Fréttablaðið - 20.10.2020, Qupperneq 10

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Björk
Eiðsdóttir
bjork@frettabladid.is

Flestum
þykir mikil-
vægt að
standa vörð
um íslenska
tungu sem á
undir högg
að sækja en
ég efast
stórlega um
að rétta
leiðin til þess
sé með
boðum og
bönnum.

Dæmin
sanna að
smáríki geta
haft afger-
andi áhrif á
alþjóðavett-
vangi með
því að taka
frumkvæði,
sýna gott
fordæmi og
berjast fyrir
breytingum.
LÆGSTA
VERÐIÐ
Í ÖLLUM
LANDS-
HLUTUM
SKILYRÐISLAUST
Orkan – Ódýrt fyrir alla
Senn koma jólin
Nokkrir hafa ákveðið að setja
upp jólaskrautið snemma
í ár. Á nokkrum stöðum á
höfuðborgarsvæðinu er farið
að glitta í jólaljós og á minnst
einum stað í jólatré inni í stofu.
Mögulega er verið að finna sér
eitthvað að gera á heimilinu á
þessum síðustu og verstu. Og í
leiðinni að láta sér líða aðeins
betur þegar yfir dynja erfiðar
fréttir. Skýringin hlýtur að vera
sálfræðiáróður Létt 96,7 sem
byrjaði að spila Ef ég nenni,
jólalag allra Íslendinga, 1. maí
og þáttanna Heima með Helga
sem vekja upp hugrenninga-
tengsl við Ef ég nenni. Þá má
ekki gleyma að stundum felst
í skreytingunum pólitískur
stuðningur við frumvarpið um
færslu jólanna til 16. desember.
Smitlokahátíð
Við landsmönnum blasir
stærri hátíð og skemmtilegri
en jólin, vandinn er að enginn
veit hvenær hún verður. Það er
að sjálfsögðu Smitlokahátíðin.
Það er ekki seinna vænna fyrir
viðburðaþjónustur að rissa
upp stærsta partí aldarinnar.
300 þúsund manna hópknús á
Klambratúni og Þórólfur verður
með brekkusöng í Esjunni. Kári
Stefánsson tekur alla sem hafa
ekki verið sammála honum
í sjómann, einföld röð upp
Öskjuhlíðina. Önnur einföld
röð verður til Kef lavíkur í vélar
til Alicante.
Í síðustu viku mælti dómsmálaráðherra fyrir róttækum breytingum á lögum um manna­nöfn. Verði frumvarpið samþykkt mun hin oft umdeilda mannanafnanefnd heyra sögunni til.Með breytingunum mun frelsi við nafngjöf
aukast til muna en áfram munu þó gilda ákveðnar
takmarkanir til að koma í veg fyrir að börnum séu
gefin nöfn sem mögulega gætu orðið þeim til ama
eða séu óviðeigandi á einhvern hátt.
Þegar tekist er á um lög um mannanöfn eru það
helst tvö sjónarmið sem togast á: Vernd íslenskrar
tungu og menningararfs og frelsi einstaklingsins til
þess að bera það nafn sem hann kýs.
Flestum þykir mikilvægt að standa vörð um
íslenska tungu sem á undir högg að sækja en ég efast
stórlega um að rétta leiðin til þess sé með boðum og
bönnum. Ég er heldur ekki viss um að aukið frelsi er
varðar það hvað við heitum hafi slæm áhrif á okkar
ástkæra ylhýra. Leiða má líkur að því að einhver
erlend nöfn muni bætast við og fleiri ættarnöfn verði
tekin upp, en mun það raunverulega hafa slæm áhrif
á tungumálið þegar mannanöfn eru aðeins brotabrot
af orðaforða íslenskunnar?
Jafnvel þó að nefndarmeðlimir bendi á að hlutverk
þeirra sé einfaldlega að fara að lögum er það stað­
reynd að oft er ansi mikið rými fyrir túlkun í þeim
efnum.
Það hef ég upplifað á eigin skinni en fyrir 23 árum
eignaðist ég dóttur sem skírð var Blær. Nafninu hafði
ég kynnst þegar ég las Brekkukotsannál Halldórs
Laxness og var staðráðin í að ef ég einhvern tíma
eignaðist stúlku fengi hún sama nafn og dóttir orgel­
kennarans sem Álfgrímur sækir tíma til, en fegurð
hennar var slík að hann gleymdi nótnaskalanum.
Dóttir mín var skírð þessu, að mínu mati, fall­
ega og íslenska nafni en nokkrum mánuðum síðar
kom presturinn sem skírði hana að máli við okkur
foreldrana. Honum höfðu orðið á mistök. Nafnið
var nýverið sett á lista eiginnafna drengja en ekki
stúlkna og því þyrftum við að skipta um nafn og
stakk hann upp á nafninu Blædís.
Ætli það að velja barni sínu nafn sé ekki ein per­
sónulegasta ákvörðun sem hægt er að taka og um leið
ein sú ástríkasta? Það velur enginn nafn sem fylgja
mun einstaklingi út ævina í hálfkæringi, f lestum er
sú ákvörðun mikið hjartans mál.
Því vildi ég ekki að Blær yrði Blædís og þrjóskaðist
við. Ég reyndi að rökræða við þáverandi formann
mannanafnanefndar auk þess að senda formleg
erindi. Hann aftur á móti spurði mig hvort ég vildi
ekki bara nefna dóttur mína Guðmund.
Þessi saga fékk farsælan endi, þegar Blær vann mál
gegn íslenska ríkinu og þurfti ekki lengur að heita
Stúlka í þjóðskrá, eins og hún hafði gert í 16 ár.
Þetta er bara ein saga af mörgum en lýsir því
hvernig lögin hafa unnið gegn sjálfsögðum vilja
fólks. Það bara getur ekki verið til góðs að yfirvöld
hafi lokavald yfir öðru eins einkamáli og nöfnum
fólks.
Að velja nafn
Við þær aðstæður sem nú eru uppi er eðlilegt að öll okkar orka og athygli beinist að því að kveða niður kórónufaraldurinn og lágmarka þann
félagslega og efnahagslega skaða sem af honum hlýst.
Það breytir því þó ekki að loftslagsváin er stærsta
áskorun sem mannkynið hefur staðið frammi fyrir.
Framtíð lífs á jörðinni veltur á því að ríki heims taki
höndum saman um róttækar breytingar á framleiðslu
og lifnaðarháttum. Við Íslendingar erum rík þjóð og
búum yfir gnótt endurnýjanlegra auðlinda. Þess vegna
er fráleitt að við séum enn eftirbátur annarra Evrópu­
ríkja í loftslagsaðgerðum og styðjumst við veikari
markmið en Evrópusambandið og hin Norðurlöndin.
Dæmin sanna að smáríki geta haft afgerandi áhrif
á alþjóðavettvangi með því að taka frumkvæði, sýna
gott fordæmi og berjast fyrir breytingum. Við höfum
skyldum að gegna við heimsbyggðina og komandi
kynslóðir og þurfum að taka stærri skref, setja okkur
metnaðarfyllri markmið og ráðast í miklu markvissari
aðgerðir en ríkisstjórnin hefur boðið upp á til þessa.
Nú þegar heimsfaraldur kórónuveiru hefur leitt af
sér fjöldaatvinnuleysi og framleiðsluslaka er réttast að
forgangsraða þeim loftslagsaðgerðum sem hafa örvandi
áhrif á eftirspurn og atvinnustig í landinu frekar en
leggja auknar álögur á fólk. Ríkið þarf að nýta góð
lánakjör og fjárfestingasvigrúm til að ráðast í kraft­
miklar aðgerðir sem auka framleiðslugetu þjóðarbúsins
til lengri tíma, skapa atvinnu og undirbyggja nýjar og
grænar útflutningsstoðir. Í Ábyrgu leiðinni, efnahags­
áætlun Samfylkingarinnar fyrir árið 2021, leggjum við
til að stofnaður verði grænn fjárfestingasjóður með
fimm milljarða í stofnfé, sem styðji við loftslagsvæna
atvinnuuppbyggingu og grænan hátækniiðnað. Orku­
skiptum verði hraðað, ráðist í kraftmikið skógræktar­
átak, stuðning við grænmetisframleiðslu, skipulega
uppbyggingu iðngarða og stóreflingu almennings­
samgangna um allt land. Með þessu er hægt að slá tvær
flugur í einu höggi: örva eftirspurn og atvinnu en um
leið skapa grænna samfélag á Íslandi og auðvelda okkur
að ná metnaðarfyllri loftslagsmarkmiðum á næstu
árum.
Græn atvinnubylting
Logi Einarsson
formaður Sam-
fylkingarinnar
2 0 . O K T Ó B E R 2 0 2 0 Þ R I Ð J U D A G U R10 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN