
hvíld fólgin í hvoru tveggja. „Að vera leikari
er allt öðruvísi vinna, leikstjórinn ber alla
ábyrgð og þarf að vinna með fjölbreyttum
hópi fólks, skapa umgjörð og auðvitað er
það öðruvísi hausverkur – í flestum tilfell-
um mun meiri hausverkur. Þessi sýning er
þó afskaplega notaleg. Hér er ég með tvo
leikara út af fyrir mig á Nýja sviðinu sem
er í eðli sínu allt annað en að leikstýra
fjölda manns á stóru sviði, hvort sem það
er söngleikur eða ópera. Að mínu mati er
þetta draumaverkefni, því það eina sem
þú þarft að hugsa um er að vera trúr sögu-
þræðinum. Margir telja þó litla uppfærslu
eins og þessa vera í eðli sínu auðveldari
og það er rangt, því í þeim verða mistök-
in alltaf augljósari – það má einfaldlega
ekkert fara úrskeiðis. Ef einhver klikkar eða
leikur aðeins illa sést það alltaf langar leiðir
og að því leyti eru þessi verk flóknari viður-
eignar.“
Telur þú nauðsynlegt að leikstjórar hafi
reynslu af sviði sem leikarar?
„Að mínu mati er það ekki nauðsyn-
legt, þótt þeir líti vissulega öðrum augum
á vinnuferlið. Við eigum fjölda frábærra
leikstjóra sem eru sprenglærðir í sínu fagi
þótt þeir hafi aldrei stigið á svið. Hinir sem
hafa gert það líta hins vegar öðrum augum
á sama hlutinn og stundum hjálpar það.
Þetta snýst um mismunandi skilning á
starfi leikarans. Ég myndi sem dæmi helst
vilja sleppa uppklappi í lok sýningar. Mér
finnst það ákveðið brot á sögunni. Þegar
bíómynd er búin fara áhorfendur heim og
hugsa um atburðarásina. Þú sérð aldrei
leikarana stíga út úr karakterum sínum.
Þess vegna finnst mér það brjóta upp verk-
ið að koma fram í lokin sem maður sjálf-
ur og hneigja sig, þegar maður hefur verið
í hlutverki einhvers allt annars allt kvöldið.
En auðvitað er þetta hefð sem áhorfend-
ur vilja halda í, að fá að þakka fyrir sig. Það
eru þau svör sem ég fæ þegar ég sting upp á
að þessu sé sleppt. En eflaust er þetta bara
fallegt.“
Leikhúsið fjári fljótt að kalla á mann
aftur
Sérðu einhvern tímann eftir því að hafa
fetað þessa braut?
„Já, það kemur alveg fyrir, en það er eins
og með önnur langtímastörf, maður hugs-
ar gjarnan með sér; hvað er ég að gera hér?
Er ég að fara í einhvern fáránlegan bún-
ing og þykjast vera einhver annar en ég er,
er þetta ævistarfið? Stundum er það erfitt,
sérstaklega ef illa gengur, ef maður hefur
ekki náð utan um hlutverkið eða sýningin
verður ekki nógu góð, þá er erfitt að standa
þarna. Auðvitað hefur komið fyrir að ég
finni til leiða og þá hætti ég, en ég hef enst
lengst í sex mánuði fjarri leikhúsinu, það
er fjári fljótt að kalla á mann aftur. Það er
eitthvað við þessa sköpun og bara það að
vinna með fólki á öllum aldri sem er svo
lærdómsríkt. Nú er ég sjálfur miðaldra og
vinn jafnfætis með fólki sem gæti verið
börnin mín sem og foreldrar, en það er það
sem gerir þennan vinnustað svo merki-
legan, því þú vinnur svo náið með fólki,
bæði upp og niður fyrir þig. Allir með sama
markmiðið – að skapa eitthvað fallegt. Það
er gríðarlega þroskandi fyrir manneskjuna
að vinna í umhverfi sem þessu þar sem þú
lærir að taka tillit til þeirra sem yngri eru
og læra af þeim, en sömuleiðis þeirra eldri.
Þarna verða allir að vera hógværir og sam-
stilltir og hlusta á hver annan, að því leyti
er þetta æðislegur vinnustaður og engir
dagar eins.“
Viljum sjá sannleika á sviðinu
Í beinu framhaldi er ekki úr vegi að spyrja
hvernig það sé að segja sömu söguna á
hverju kvöldi, en láta í sérhvert sinn eins
og hún sé sögð í fyrsta skipti. Hilmir seg-
ist aldrei hafa átt í vandræðum með það. „Í
því felst list leikarans og á sama tíma hans
stærsta áskorun. Stundum brýtur maður
handritið upp og gerir eitthvað pínulítið
öðruvísi, því staðreyndin er sú að mað-
ur getur aldrei farið aftur á nákvæmlega
sama staðinn og kvöldið áður. Markmiðið
er alltaf að sýningin sé sönn og áhorfend-
ur gera þá kröfu að þeir sjái einhvers konar
sannleika á sviðinu. Sjálfur reyni ég alltaf
að vinna út frá því að maður hafi eitthvað
fram að færa og finna leið til að láta þá tilf-
inningu skína, en auðvitað koma tímar þar
sem maður nær ekki inn á sömu djúpu til-
finningu og maður fór á á síðustu sýningu,
en þá verður maður að fara krókaleið að
því, þótt maður geri það satt. Maður fer
aldrei að feika neitt og að sama skapi er
þetta svo lifandi ferli, aldrei eins frá kvöldi
til kvölds. Í kringum hverja sýningu skap-
ast svo einhver sérstök hjátrú sem gengur í
grunninn út á hugmyndina „Mér gekk svo
vel í gær að ég vil ekki breyta neinu í dag“,
þetta verður að tilhneigingu til að gera
sömu hlutina aftur og aftur, sem getur orðið
að áráttu. Sjálfur dett ég ósjálfrátt í ein-
hverja hugarmöntru og hef meira að segja
gengið svo langt að tala við látna ættingja
og kalla til mín styrk fyrir sýningar. Þær
eru auðvitað miserfiðar tilfinningalega sé
og stundum er maður ekki vel stemmdur.
Maður getur verið veikur eða einfaldlega
þreyttur, en áhorfendur gefa manni alltaf
þá pressu sem þarf. Það er ótrúlegur styrk-
ur sem felst í þeim, því maður getur komið
til vinnu alveg dauðþreyttur og sannfærður
um að maður muni sofna á sviðinu en svo
stígur maður á svið og eitthvað snarbreyt-
ist. Þreyta er nefnilega nýja stressið mitt,
áður fyrr fékk ég fiðrildi í magann en núna
verð ég gríðarlega syfjaður. Það er eins og
líkaminn sé að undirbúa sig fyrir átök án
þess að ég viti af því, svo vakna ég við það
að ganga inn á sviðið. Þetta er oft eins og
eitthvert dáleiðsluástand og þarna líður
mér jafnframt best. Meðan á æfingaferlinu
stendur er maður svo mikið í því að hugsa
um tæknileg atriði og hvernig framkvæma
skuli hvert atriði, en eftir að sýningar hefj-
ast sleppir maður þessu taki og því fylgir
ákveðið frelsi. Ég get alveg dottið út í því
ástandi en svo er hægt að gleyma texta og
það köllum við að vera stödd á þrettándu
hæð, hæðinni sem er ekki til á neinum hót-
elum. Þá horfir maður á sjálfan sig utan lík-
amans, sem er auðvitað agalegt – að sjá sig
gleyma og gera mistök, en þá verður mað-
ur bara að feika það.“
Saknarðu aldrei fiðrildanna?
„Nei, ég er feginn að vera laus við þau.
Ég var svo kvíðinn fyrstu árin að ég ældi
næstum fyrir sýningar. Þetta var eins og að
vera sjóveikur sjómaður. Ég get ekki sagt
að ég sakni þess. Það er hins vegar hægara
sagt en gert að ná sér niður eftir sýningu,
það lærist ekki með aldrinum því þótt sýn-
ing sé búin á miðnætti er nær útilokað að
ég nái að sofna fyrr en tæplega fjögur, sama
hvað ég geri, maður er svo vakandi.“
Maður þarf ekki alltaf að vera aðal
Hilmir viðurkennir jafnframt að hafa talið
sig of góðan fyrir ákveðin hlutverk. „Já, hér
á árum áður fannst mér ég um tíma kunna
allt og hélt þá um stund að ég væri orðinn
svo góður að ég hefði ekkert fyrir neinu, en
þá fyrst fór maður að verða lélegur. Þetta
er hroki sem á ekki heima í leiklist. Aðr-
ir sjá þetta samt á undan manni og þá er
gott að eiga góða vini og fjölskyldu sem
beina manni á rétta braut. Svo getur það
líka gerst að maður verður leiður og þá er
mikilvægt að velja vel hvað maður tekur
að sér. Maður verður að hafa brennandi
áhuga fyrir þeim verkefnum sem maður
tekur að sér. Auðvitað er auðvelt að halda
að maður sé búinn með þetta allt, en leik-
list er rétt eins og læknisfræði, maður hætt-
ir aldrei að læra. Þú verður stöðugt að vera
að endurskoða sjálfan þig. Um tíma var ég
sem dæmi hræddur um að festast sem ein-
hver „loverboj“ og vildi fá að leika önnur
hlutverk og ég reyndist mjög heppinn og
fékk að fást við fleira en það. Í seinni tíð
koma svo áhugaverð, dýpri hlutverk og það
er gaman að leika menn á mínum aldri því
lengi vel var ég að leika niður fyrir mig, ein-
hverja unga stráka. Svo er það nú annað,
maður þarf ekki alltaf að vera aðal, maður
getur alveg verið í góðum aukahlutverkum
og ég er ekkert hræddur við það.“
Spurður hvort slæm gagnrýni leggist á
sálina segir Hilmir ekki svo vera, en vissu-
lega sé það partur af starfinu að taka slíku
og með árunum sé skrápurinn stöðugt að
harðna. „Ég hef margsinnis lent í því að
lesa slæma gagnrýni um mig en það lenda
allir leikarar í því enda eðlilegur hluti af
okkar starfi. Ég er ekkert alltaf sammála
gagnrýni og oftar vill maður vera ósam-
mála þeirri gagnrýni sem er neikvæð, en
auðvitað verður maður að horfa á hana
og reyna að skilja, því á meðan gagnrýni
er málefnaleg og markmið hennar ekki að
draga persónu þína niður er hún sett fram
í þeim tilgangi að af henni sé lært. Auðvit-
að er það svo þannig með leikhús að við
verðum ekkert alltaf að vera sammála. Við
gerum aldrei öllum til hæfis og þess vegna
má maður ekki fara grátandi heim þótt
ákveðinn hópur fíli þig ekki. Við eigum öll
okkar uppáhalds og það er bara skoðun
hvers og eins.“
Aðspurður hvernig hann finni hrottann
í sjálfum sér segist Hilmir vera með þús-
und andlit. „Það er alltaf hægt að skilja
alla, að einhverju marki. Yfirleitt þegar ég
bý til karakter finn ég eitthvað úr sjálfum
mér enda eigum við öll svo mörg andlit.
Eitt sýnir þú barninu þínu, og annað kon-
unni þinni, enn annað notar þú í vinnunni
sem leikstjóri og það fjórða sýnir þú lög-
reglunni sem stoppar þig fyrir of hraðan
akstur. Þetta eru allt mismunandi hliðar og
maður reynir að nota þessar hliðar og setja
þær inn í karakterinn. Kvikmyndagerð er
Öll þrif fyrir fyrirtæki,
stofnanir og heimili
Daglegar eða reglulegar ræstingar.
Frostagötu 4c, 603 Akureyri Símar: 461 5232 / 892 Netfang: thrif@thrif.is Veffang: www.thrif.is
Vaktsími
allan sólarhringinn
Það er alltaf hægt að hafa samband við okkur ef
óvænt verkefni koma upp.
Vaktsíminn er 8652425
Hafðu samband
og fáðu tilboð í verkið
Framhald á síðu 12