Austri - 21.12.1995, Blaðsíða 13

Jólin 1995.
AUSTRI
13
í þá daga, nema það sem fundið var
út úr eigin barmi. A Heiðarseli var
lesið allt sem til náðist. Lánsbækur
voru líka fluttar á milli bæja. Einar
las upphátt og var okkar skemmti-
kraftur, fræðari og hjálparhella
gegnum árin. Stundum var kveðist
á.....framhald á bls 13
Það var oft bjart yfir og glatt á
hjalla. I heiðinni voru sumarhitar oft
miklir þegar heitt var í veðri á annað
borð, því jörð er nokkuð sendin og
grýtt. Snemma sumars ætluðu mýfl-
ugurnar allt að éta. Fylgdi þá suð-
andi flugnaský bæði mönnum og
skepnum, þá gat verið erfitt að passa
kvíaærnar. En silungurinn óð uppi
og veiddist þá jafnan mjög vel. Öll
ur sem kveður æskustöðvarnar. Leið
hennar liggur líka til Seyðisfjarðar,
en þangað flytur hún ásamt manns-
efni sínu Jóni Hallgrímssyni. Býlin
leggjast í eyði, hvert af öðru. Bjarni
flyst frá Veturhúsum 1941. Guð-
mundur frá Sænautaseli 1942 og nú
fer að verða erfitt um fjárgeymslu á
Heiðarseli. Féð leitar í víðáttuna
lengra og lengra í frelsið.
Eigi má sköpum renna
Á þessum árum hefur sorgin barið
að dyrum, Guðjón er búinn að missa
heilsuna. Einar kelur á fótum og er
Tvíburarnir Einar og Sigrún á 50 ára afmœlinu.
silunganet voru riðuð heima að fullu
fyrir sumarið. Fléttuð voru reipi og
brugnar gjarðir. Gott var að fá sil-
ung á vorin, nýmetið bragðaðist vel.
Stundum var farið að vanta ýmis
legt úr kaupstað þegar líða tók á
vorið. Oftast var það þó kaffi og
sykur sem hægt er að vera án, eða
fara með nett einhverja daga að
meinalausu.
Blómaskeið - svo fór
fólkinu fækka
Það mun hafa verið lang jarðsæl-
ast á Heiðarseli af þeim jörðum sem
þá voru í byggð enda hallar heiðinni
allri inn frá Rangalóni, en þar voru
vatnaskil. Vorbestu blettirnir til-
heyra þó ekki jörðinni, jarðsælar
melþúfur er liggja inn með kýl sem
kemur úr Pollinum og rennur til
Þverárvatns. Þar greri fljótt þegar
sólar naut. Nú hefst það sem mætti
kalla blómaskeið Heiðarsels. Öll
hús hafa smátt og smátt verið end-
urbyggð eða stækkuð. Og á bakkan-
um þar sem bærinn stóð fyrir ösku-
fall eru reist tvö fjárhús, hesthús og
svolítið höfðingjasetur, hrútakofinn.
Fjárhús og hlaða að bæjarbaki. Reist
hefur verið vindrafstöð, og komið
útvarp og vegasamband. Á torfun-
um út með vatninu reisir Elís, yngri
bróðirinn, beitarhús fyrir fjárhópinn
sinn. Samtals var féð orðið um 300,
tvær kýr og sjö hestar. Elís var
glöggur og góður fjármaður með af-
brigðum. Voru bundnar við hann
sterkar vonir um framhaldsbúskap
en enginn má sköpum renna.
Hann lést af slysförum í blóma
lífsins 1943 aðeins 25 ára.
Lífið gefur og lífið tekur eins og
þess er von og vísa. Börnin flytja
burt. Fyrst fer Sigrún, sem alltaf
hefur verið sterk stoð í heiðarbú-
skapnum. Hún flyst með manni sín-
um, Óskari Finnsyni, á Seyðisfjörð.
Síðan Sólveig, sem einnig flytur á
Seyðisfjörð, giftist Sigurði bónda á
Brimnesi. Sólveig fór snemma að
heiman og hefur spilað á eigin spýt-
ur. Og fólkinu í heiðinni heldur
áfram að fækka, nú er það Arnheið-
eftir það fatlaður. í júlímánuði 1946
stendur síðasti bærinn á heiðinni
tómur. Búsetu á heiðinni er lokið,
það rekur að því sem að verða vill.
Tímarnir breytast, kynslóðir koma
og fara. Eftir 37 ára búskap í heið-
inni, kveður 67 ára gamall maður
ásamt konu sinni og yngstu dóttur,
sem nú er orðin fullorðin stúlka,
Heiðina í síðasta sinn. Hér hafa al-
þýðu hjón lifað saman súrt og sætt
og lagt fram krafta sína. Skilað til-
verunni sex börnum sem þau hafa
alið upp og kennt að unna mold og
gróðri. Öll eiga systkinin æskuspor
sín um víðáttu heiðarinnar og margt
handtakið eiga þau við heimilið sitt
og hafa, eftir að þau hafa komist til
þroska, skipst á um að vera heima
þegar farið hefur verið í skóla eða
kaupavinnu. Þau unna öll stórbrot-
inni náttúru heiðarinnar og eiga ævi-
langan varma frá sumrunum þar. Nú
er gamla veðrahetjan blind á öðru
auga með visinn handlegg, en hress
í bragði og skýr í öllum tilsvörum.
Hann slær upp á grín við bílstjór
ann um leið og hann sest upp í bíl-
inn. Hér skilja leiðir um stund. Það
kemur í hlut mæðgnanna að fara
ríðandi til Seyðisfjarðar. Hestarnir
bíða með beislin um hálsinn og
gæða sér á kjammikilli hólatöðunni.
Þá furðar á hvað fólkið er eftirlátt
við þá í dag. Húsfreyja vindur sér
vasklega á bak Fjölni, hann lyftir sér
og grípur töltið og Stjarna rennur
við hlið hans með ungu stúlkuna á
baki. Eitthvað er breytt, jú, fyrir 37
árum heilsuðu ung hjón þessum
stað, en nú eru þau að kveðja lífs-
starf sitt og unga stúlkan æsku-
stöðvarnar. Veðrið er fagurt og ilm-
ur úr grávíði og grasi. Sem
snöggvast lítur húsfreyjan um öxl,
það bregður fyrir snöggu leiftri í
augunum svo slær hún upp á grín
við dóttur sína og þær hlæja báðar.
En hvað var á bak við þessa gleði-
grímu, það vitum við, sem best til
þekktum. Svo láta þær gamminn
geysa fram í gegnum lífsins öldur.
Ferðinni er heitið til Seyðisfjarðar.
Heiðarselshjónin eru ekki að fa ra út
í óvissuna, börn þeirra og bamaböm
taka á móti þeim opnum örmum.
Þau fara til Sólveigar dóttur sinnar
og Sigurðar á Brimnesi. Síðar kaupa
þau húsið Skóga í félagi við Einar
son sinn og Hallveigu dóttur sína.
Guðjón andaðist á sjúkrahúsi Seyð-
isfjarðar árið 1953. Guðrún lifði
mann sinn í hartnær tvo áratugi, en
hún lést á Seyðisfirði árið 1971.
Hjónin í Heiðarseli voru bæði vel
hagmælt og á heimilinu var jafnan
skáldskapur hafður um hönd. Öll
voru systkinin næm á kveðskap og
fengu snemma ást á ljóðum. Þau
reyndust líka trú uppeldi og erfðum
og hafa lagt sinn skerf til ljóðagerð-
ar. Hér fara á eftir nokku r sýnishom
af kveðskap Guðrúnar og Guðjóns
og fjögurra bama þeirra:
Sé ég glœstan fuglafans
fljóta um Pollinn góða,
heyra má til himbrimans
hann er þar að Ijóða.
(Guðrún)
Ellin sœkir að mér fast
oft ég þreytu kenni.
Ekki get ég ummyndast
eða slöngvað henni.
(Guðjón)
/ ársólar geislum baðast þinn bœr
þá birtir í vitund þinni.
Svo þegar vorið á heiðinni hlœr
er hjarta þitt ef til vill guði nœr,
en klerkur í kirkju sinni.
(Einar Hjálmar)
Það er sólskin og sunnanvindur,
sandurinn heitur.
Þýtur í grávíði og grasi
gullnum blœ slœr á fjöllin.
Vœttir himnana vaki,
vonum landsbarna yfir.
Hinn skapandi mikli máttur
í moldu og vatni lifir.
(Sólveig)
Heiðar víddin björt og blíð
breiðir faðm mót vori
gekk ég þar í gamla tíð
með gáska í hverju spori.
(Arnheiður minnist liðinna stunda)
I fífudrögum er deigla
dul eru kvöldin og hlý.
Hneflar sig hreyknir spegla
Heiðarsels - pollinum í.
(Hallveig hugsar til heimahaganna)*
Verslunarmannafélag
Austurlands
sendir félagsmönnum sínum og öðrum
Austfirðingum bestu óskir um gleðileg jól
og farsœld á komandi ári.
Þökkum samstarf
liðins árs.
vfA
Bókasafn Héraðsbúa
Egilsstöðum
óskar viðskiptavinum sínum og öðrum Austfirðingum
gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári.
Safnið er opið alla virka daga frá kl. 14-19.
Bókasafn Héraðsbúa
Laufskógum 1 Egilsstöðum
© 471-1546

Ósíqim öllum viðsíqptavinum oífkar
0£ starfsfóííq
gíeðiíegrajóía og
farsæídar á ífpmandi ári.
‘Þöfcfum áncepjjuíeg
viðsfcipti á árinu
sem er að ííða.
EGILSSTÖÐUM
Oskum öllum
viðskiptavinum
okkar og
starfsfólki
gleðilegra jóla
og farsældar
á komandi ári.
‘Þötýjum ámzcjjuíeg vuískipti
á árinu sem er að tiða.
Landsbanki Islands
Útibúin á Austurlandi