Dagblaðið Vísir - DV - 08.05.2020, Blaðsíða 17

EYJAN 17DV 8. MAÍ 2020
hyggju, en líklegra er að mikil-
vægi alþjóðasamvinnu verði
fleirum ljóst. Um hríð hefur
verið ljóst að Bandaríkin eru
ekki lengur það forysturíki
hins frjálsa heims sem þau
voru í áratugi. Nú loga þau í
illdeilum – og forsetinn virðist
ráðalaus. Ef Bandaríkin veikj-
ast enn mun það auðvitað hafa
umtalsverð áhrif á utanríkis-
stefnu Íslendinga.“
Sækjum í öryggi vanans
Helga Ögmundardóttir er lekt-
or í mannfræði við Háskóla Ís-
lands. Hún segir farsóttir alls
ekki fordæmalausar, en hnatt-
væðingin auki á vandann.
Hins vegar býst hún ekki við
eðlisbreytingu mannskepn-
unnar, þó svo læra megi af
ástandinu:
„Tilhneigingin er oftast að
fólk sæki í sama farið, hegðun
og gildismat sem það þekkir.
Eitthvað ættum við samt að
læra af þessu þó sennilega
verði ekki nein eðlisbreyting.
Við erum almennt íhaldssöm
og sækjum í öryggi vanans, en
jafnframt erum við félagsver-
ur sem fylgjum hópnum og þá
geta óvæntir hlutir gerst, eins
og að við tökum nýja stefnu í
gildismati og atferli. Það fer þó
mikið eftir því hvað yfirvöld
og leiðtogar af ýmsu tagi gera.
2 metra reglan gleymist
En við munum aftur fara að
knúsa og kyssa þá sem við
viljum. Handabandið er of
mikilvægt félagsverunni
Homo sap i ens til að því verði
útrýmt og tveggja metra regl-
an mun heyra minningunni til,
nema þetta ástand verði við-
varandi til langframa.
Stóra myndin er sú að lofts-
lagsbreytingar, niðurbrot vist-
kerfa, súrnun sjávar, fækkun
tegunda og önnur eyðilegging
á grundvelli alls mannlífs á
jörðinni heldur áfram hvað
sem COVID-19 líður. En far-
sóttin er ágætt tækifæri til að
læra og búa sig undir sveiflur
framtíðarinnar, því kreppur
eru ekki undantekningar í
sögu mannkyns heldur regla.“

Samdrátturinn hraðari nú
Gylfi Magnússon er dósent í
viðskiptafræðideild Háskóla
Íslands, formaður banka-
ráðs Seðlabanka Íslands og
fyrrverandi efnahags- og
viðskiptaráðherra. Hann
telur Ísland standa sterkar
en í bankakreppunni 2008
en óvissan um framhaldið sé
mikil. Þó sé ljóst að miklar
þrengingar séu fram undan
hjá almenningi og fyrirtækj-
um:
„Það leikur enginn vafi á því
að veirufaraldurinn og við-
brögð við honum munu valda
verulegum efnahagssam-
drætti. Ekki er ósennilegt að
hann verði af svipaðri stærðar-
gráðu og fyrir rúmum áratug.
Það er þó verulegur munur á,
þessi samdráttur gerist miklu
hraðar og jafnframt liggur
fyrir að orsökin er tímabundin.
Það mun þó taka einhvern tíma
fyrir hagkerfið að ná aftur
svipaðri efnahagsstarfsemi og
fyrir faraldur.
Betri staða en 2008
Þjóðarbúið stendur að nánast
öllu leyti betur en 2008. Við
höfum búið við viðskipta-
afgang undanfarin ár og því
er spáð að hann gæti haldið
áfram, þó eitthvað minni í ár,
þótt verulegur samdráttur
verði í útflutningi ferðaþjón-
ustu. Þá er eignastaða gagn-
vart útlöndum líka miklu betri
en 2008. Einn flötur á því er
stór gjaldeyrisvaraforði. Þá er
skuldastaða ríkisins mjög góð
– en það var hún raunar líka í
ársbyrjun 2008.
Eðlilegar aðgerðir
Ég sé ekki betur en að að-
gerðir ríkisstjórnarinnar séu
svona í grófum dráttum eðli-
legar í ljósi stöðunnar eins og
hún er þekkt núna. Þannig að
ég geri ekki athugasemdir við
þær. Hins vegar blasir við að
það gæti þurft að gera meira
síðar og þá fer kannski meira
að reyna á hve langt menn
vilja ganga í ljósi þess hve
miklar skuldir ríkið mun taka
á sig.“ n
Helga
Ögmundar-
dóttir
lektor í
mannfræði
Gylfi
Magnússon
Dósent í við-
skiptafræðideild
Ég sé ekki betur en að að-
gerðir ríkisstjórnarinnar séu
svona í grófum dráttum eðli-
legar í ljósi stöðunnar eins og
hún er þekkt núna.