Fjölrit RALA - 15.04.1988, Blaðsíða 43

-37-
hálendi, sem að gróðurfari er einna líkast ábomu tilraunareitunum, gefur hins
vegar að meðaltali 0,6 tonn/ha. Samkvæmt þessum rannsóknum gefa
uppskerumestu óábomu gróðurlendin á láglendi (<400 m h.y.s.), gras- og
kvistlendi, af sér um 2,1 tonn þurrefnis á hektara.
Eins og fram hefur komið var sumarið óvenju þurrt, sólríkt og hlýtt.
Meðalhitinn á Hveravöllum í júní var 6,0 °C, sem er 1,4 ° hærra en meðaltal
áranna 1971 - 1980. Sé gert er ráð íyrir, að hitastig lækki um 0,6 °C fyrir
hverja 100 m, sem hærra dregur frá sjavarmáli (Jón Eyþórsson og Hlynur
Sigtryggsson 1971), ætti hitinn á athugunarsvæðunum (svæði 2,3,4 og 6) að
hafa verið að meðaltali um 6.6 °C í júní, sem verður að teljast allhátt. Á
þessum tíma var úrkoma óvenju Jítil, en sennilega hefur það ekki hamlað
sprettu, því að gera má ráð fyrir að þá hafi klaki verið að fara úr jörðu og
jarðráki því nægur. í júlí var úrkoma aftur á móti í meðallagi. Þess má einnig
geta að þokur eru algengar á þessum slóðum, en það dregur úr útgufun
piaritnanna. Þegar á heildina er litið hefur veðurfar verið óvenju hagstætt á
heiðunum, einkum fyrri hluta sumars, en þá er spretta einna hröðust. Þetta
skýrir þá miklu uppskeru, sem fékkst á friðuðum, árlega ábomum reitum.
Hafa ber í huga, að þekja þeirra reita, sem mesta uppskeru gefa, er orðin um
90% og því hægt að segja, að allt yfirborðið nýtist til framleiðslu.
Eitt af markmiðum tilraunarinnar er að kanna, hvort fram kemur mikill munur
á uppskem eftir því hvort borið er á árlega eða annað hvert ár, t.d. hvort 100
kg af áburði árlega gefa svipaða uppskem og 200 kg annað hvert ár. Reiknað
var út, hversu mikil uppskera hefur fengist á hvert kg af áburði þau þrjú
sumur, sem tilraunin hefur staðið. Notuð vom gögn frá svæðum 3,4 og 6. Til
þess að fá raunhæfan samanburð var uppskera 0-reita fyrst dregin frá
uppskem áburðarreita, vegna þeirrar uppskem, sem hefði fengist af reitunum,
þótt ekkert hefði verið borið á þessi þrjú sumur. Niðurstöður útreikninganna
em sýndar á 20. mynd. Kemur þar fram mikill munur á uppskem eftir því
hvort borið er á árlega eða annað hvert ár. Á friðuðum, árlega ábomum
reitum hafa fengist 3,2 - 4,1 kg þurrefnis fyrir hvert kg af áburði á þessum
þremur summm. Sé hins vegar borið á annað hvert ár hafa aðeins fengist 1,5
- 2,6 kg þurrefnis fyrir hvert kg áburðar. Á beittum, árlega ábomum reitum
gefur 1 kg af áburði 1,9 - 2,5 kg þurrefnis, en sé borið á annað hvert ár fást
0,8 - 1,1 kg þurrefnis fyrir hvert kg af áburði. Það lætur því nærri, að þessi
þrjú sumur hafi fengist u.þ.b. tvöfalt meiri uppskera fyrir hvert kg af áburði,
þegar borið er á árlega en ef sama magn er borið á annað hvert ár, og gildir
þetta bæði um friðaða reiti og beitta. Fram kemur, að yfirleitt breytist
uppskeran á hvert kg áburðar lítið með auknu áburðarmagni. Þó fæst heldur
minni uppskera fyrir hvert kg áburðar við 200 og 300 kg áburðarskammt en
við 100 og 400 kg áburðarskammt. Ekki hefur verið reiknað út hvort þessi
munur er marktækur, en á honum er engin augljós skýring.
Á 21. mynd er sýnd meðaluppskera á svæðum 3,4 og 6 árin 1985-1987.
Þar kemur fram, að á árlega ábomum reitum vex uppskeran meira með
auknu áburðarmagni en hún hefði gert, ef um línulegt samband hefði verið að
ræða á milli áburðarmagns og uppskem. Uppskera fer vaxandi með auknum