Fréttablaðið - 01.10.2020, Side 14

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is

Þau vilja vel,
en það kemur
ekki í veg
fyrir að ræða
þarf og skoða
hvort að-
gerðir hafi
gengið of
langt.

Ísland er
nógu ríkt
land og
auðugt að
auðlindum til
að hægt sé að
tryggja öllum
ásættanleg
kjör.
Baráttan við COVID hefur kallað á harðar aðgerðir víða um heim. Stórlega hefur verið gengið á mannréttindi fólks og flestir taka því nánast eins og sjálf-sögðum hlut, sennilega vegna þess að stjórnvöld hafa komist ansi nálægt því að
hræða úr þeim líftóruna. Í allnokkrum löndum hefur
fólk þó treyst sér út úr húsi og mætt á fjöldafundi til
að mótmæla skerðingu á mannréttindum sínum.
Fjölmiðlar afgreiða þennan hóp sem afneitunarsinna
og trumpista. Það er einföld afgreiðsla og um leið sú
þægilegasta því þá þarf ekki að rýna frekar í málið.
Á áðurnefndum mótmælafundum er örugglega
slatti af aðdáendum Donalds Trump og einhver hópur
afneitunarsinna, en þarna hljóta líka að vera skyn-
samir almennir borgarar sem hafa rýnt í tölfræði og
komist að þeirri niðurstöðu að COVID sé ekki drep-
sótt. Þetta er hópur sem sér ekki vit í því að loka fólk,
og þar á meðal börn, inni vikum og jafnvel mánuðum
saman. Það sér heldur enga skynsemi í því að skella í
lás í búðum og á veitingastöðum og gera borgir og bæi
að draugastöðum. Þessi hópur gerir sér mætavel grein
fyrir skelfilegum efnahagslegum afleiðingum svo
harðra aðgerða og hinni stórkostlegu andlegu van-
líðan sem skapast um leið hjá svo mörgum. Það á að
þakka fyrir þennan hóp því hann heldur vöku sinni
og spyr spurninga sem þarf að spyrja.
Á þessum skrýtnu tímum eru fjölmiðlar ekkert
að flækja hlutina með því að spyrja gagnrýninna
spurninga eins og þeirra hvort gengið hafi verið
of langt í aðgerðum gegn COVID. Svo sannarlega
finnast vísindamenn og læknar sem telja að svo sé.
Belgískir læknar sendu til dæmis nýlega frá sér opið
bréf þar sem þeir sögðu aðgerðir yfirvalda þar í landi
allt of harðar og fóru fram á afnám þeirra. Sjónarmið
eins og þessi eiga hins vegar ekki upp á pallborðið
og vekja engan áhuga fjölmiðla. Fjölmiðlar vilja bara
fá nýjustu tölur um smit og dauðsföll, en setja þær
ekki í samhengi. Tölurnar virðast því skelfilega háar
og meðal annars þess vegna bregðast svo margir við
eins og svartidauði hafi haldið innreið sína.
Hér á landi er staðan vissulega skárri en víða
annars staðar. Víðir Reynisson yfirlögregluþjónn
hefur sagt að hann hafi engan áhuga á að hér verði til
lögregluríki. Hann hefur í COVID-umræðunni minnt
á mannréttindi fólks, eins og félagar hans í þríeykinu
hafa einnig gert. Þannig, segja þau, eiga aðgerðir að
vera eins mildar og mögulegt er. Þau vilja vel, en það
kemur ekki í veg fyrir að ræða þarf og skoða hvort
aðgerðir hafi gengið of langt.
Íslenskir stjórnmálamenn hafa lítt rætt um mann-
réttindaþáttinn á COVID-tímum, fyrir utan einstaka
þingmenn Sjálfstæðisflokksins. Nú hafa Píratar
stigið fram og farið fram á rannsókn á aðgerðum
stjórnvalda í tengslum við COVID, þar á meðal með
tilliti til mannréttinda. Þessu framtaki Pírata ber að
fagna.
Það á ekki að vera sjálfsagður hlutur að fólk sé svipt
mannréttindum sínum eins og ekkert sé. Ekki einu
sinni þegar alvarlegt ástand skapast.
Réttindi
- heimur fágaðra möguleika
www.modern.is
FAXAFEN 10 · 108 REYKJAVÍK · 534 7777
- ALLT AÐ 20% AFSLÁTTUR AF PÖNTUNUM
SVO ÞÚ FÁIR HÚSGÖGNIN ÖRUGGLEGA HEIM FYRIR JÓLIN
dagar
til jóla!2
Skil ekki vald
Nýlega auglýsti Seðlabankinn
starf forstöðumanns skrif­
stofu skilavalds. Ef leitað er
útskýringa er þetta um það
bil það sem skrifað hefur
verið um málið: Skilavald
er nýtt stjórnvald sem hefur
með höndum undirbúning og
framkvæmd skilameðferðar
fjármálafyrirtækja. Sextán
sóttu um, sem er magnað því
enginn skilur hvað skilavald
stendur fyrir og mjög líklegt
að umsækjendur séu þar á
meðal. Það er auðvitað alltaf
þörf fyrir nýtt og ferskt stjórn­
vald og sá sem hreppir hnossið
hlýtur að geta gúglað eitthvað
um hvað hann á að gera.
Víðir er’ann
Víðir Reynisson sótti um
starfið sem hann er í, yfir lög­
regluþjónn al manna varna­
sviðs rík is lög reglu stjóra, og
reyndist eini umsækjandinn,
nú þegar umsóknarfresturinn
er liðinn. Þetta verður því
auðvelt val og óþarfi að búa
til sérstaka hæfisnefnd til að
meta hæfi umsækjenda og
raða í forgangsröð því hann
er óumdeilanlega hæfastur
umsækjenda. Þetta er til
eftirbreytni hjá Víði og þarf að
taka upp víðar í kerfinu. Þetta
er einfalt. Það hefði verið til
mikillar einföldunar ef aðeins
fimmtán dómarar hefðu sótt
um í Landsrétti forðum. Það
hefði sparað mikið vesen.
Logi Einarsson
formaður Sam-
fylkingarinnar
Í sjónvarpsviðtali um helgina sagðist forsætis-ráðherra leggja mikla áherslu á að nýtt auðlinda-ákvæði kæmi til afgreiðslu á Alþingi í vetur.
Auðvitað er það skammarlegt að nýtt auðlinda-
ákvæði sé ekki löngu komið inn í stjórnarskrá.
Gallað fyrirkomulag í sjávarútvegi hefur gert örfáum
einstaklingum kleift að raka til sín gríðarlegum auði,
sem þeir hafa síðan nýtt til að auka áhrif sín í íslensku
samfélagi, með þeim afleiðingum að þeir hafa sölsað
undir sig hluti í bönkum, tryggingafélögum, dagvöru-
verslunum, á leigumarkaði og jafnvel fjölmiðlum.
Samfylkingin hefur lengi barist fyrir auðlinda-
ákvæði í stjórnarskrá, sem tryggir íslensku þjóðinni
réttlátan arð af sameiginlegri auðlind hennar. Fyrir
því að þjóðarvilji sé virtur og hið lýðræðislega ferli
sem samning nýrrar stjórnarskrár var sett í eftir hrun
verði klárað. Þannig að innan fárra ára búi Íslendingar
stoltir að nýrri stjórnarskrá, byggðri á tillögum Stjórn-
lagaráðs.
En því miður uppfyllir það auðlindaákvæði sem
nú er lagt til grundvallar engan veginn það markmið.
Tillagan sem birtist í samráðsgátt stjórnvalda í maí á
síðasta ári, kveður til dæmis hvorki skýrt á um tíma-
bindingu aflaheimilda né heldur fullnægjandi gjald-
töku fyrir afnot.
Í stuttu máli sagt er þetta tillaga um óbreytt ástand.
Varðstaða um gallað kerfi.
Og eins mikilvægt og það er að víðtæk sátt skapist
um sanngjarna skiptingu arðsins og réttláta skiptingu
gæða, sérstaklega þegar við stöndum frammi fyrir
risastórum áskorunum bæði til styttri og lengri tíma,
er útilokað að sátt náist um slíka tillögu. Hvorki á
Alþingi né meðal almennings.
Ísland er nógu ríkt land og auðugt að auðlindum til
að hægt sé að tryggja öllum ásættanleg kjör – rétt-
látur arður af auðlindum þjóðarinnar er lykilþáttur í
því að okkur takist að dreifa gæðum og deila byrðum.
Við í Samfylkingunni munum leggja þunga áherslu á
þetta í vetur – og halda áfram að krefjast réttláts arðs
af auðlindum til þjóðarinnar. Fyrr verður engin sátt í
samfélaginu.
Óbreytt ástand?
1 . O K T Ó B E R 2 0 2 0 F I M M T U D A G U R12 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN