Fjölrit RALA - 20.03.1995, Blaðsíða 14

SIGURÐUR H. MAGNÚSSON OG BORGÞÓR MAGNÚSSON
4. mynd. Meðalhiti og heildarúrkoma sumars (júní-sept-
ember) á Hveravöllum árin 1981-1994.
Aðferðir
Mœlingar á gróðri og jarðvegi
Farið var um heiðarnar dagana 15.-16. ágúst
1994 ásamt fulltrúum bænda, Landsvirkjunar og
Landgræðslu ríkisins og nokkur svæðanna skoð-
uð lauslega. Þann 16. ágúst var einnig flogið yfir
flest uppgræðslusvæðin og teknar ljósmyndir af
þeim.
Gróðurmælingar á svæðunum fjórum voru
gerðar dagana 17.-26. ágúst. Á hverju svæði voru
ákvarðaðar línur þvert á áburðarrákir (1. og 2.
mynd). Við Sandá var þessu ekki við komið þar
sem áburðarrákir voru óreglulegar, en þar hafði
áburði verið dreift með dráttarvél. Á hinum
svæðunum þremur hafði áburði verið dreift úr
flugvél. Stefna lína var nokkum veginn austur-
vestur en fjarlægð milli þeirra var breytileg eftir
svæðum, eða frá 150 m við Sandá upp í 1.700 m
á Öfuguggavatnshæðum (1. og 2. mynd). Á
hverja línu voru lagðir út rannsóknareitir (50 x
50 cm) og var staðseting þeirra ákvörðuð með
hjálp tilviljanatalna, að meðaltali einn reitur á
hverja 100 m. Væri þess kostur voru að auki
lagðir út tveir reitir sitt hvorum megin áborna
landsins til samanburðar. Þessum reitum var
valinn staður af handahófi á sama hátt og öðrum
reitum og var fjarlægð þeirra frá jaðri
uppgræðslusvæðis aldrei meiri en 200 m. í
hverjum reit voru allar háplöntur greindar til
tegunda og skráðar. Þekja þriggja tegunda sem
höfðu mesta þekju var metin með sjónmati.
Einnig var metin þekja sinu, ógróins lands og
mosanna Drepanocladus uncinatus, Racomitrium
lanuginosum, Racomitrium ericoides og
fléttunnar Cladina arbuscula. Auk þessa var
þekja eftirfarandi mosa- og fléttuættkvísla metin
sérstaklega: Ceratodon-Bryum, Polytrichum-
Pogonatum, Cetraria islandica-C. delisei og
Peltigera.
Við þekjumatið var notaður þekjuskali Braun-
Blanquet eftir að honum hafði verið breytt
lítilsháttar (4. tafla). Plöntuval var ákvarðað með
því að skrá hvaða háplöntutegundir báru þess
merki að hafa verið bitnar yfir sumarið. Jarðvegs-
þykkt var mæld með því að jámteinn var rekinn
niður í miðju reits uns hann kom niður á möl eða
fast undirlag. Ekki var hægt að mæla meiri dýpt
en 1,10 m. Halli lands þar sem reitur var stað-
settur var mældur með áttavita. Við þessar
mælingar var miðað við halla u.þ.b. 25 m2 bletts
umhverfis reitinn.
Eftirfarandi aðstæður vom einnig ákvarðaðar
fyrir hvem einstakan reit:
Staðsetning í landslagi (topography).
Staðsetning reits í landslagi var flokkuð í fjóra
flokka eftir því hvort reitur var á toppi hæðar, í
hlíð, á sléttlendi eða í botni lægðar.
Landgerð. Landgerð var flokkuð í fimm flokka
miðað við ástand landsins við upphaf upp-
græðslu. Um var að ræða fjóra flokka á
blásnu landi, þ.e. mel, moldir, grjót og sand,
og síðan óblásið land.
Áburðargjöf. Áburðargjöf var flokkuð í eftir-
farandi flokka:
1. Óáborið land (oftast utan uppgræðslu-
svæða).
2. Land áborið fyrir nokkm, þ.e. 1993 eða
fyrr.
3. Land sem borið hafði verið á samsumars,
þ.e. sumarið 1994.
Beit. Beit var flokkuð í þrjá flokka:
4. tafla. Þekjuskali Braun-Blanquet nokkuð breyttur.
Sýndur er sá skali sem notaður var við rannsóknirnar.
Flokkur Þekjubil Miðgildi þekjubils %
• 0-0,5 0,3
+ 0,5-1 0,8
1 1-5 3
2 5-25 15
3 25-50 38
4 50-75 63
5 75-100 88
12