Rit Búvísindadeildar - 15.06.1996, Blaðsíða 19

UMRÆÐUR
Eins og áður hefur verið greint frá þá er hér um að ræða einn lið sameiginlegs
verkefnis „Framleiðsla á fersku lambakjöti". Það má þó segja að hér sé um að
ræða framhald á verkefni Sveins Hallgrímssonar „Síslátrun vorlamba" nema að
þessu sinni var lögð áhersla á að fá gögn um fóðrun Iamba hjá bændum til að
reyna að sjá hvað fer af fóðri í svona lömb hjá bændum. Þó svo að ekki hafi
verið fengnir fleiri bændur tii verksins en tveir þá gefur það viðbótarupplýsingar
við þær fóðurmælingar sem gerðar voru á Hvanneyri, Hólum og á Keldnaholti.
Mat á sláturhæfni lamba gekk nokkuð vel og verður það að teljast vel
viðunandi árangur að einungis eitt lamb féll niður um flokk af 200 og ber því
saman við niðurstöður Sveins Hallgrímssonar. Þó voru gerðar nokkrar breytingar
á mati lifandi lamba í tengslum við síðufítu og stigun læra og mala eins og áður
hefur verið greint frá. Það er því ljóst að mjög auðveldlega má meta sláturhæfni
lamba á fæti og er eðlilegast að bændur geri það sjálfir í framtíðinni og taki
ábyrgð á því mati.
Ekki var talin ástæða til að draga mjög sterkar ályktanir um gildi fóðrunai'
lambanna enda ekki tilgangur þessa verkefnis og vart skynsamlegt þar sem gögnin
eru ekki nægjanlega nákvæm til þess enda þeim hlutum gerð skil í öðrum liðum
sameiginlega verkefnisins. Af gögnunum má þó sjá hversu mikið fóður lömbin
fengu að magni til og efnalega séð í stórum dráttum og reikna útfrá því
fóðurkostnað.
Fóðurkostnaðurinn reyndist nokkuð hár og skal tekið fram að
framleiðsíukostnaður heys er mjög breytilegur frá einum bónda til annars og
verður hver og einn að ákvarða það í sínu tilfelli til að meta hagnað af framleiðsiu
sem þessari. Það má einnig hugsa sér að taka einvörðungu breytilegan kostnað
við heyöflun inn í dæmið á þeim forsendum að ekki þurfi að festa kaup í viðbótar
búnaði til að framleiða þetta hey við það lækkar verðið heldur, en um þetta eru
skiptar skoðanir. Það verður að teljast ókostur að ekki skuli vera tekið mið af
heygæðum við útreikninga á framleiðslukostnaði heysins, en það er góðu heyi í
óhag, því það er nú einu sinni svo að því betra sem heyið er þeim mun ódýrara er
það.
Augljóst er að fóðrunarkostnaður er allnokkur og þáttur sem vert er að
veita athygli. Til framleiðslu sem þessarar þýðir þó ekki að spara fóður því það
er forsenda hagnaðar að lömbin auki kjötþunga sinn sem mest og því hæpinn
spamaður að skera fóður við nögl. Það þarf því að gefa lömbunum efnaríkt og
lystugt hey fyrst og fremst til að fá sem hraðastan vöxt.
Fjárhagslegur hagnaður bændanna af þessari framleiðslu getur vart talist
hár og nokkuð lægri en útreikningar Sveins Hallgrímssonar gáfu til kynna enda
ekki sömu forsendur. Til að þessi framleiðsla verði eftirsóknarverð fyrir bændur
þá er hætt við að einhverjar breytingar verði að gera. Þó svo að hér sé um að
ræða lömb sem verið er að bata, hækka um verðflokk, þá dugar sú
verðmætaaukning ekki nægjanlega til að vega upp fóðurkostnaðinn og annan
kostnað sem þessari framleiðslu fylgir. Það má í raun segja að verið sé að flytja
birgðahald til bænda. Ríkið greiðir vaxta- og geymslukostnað af því kjöti sem
fellur til í sláturtíð og má segja að bændur sem framleiða ferskt kjöt ættu að fá
11