Morgunblaðið - 28.04.2020, Blaðsíða 18

18 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. APRÍL 2020
Páll Sigurðsson,
læknir og ráðuneyt-
isstjóri, var einn
þeirra manna sem
mörkuðu djúp spor
í samfélag sitt á sínum æviferli.
Að ætterni var Páll Sunnlend-
ingur með rætur í Víkingslækj-
arætt og ættinni kenndri við
Kaldaðarnes þar sem forfeður
hans ráku kunnan spítala á sín-
um tíma.
Á fyrri hluta starfsferils síns
gat Páll Sigurðsson sér orð sem
framúrskarandi bæklunarlæknir
og tryggingayfirlæknir. Hlaut
hann mikið lof sem læknir og
margir lýstu þakklæti í hans
garð.
Páll Sigurðsson varð fyrsti
ráðuneytisstjóri heilbrigðisráðu-
neytisins og gegndi því embætti
um aldarfjórðungs skeið. Á árum
hans í ráðuneytinu bar hann
ábyrgð á mótun skipulagslegra
þátta, t.d. með undirbúningi laga
um heilbrigðisþjónustu, sem
liggja til grundvallar heilbrigð-
iskerfinu í þeirri mynd sem nú
þekkist. Páll Sigurðsson stóð
þannig í fremstu röð þeirra
manna sem mótuðu íslenskt heil-
brigðiskerfi nútímans. Þetta heil-
brigðiskerfi sýnir nú afburða-
styrk og hefur náð árangri sem
vakið hefur heimsathygli gagn-
vart vá sem ógnar mannkyni.
Páll Sigurðsson bjó við ham-
ingju í einkalífi. Hann og eig-
inkona hans Guðrún Jónsdóttir
geðlæknir fögnuðu 70 ára brúð-
kaupsafmæli á liðnu ári. Nú eru
þau bæði fallin frá með skömmu
millibili. Börn þeirra eru tvennir
tvíburar, Inga og Nína og Siggi
og Nonni og Dögg á milli þeirra.
Guðrún og Páll áttu fagurt
menningarheimili lengst af í
Stigahlíð 89 og athvarf í sum-
arhúsinu í Grímsnesi. Guðrún og
Páll stóðu saman gegnum lífið í
starfi, á heimili og með börnum
og barnabörnum allt fram í háa
elli. Aðdáun vakti umhyggjan
sem Páll sýndi Guðrúnu eftir að
heilsu hennar tók að hraka.
Páll Sigurðsson var stál-
greindur maður, viljasterkur og
gekk ákveðinn að hverju verki.
Páll var víðlesinn, viðræðugóður
og áhugasamur um fjölmarga
hluti. Hann var óspar á að miðla
öðrum af þekkingu sinni og
reynslu. Páll gat verið orðhepp-
inn og gætti oftlega hárfínnar og
beittrar kímni í máli hans. Um-
framt allt var Páll Sigurðsson
framsýnn og atorkusamur og
beitti sér í þágu mikilsverðra
mála í sínum verkahring.
Við fráfall Páls Sigurðssonar
koma í hugann minningar um
fjölmargar samverustundir með
honum og fjölskyldu hans hér á
landi og á ferðum erlendis. Í okk-
Páll
Sigurðsson
✝ Páll Sigurðs-son fæddist 9.
nóvember 1925.
Hann andaðist 16.
apríl 2020.
Útför Páls fór
fram 24. apríl 2020.
ar síðasta samtali á
Sóltúni rétt áður en
heimsóknir voru
bannaðar vegna
veirunnar rifjaði
Páll upp hvernig
hann braust til
mennta og stóð
straum af skóla-
göngu sinni með því
að stunda sjó-
mennsku yfir sum-
artímann.
Að leiðarlokum þakka ég Páli
Sigurðssyni þá hlýju og velvild
sem ég naut af hans hendi um
áratuga skeið. Börnum hans,
fjölskyldum þeirra og öðrum ást-
vinum færi ég innilegar samúð-
arkveðjur. Guð blessi minningu
Páls Sigurðssonar.
Ólafur Ísleifsson.
Í dag kveðjum við með sökn-
uði Pál Sigurðsson lækni og fyrr-
verandi ráðuneytisstjóra.
Páll var fyrsti ráðuneytisstjóri
heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytisins sem stofnað var
1970. Hann var ráðuneytisstjóri
til starfsloka 1995 alls 25 ár eða
lengur en nokkur annar. Á þess-
um 25 árum var lagður grunnur
að skipulagningu heilbrigðiskerf-
isins og uppbyggingu þeirra heil-
brigðisstofnana og heilsugæslu
sem við þekkjum í dag. Enginn
einn einstaklingur hefur átt
meiri þátt í þeirri uppbyggingu
en Páll Sigurðsson. Þótt margir
aðrir hafi í tímans rás lagt hönd
á plóginn er það einu sinni svo að
afstaða ráðuneytisins og fagleg
þekking ráðuneytisstjórans
skiptir mestu um framgang
mála.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjót-
andi að starfa með Páli fyrstu
fimm ár mín sem lyfjamálastjóri
og skrifstofustjóri í heilbrigðis-
ráðuneytinu. Páll var einstakur
fagmaður og stjórnandi, tví-
mælalaust sá besti sem ég hef
starfað með og hef ég þó starfað
með þeim mörgum ágætum bæði
hér á landi og erlendis. Hann
mætti alltaf fyrstur á morgnana í
ráðuneytið, las yfir og flokkaði
allan póst (sem var ekki lítill) og
útdeildi verkefnum til einstakra
skrifstofa. Vikulega hélt hann
fundi með skrifstofustjórum og
tók ákvörðun um hvaða mál
þyrfti að leysa með aðkomu ráð-
herra og hvaða mál einstakar
skrifstofur gætu leyst.
Páll var afburða læknir sem
bjó yfir víðtækri þekkingu á heil-
brigðismálum, var lausnamiðað-
ur og afar afkastamikill. Þegar
maður leitaði til hans með ein-
stök mál lokaði hann dyrunum,
ansaði hvorki banki né síma, tók
sér tíma til að hlusta og setja sig
inn í málið og finna bestu lausn.
Einstaka sinnum kom það fyrir
að hann sagðist vilja játa að hann
væri ekki nógu vel inni í málinu
en hann treysti fyllilega minni
fagþekkingu og dómgreind til að
leysa málið. Þannig leiddu öll
samtöl við Pál til niðurstöðu og
þannig tókst honum að byggja
upp ómælt traust milli sín og
starfsmanna ráðuneytisins.
Páll var embættismaður eins
og þeir gerast bestir, mikill fag-
maður og góður stjórnandi sem
alla tíð naut mikillar virðingar og
mikils trausts. Páll var góður
maður og hans lán var líka að
eiga góða konu, Guðrúnu, sem
lést fyrir örfáum árum. Blessuð
sé minning þeirra beggja.
Ég sendi Dögg og fjölskyld-
unni allri mínar einlægustu sam-
úðarkveðjur.
Einar Magnússon.
Sem alþingismaður átti ég
þess kost að kynnast mörgu eft-
irminnilegu fólki úr stjórnkerfinu
sem komið hafði að undirbúningi
mála sem rötuðu inn á Alþingi. Í
þeim hópi var Páll Sigurðsson,
læknir og ráðuneytisstjóri heil-
brigðisráðuneytisins í aldarfjórð-
ung. Hann var mikil kjölfesta í
ráðuneyti þar sem margir ráð-
herrar og embættismenn gengu
um garða á hans langa og far-
sæla starfstíma. Páll hafði víð-
tæka þekkingu á heilbrigðismál-
um sem læknir, sérmenntaður í
lýðheilsufræðum erlendis. Fyrir
þingmann af Austurlandi var að
mörgu að hyggja á þessu sviði
auk þess sem ég hafði áhuga á
málaflokknum. Páll var reynslu-
brunnur og ætíð ráðagóður þeg-
ar til hans var leitað. Ég minnist
m.a. samstarfs við hann vegna
heilbrigðisáætlunar 1990, en ég
var þá formaður í félagsmála-
nefnd Sameinaðs Alþingis fyrir
afnám deildaskiptingar. Konu
Páls, Guðrúnu Jónsdóttur geð-
lækni, kynntumst við Kristín
einnig, m.a. á vettvangi Öldunga-
deildar Læknafélags Íslands og í
ferðalögum. Þau hjón voru ein-
staklega skemmtilegir viðmæl-
endur, glaðleg og höfðingleg í
viðmóti. Nú hafa þau bæði kvatt
á tíræðisaldri. Þeirra er gott að
minnast. Afkomendum þeirra
sendum við Kristín samúðar-
kveðjur.
Hjörleifur Guttormsson.
Mig langar að setja hér örfá
orð á blað til minningar um heið-
ursmanninn Pál Sigurðsson, fv.
ráðuneytisstjóra í heilbrigðis-
ráðuneytinu. Páll er jarðsunginn
í dag við óvenjulegar aðstæður
sem nú ríkja í okkar þjófélagi og
reyna ekki hvað síst á heilbrigð-
isþjónustuna sem hann átti svo
drjúgan þátt í að skapa og móta
á langri starfsævi. Kynni okkar
Páls hófust fyrst að ráði þann 8.
júlí 1987 þegar ég tók við sem
ráðherra heilbrigðis- og trygg-
ingamála, lítt reyndur í stjórn-
sýslu og nær alveg ókunnur heil-
brigðismálum. En Páll tók
þessum unga stjórnmálamanni
mjög vel og samstarf okkar í tæp
fjögur ár var í alla staði ánægju-
legt. Páll var fyrsti ráðuneytis-
stjóri heilbrigðisráðuneytisins
sem stofnað var í ársbyrjun 1970
og hafði því langa reynslu af
störfunum þar, fyrir utan fjöl-
mörg önnur störf á sviði heil-
brigðis- og almannatrygginga-
mála sem hann hafði sinnt áður
og alla tíð síðan. Sjálfsagt má
finna dæmi um það er við glímd-
um við ýmis misauðveld verkefni
og taka þurfti erfiðar ákvarðanir
að leiðsögn ráðuneytisstjórans
gagnvart ráðherranum hafi líkst
hinum ágætu bresku sjónvarps-
þáttum sem gengu undir nafninu
„Já ráðherra“. Of langt mál yrði
að telja upp hin margvíslegu og
mikilvægu verkefni sem Páll
vann að og beitti sér fyrir í sinni
löngu þjónustu í þágu heilbrigð-
ismálanna sem ráðuneytisstjóri í
25 ár. En ég hygg að á engan sé
hallað þó sérstaklega sé minnst á
forystu hans og áherslu á upp-
byggingu heilsugæslunnar í
landinu og byggingu glæsilegra
heilsugæslustöðva um allt land
og leyfi mér að fullyrða að hann
eigi stærstan þátt í því skipulagi
sem enn í dag er grundvöllur
þeirrar þjónustu. Og leiðsögn
Páls og þekking hans á mönnum
og málefnum reyndist mér vel og
með okkur skapaðist bæði traust
samstarf og góð vinátta. Við
hjónin kynntumst einnig Guð-
rúnu konu Páls mjög vel og átt-
um með þeim margar ánægju-
legar samverustundir í tengslum
við ferðir og fundahöld bæði
heima og að heiman. Guðrúnu
var annt um að festa þessar sam-
verustundir á ljósmyndum þann-
ig að auðvelt er að rifja þær upp
með því að fletta gömlum
myndaalbúmum. Guðrún stóð
alla tíð mjög traust að baki
manni sínum í hans ábyrgðar-
mikla og erilsama starfi en hún
lést í nóvember sl. þannig að
skammt er frá því að leiðir skildu
og þar til þau hittast aftur á ný.
Og víst er að það verður tekið vel
á móti Páli. Blessuð sé minning
þessara heiðurshjóna. Sérstak-
lega þótti mér vænt um að hitta
þennan frumkvöðul á sviði heil-
brigðismála í janúar sl. þegar
haldið var upp á 50 ára afmæli
heilbrigðisráðuneytisins og finna
hve vel hann mundi enn eftir
ýmsu úr okkar samstarfi. Löngu
og farsælu ævistarfi Páls Sig-
urðssonar er nú lokið. Við Vigdís
vottum aðstandendum öllum
okkar innilegustu samúð.
Guðmundur Bjarnason
Í dag verður til moldar borinn
Páll Sigurðsson, læknir og ráðu-
neytisstjóri, sem féll frá þann 16.
apríl sl. á 95. aldursári.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjót-
andi að fá að kynnast Páli Sig-
urðssyni fyrir rúmum fimmtíu
árum þegar ég var að hefja mína
skólagöngu ásamt sonum hans,
þeim Sigurði Páli og Jóni Rúnari.
Með okkur piltunum tókst traust
og náin vinátta sem náði einnig
til þeirra Páls og eiginkonu hans,
Guðrúnar Jónsdóttur. Alla skóla-
göngu mína var ég heimagangur
á heimili þeirra Guðrúnar og
Páls í Stigahlíðinni og eru því
heimili tengdar margar af mín-
um bestu minningum frá skóla-
árunum. Það var skammt á milli
þeirra hjóna, Guðrún kvaddi
okkur í nóvember á síðasta ári
eftir sjötíu ára hjónaband þeirra
sem var einstaklega farsælt og
traust. Hin seinni ár hittumst við
gjarnan á heimili Sigurðar Páls
og Ásthildar konu hans sem nú
búa í húsinu í Stigahlíðinni. Það
var alltaf gott að hitta Guðrúnu
og Pál; Guðrún hispurslaus og
hjartahlý, Páll fróður, ræðinn og
stálminnugur. Hann hélt góðri
heilsu allt til hins síðasta þótt
sjónin hafi verið farin að gefa sig
fyrir allmörgum árum.
Með Páli er fallinn frá braut-
ryðjandi í íslenskum heilbrigðis-
málum. Hann stóð vaktina sem
ráðuneytisstjóri í 25 ár, frá árinu
1970 til 1995. Þetta var á þeim
árum sem gífurleg framfaraskref
voru stigin í íslenskum heilbrigð-
ismálum. Í raun mótaði Páll, öðr-
um fremur, það heilbrigðiskerfi
sem við þekkjum í dag og stenst
samanburð við það besta sem
þekkist. Þetta er staðreynd sem
við höfum verið minnt á síðustu
vikur og mánuði þar sem maður
hefur fylgst af aðdáun með glímu
okkar heilbrigðisfólks við hina
skæðu farsótt. Engan hef ég
heyrt sem dregið hefur í efa þátt
Páls í þessum framförum sem við
öll njótum góðs af í dag. Ég
minnist orða læknis utan af landi
sem sagði við starfslok sín fyrir
tveimur árum: „Árið 1995 verða
hins vegar að því er virðist
vatnaskil, þegar Páll Sigurðsson
hættir sem ráðuneytisstjóri í
heilbrigðisráðuneytinu. Það kann
að hljóma undarlega að einn
maður skipti svo miklu máli en
staðreyndin er sú að Páll var
máttarstólpi í íslensku heilbrigð-
iskerfi í tuttugu ár.“ Þessi orð
eru merki um það traust, virð-
ingu og álit sem Páll naut.
Ég kveð Pál, og þau hjón
bæði, með þakklæti fyrir vináttu
og hlýhug sem aldrei bar skugga
á.
Jens Bjarnason.
✝ Ásgerðurfæddist á Ísa-
firði 19. október
1955. Hún lést á
Skejby sygehus í
Árósum 20. apríl
2020. Foreldrar
hennar voru Ólafur
Halldórsson, f.
16.7. 1929, d. 19.6.
1999, og Sesselja
Ásgeirsdóttir, f.
28.7. 1932, d. 31.1.
1993.
Ásgerður var fjórða í röð átta
systkina, hin eru: Hugljúf Lín, f.
1.4. 1950, Margrét, f. 19.2. 1952,
Hrólfur, f. 23.4. 1954, Guðjón, f.
5.11. 1958, d. 28.7. 1994, Halldór
Friðgeir, f. 13.1. 1961, Einar, f.
1.5. 1962, og Elín, f. 23.6. 1965.
Ásgerður giftist Palle Skov
Jakobsen, f. 9.7. 1953. Börn
þeirra eru: 1) Sara
Sesselja Tabaja,
gift Ramzi Hussein
Tabaja, f. 26.3.
1994, börn Aya
Sesselja, f. 12.7.
2014, og Alba Sess-
elja, f. 7.10. 2016. 2)
Simon Skov Jak-
obsen, f. 4.3. 1991.
Þau skildu. Eftirlif-
andi sambýlis-
maður Ásu er Finn
Benny Petersen, f. 30.3. 1957.
Ásgerður gekk í grunnskóla á
Ísafirði, fór í lýðháskóla í Dan-
mörku, vann svo í Íshúsfélagi Ís-
firðinga, hjá Póstgíróstofunni
og í Danmörku vann hún lengst
af við tölvuskráningu í Árósum.
Útför Ásgerðar fer fram í
dag, 28. apríl 2020, frá Holme
kirke í Árósum.
Elsku Ása. Á milli okkar systra
eru tíu ár, þetta eru mörg ár sem
styttust þó þegar líða fór á ævina.
Margs er að minnast. Ég man þeg-
ar ég elti ykkur vinkonurnar um
allt hús af því mér fannst allt svo
flott sem þú gerðir þótt ekki hafi
ég kannski verið vinsæl hjá ykkur
þegar þið voruð að tala um böllin
og strákana, ég skildi hvort eð er
ekkert hvað þið voruð að tala um.
Ég man þegar þú fluttir til
Reykjavíkur og ég fékk að fara að
heimsækja þig, þvílík upplifun. Ég
man þegar þú fluttir til Danmerk-
ur, það sem mér þótti það langt.
Man eftir öllum heimsóknunum til
þín í Århus, afmælunum, partíun-
um sem voru hvergi betri né
skemmtilegri, Björgvin Halldórs á
fullu og dansað um allt hús. Mat-
urinn sem þú eldaðir, enginn gerði
eins góða purusteik og þú, enginn.
Man þegar Sara fæddist og svo
Simon og þú komst í bæði skiptin
og varst í marga mánuði á Hlíð-
arveginum með þau lítil. Svo komu
litlu barnabörnin, Aya og Alba,
dásamlegar og augasteinar ömmu
sinnar. Ég þakka líka fyrir hvað
við erum búin að eiga mikinn og
góðan tíma saman stórfjölskyldan
síðustu ár. Brúðkaupið hennar
Söru á Ísafirði og afmælið hans
pabba í Danmörku síðasta sumar.
Hvað það var gaman þegar þú
komst skólafélögunum á óvart í
skólaafmælinu síðasta sumar. Allt-
af stóðstu upprétt og brosandi,
þrátt fyrir veikindi þín.
Elsku Ása, takk fyrir allt og allt.
Við sjáumst svo bara allt í einu.
Þér leiðist hér ég veit það kæri vinur
Þú vilt á brott að kanna nýjan stig
en þig skortir kjark þú hikar og hugsar
dag og nótt
og hræðist að þú munir særa mig
Góða ferð, góða ferð, góða ferð
góða ferð já það er allt og síðan bros
því ég geymi alltaf vinur það allt er
gafstu mér
góða ferð, vertu sæll já góða ferð
Við áttum saman yndislega stund
við áttum sól og blóm og hvítan sand
og skjól á köldum vetri er vindur
napurt söng
og von um gullin ský og fagurt lag
(Jónas Friðrik)
Þín litlasystir,
Elín Ólafsdóttir.
Það eru ótal minningar sem
koma upp í huga minn núna, þegar
ég hugsa um mína kæru vinkonu
Ásu sem hefur nú kvatt þessa jarð-
vist. Aldrei missti Ása baráttuvilj-
ann, enda var hún bæði hughraust
og ákveðin.
Þar sem ég sit núna og horfi yfir
á æskuheimili Ásu streyma minn-
ingarnar fram. Húsrýmið var ekki
mikið en hjartarýmið ótakmarkað.
Þar var spilað, spjallað, borðað og
drukkið kaffi í eldhúshorninu. Á
unglingsárum var það andaglasið
sem átti hug okkar vinkvennanna,
það fór líka fram heima hjá Ásu.
Útilegurnar okkar vinkvenn-
anna á unglingsárunum, til Súða-
víkur, Súganda, Sauðárkróks og
inn í Skóg, eru eftirminnilegar, við
vorum ekki alltaf á hefðbundnum
tjaldstæðum eða að elta aðra, vor-
um svo sjálfum okkur nógar, vin-
konurnar 5 sem alltaf höfum hald-
ið hópinn. Útilegurnar okkar voru
einstakar, mislangar og uppákom-
urnar eftir því. Sauðárkróksferðin,
þegar það kviknaði í bílnum og
tjaldsúlur og hælar fyrir tjaldið
urðu eftir heima, þá ferð höfum við
rifjað upp ótal sinnum og alltaf
getað hlegið jafn mikið. Útilegur
inn í Skóg, í þeim tilgangi að fara
þaðan á böll, ýmist út á Ísafjörð
eða sextándaball á Súganda.
Ekki er hægt að rifja upp lífs-
hlaup Ásu án þessa að kær vin-
kona mín Sigrún Ósk fylgi með,
svo samofin var leið þeirra vin-
kvenna. Þær bjuggu í Danmörku í
yfir 40 ár. Eftir að þær fóru á
lýðháskóla þangað 1973. Ása kom
þó heim í nokkur ár, var í Reykja-
vík en eitthvað gekk illa að safna
fyrir farinu til Danmerkur þar.
Það gekk betur að safna fyrir far-
gjaldinu með vinnu heima á Ísa-
firði, sem Ása gerði, vann fyrir far-
miða til Danmerkur og hefur ekki
búið á Íslandi síðan.
Þegar ég bjó í Århus um nokk-
urra ára skeið, bjuggum við Ása í
sama hverfi og við vinkonurnar
þrjár áttum góðan tíma saman.
Ása og þáverandi maður hennar,
Palle, leyfðu strákunum mínum
stundum að gista hjá sér, þeim
leiddist það nú ekki drengjunum
mínum.
Margar ferðirnar hafa verið
farnar á milli Århus og Íslands
undanfarin 30 árin, við æskuvin-
konurnar fimm höfum haldið hóp-
inn okkar vel, þrátt fyrir búsetu
sitt í hvoru landinu. En auk Ásu,
Sigrúnar og undirritaðrar eru
Helga og Svanfríður þær sem
mynda hópinn okkar. Heimsókn-
irnar hafa verið á víxl.
Minningin um samveru okkar í
janúar 2018, þar sem við héldum
okkar „náttfatapartí“ heima hjá
mér, vorum saman allar fimm í
nokkra daga og fórum m.a. á Sól-
arkaffi Ísfirðinga. Þessi ferð
reyndist síðasta ferð Sigrúnar
okkar til Íslands, en hún lést
seinna á því ári. Ása átti eftir að
koma nokkrum sinnum „heim“ eft-
ir þetta, þá orðin mjög veik, en hún
gafst aldrei upp. Hún ætlaði líka
að koma til Ísafjarðar þessa ný-
liðna páska, en gat það ekki, en það
var vegna samkomubanns, að
hennar sögn.
Var það tilviljun eða hvað að
Ása sofnaði sínum hinsta svefni
sama dag og ösku Sigrúnar vin-
konu var dreift hér á Pollinn á Ísa-
firði fyrir sléttu ári?
Þeirra vinkvenna verður minnst
um ókomin ár, þeirra er sárt sakn-
að.
Elsku Sara og fjölskylda, Simon
og Finn, ykkar missir er mikill,
minningin um yndislega konu lifir.
María Kristjáns.
Ásgerður Jensína
Ólafsdóttir
Elskuleg dóttir, barnabarn og frænka,
SANDRA LÍF LONG,
sem lést 9. apríl, verður jarðsungin í dag,
28. apríl, frá Dómkirkjunni í Reykjavík.
Móðir Söndru Lífar og nánasta fjölskylda
vilja þakka Landsbjörg, lögreglunni í
Reykjavík og Hafnarfirði og öllum þeim fjölmörgu sem tóku þátt
í leitinni. Við höfum fundið fyrir stuðningi frá öllu landinu og
þökkum fyrir blómin, kertin og fleira. Við skulum styrkja
björgunarsveitirnar; við vitum aldrei hvenær við þurfum á þeim
að halda.
Lára B. Long og Martin Bailey
Ása Finnsdóttir og Jóhannes Long
Guðlaug Sif Long, Gestur Rúnar Guðmundsson og dætur
Sigurður Long, Guðný Fanney Friðriksdóttir og börn