Morgunblaðið - 03.05.2020, Blaðsíða 17

UMRÆÐAN 17
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. MAÍ 2020
HAGI ehf Stórhöfða 37 • 110 Reykjavík • S. 414-3700 • hagi@hagi.is • Hagi ehf HILTI
Hágæða
vinnuföt
í miklu úrvali
Sérmerkjum fyrir fyrirtæki
Verkfæri og festingar
Mikið úrval af öryggisvörum
Nú fástS s vinnuföt í
Nú fer að renna
upp sú stund að við
getum auglýst Ísland
sem covid-frítt land.
Það gleymist stundum
þegar horft er á hroll-
vekjandi tölur um
smit að flestir voru
heilbrigðir allan tím-
ann. Á Íslandi hafa
99,5% íbúa ekki fengið
veiruna og til dæmis
Bandaríkjamenn
segja hlutfallið enn hærra hjá sér,
en kannski rétt að hafa einhvern
fyrirvara um þær mælingar. En við
óttumst öll mögulega seinni bylgju
þessarar pestar. Ég er einn af þeim
sem þurfa að forðast þessa veiru
sérstaklega og hef lengi verið í
sjálfskipaðri sóttkví. En ég velti
fyrir mér hvort ekki sé óhætt að
opna Ísland fyrir öllum ferðamönn-
um með tilteknum reglum. Við eig-
um smitrakningarforritið C-19 og
það, ásamt sýnatöku, ætti að geta
leitt til þess að ekki þyrfti að setja
ferðamenn í sóttkví við komu til
landsins. Reglur gætu verið þannig
að þegar flugmiði er pantaður til Ís-
lands, hjá hvaða flugfélagi sem er,
þyrfti farþeginn að samþykkja að
hlaða niður í síma sinn forritinu, á
sama nafni og er í vegabréfi hans.
Hann samþykkir um leið að nálgast
megi gögn forritsins, hvar og hve-
nær sem er í mánuð eftir að dvöl
hans á Íslandi lýkur, en eftir það
þarf samþykki hans til skoðunar á
þeim. Hann samþykkir einnig sýna-
töku við komuna til landsins sem
yfirvöldum er heimilt að ráðstafa að
vild. Jafnframt segði í skilyrðunum
að ef hann uppgötvast með smit eða
hefur of lengi umgengist annan
smitaðan einstakling samþykkir
hann að sæta sóttkví umsvifalaust.
Þeir sem ekki fella sig við þessi
skilyrði geta ekki keypt flugmiða.
Allt er þetta einfalt og þægilegt
fyrir farþegann og skapar honum
mikilvæga öryggiskennd. Hann
pantar flugmiðann og hleður niður
forritinu. Þegar hann mætir á flug-
völlinn framvísar hann vegabréfi og
sýnir forritið. Sprittþvotttur fer
fram áður en farið er um borð,
einnig skömmu fyrir lendingu og
við komu í Leifsstöð. Mögulega
verða sett skilyrði um notkun and-
litsgrímu á leiðinni. Inni í vélinni er
rúmt á milli farþega, verð miðans
er líklega fremur hátt því nýting
vélarinnar er lakari en áður og
kostnaður vegna veiruvarna kominn
inn í verðið. Þegar komið er í Leifs-
stöð fer fram skoðun á vegabréfi og
forriti. Sýni er tekið úr nefi og koki,
niðurstaða þess liggur fyrir innan
sólarhrings. Mesta mögulega stytt-
ing á þeim tíma er auðvitað æski-
leg. Vilji svo til að einhver finnist
með veiruna er hann stöðvaður þar
sem hann er staddur í landinu, sem
og aðrir sem nálægt honum hafa
verið of lengi. Innlendir starfsmenn
sem hann kann að hafa hitt á hóteli,
veitingastað eða annars staðar eru
einnig settir í sóttkví,
ef þurfa þykir. Líkur á
að einhver kæmi núna
með veiruna til lands-
ins eru ekki miklar, en
ef það gerðist væri
hægt að bregðast við
með skjótum hætti. Við
höfum frábæru fólki á
að skipa í heilbrigðis-
kerfinu undir mjög öfl-
ugri forystu og það
minnkar líkur á öðrum
faraldri verulega, jafn-
vel þótt hingað bærist
smit. Gleymum ekki að heimurinn
hefur náð veirunni niður með versl-
anir opnar og ýmsa aðra starfsemi í
fullum gangi. Við höfum einfaldlega
breytt hegðun okkar og höldum því
áfram, ekki síst innan fyrirtækja
sem tengjast ferðaiðnaði.
Ég er vissulega leikmaður í þess-
um fræðum og kannski yfirsést mér
eitthvað sem kynni að breyta sýn
minni á málið. Þetta er sett hér
fram eftir umræður í hópi sem mér
þóttu áhugaverðar. Það mun alltaf
fylgja því einhver áhætta að hleypa
hingað ferðamönnum og hana verð-
um við að taka eins og aðrir. Ýmsir
telja að bíða þurfi lengur og koma
málum innanlands í eðlilegra horf
fyrst. Ég sé ekki þörfina á því,
ferðamenn myndu auðvitað fylgja
sömu reglum og þeir sem hér búa.
Sumir vilja í fyrstu hefja samskipti
við þær þjóðir sem komnar eru
lengst á veg í baráttunni við veir-
una. Ég veit ekki hverju það breyt-
ir að bíða eftir að hlufall sýktra
íbúa hjá öðrum þjóðum lækki um
brot úr prósenti.
Ekki er víst að yrði mikill
straumur gesta hingað þótt allt yrði
opnað nú þegar, en um það veit
enginn. Nákominn ættingi minn
sem búið hefur í áratugi meðal
Þjóðverja telur að þeir myndu
bregðast skjótt við svona heimboði.
Sjálfsagt eru til margar betri hug-
myndir um þetta efni en hér eru
reifaðar en mér finnst stórkostlegt
tækifæri felast í því að opna Ísland
nú þegar og hvetja ferðamenn
heimsins til að koma hingað í
öruggt land og rúmgott.
Eins og málið blasir við mér er
það áhættunnar virði. Starfa ég þó
ekki í ferðaiðnaði og bý sjálfur við
undirliggjandi áhættu gagnvart
veirunni. Við kunnum að skima og
höfum smitrakningarforrit. Ákvarð-
anir um þetta taka stjórnmálamenn
og ekki aðrir. Tugþúsundir Íslend-
inga horfa nú í algert hyldýpi.
Má ekki opna
Ísland strax?
Eftir Bjarna
Hafþór Helgason
Bjarni Hafþór
Helgason
» Gleymum ekki að
heimurinn hefur náð
veirunni niður með
verslanir opnar og ýmsa
aðra starfsemi í fullum
gangi.
Höfundur fæst við listsköpun
og er viðskiptafræðingur.
bhh@out.is
Í byrjun mars tóku
gildi mjög íþyngjandi
heimsóknar- og í sum-
um tilfellum útivist-
arbönn á elliheimilum
sem munu í það
minnsta gilda fram yf-
ir fyrstu helgina í maí.
Um miðjan mars voru
sett samkomubönn
sem viku síðar voru
hert og fólu m.a. í sér
að ákveðnum fyr-
irtækjum var lokað. Ríkisstjórnin
hefur kynnt kostnaðarsama að-
gerðapakka sem með einhverjum
hætti þarf að fjármagna.
Þessi fylgifórnarlömb veirunnar
virðast oft gleymast í umræðunni
um framhaldið nú þegar landsmenn
með ótrúlegri elju og fórnfýsi hafa
loksins náð tökum á Covid-19-
farsóttinni; sem enn hefur ekki
fengið viðunandi nafngift hjá þjóð
sem þó gat gefið holdsveiki, stóru-
bólu, svartadauða, sárasótt, lek-
anda, fuglaflensunni, svínaflens-
unni, spænsku veikinni, hundaæði,
hettusótt, alnæmi, eyðni o.fl. sjúk-
dómum lýsandi og einkennandi
nafn.
Það ástand sem elsta og besta
kynslóðin hefur upplifað í tæplega
tvo mánuði er auðvitað ekkert ann-
að en stofufangelsi og það hrein-
lega má ekki horfa framhjá þeirri
staðreynd þegar raddir um upprisu
massatúrisma og opnun landamæra
verða sífellt háværari. Þeir sem
tala með slíkum hætti eru í raun að
segja að frelsi túrista til þess að
heimsækja Ísland sé mikilvægara
en frelsi eldri og viðkvæmari kyn-
slóða þjóðarinnar til þess að hitta
ástvini og lifa eðlilegu lífi á þeim
eina stað í veröldinni sem þeir geta
kallað heimili. Jafnframt að lands-
menn eigi að bera hinar þungu
byrðar ef upp kemur smit að nýju.
Mér var kennt sem krakki að þegar
saklaus er dæmdur í fangelsi kall-
ast slíkt dómsmorð.
Af einhverjum ástæðum virðast
stjórnmálamenn uppfullir af mikl-
um ótta við að taka umræðu um
gildi landamæra sem er að ein-
hverju leyti hjákátlegt því að á
sama tíma var lítið hik þegar
ákveðið var að loka
elliheimilum og fyr-
irtækjum. Þegar hóp-
ur smitaðra kom til
landsins í febrúarlok
var Íslendingum ein-
um gert að sæta
sóttkví. Til þess að
forðast umræðu um
þau grundvallarmann-
réttindi sem felast í
jafnræðisreglunni voru
þær aðgerðir settar
fram undir þeim und-
arlegu formerkjum að
útlendingar smituðu
síður en aðrir. Miður fræg aust-
urrísk ölstofa hefði auðvitað átt að
afsanna þá kenningu snarlega.
Fleiri höft og framtíðarfjötra ber
að útskýra og er beint sérstaklega
til þeirra sem segjast frjálslyndir.
Söguna um litlu gulu hænuna
þekkja vonandi flestir. Margir
hugsa til sögunnar og tengja við
það erfiði sem fylgdi því að læra að
lesa. Sagan kennir þó meira en
lestur en hún lýsir grundvallar-
muninum á dugnaði annars vegar
og leti hins vegar. Það vissi litla
gula hænan að ef leti húsdýranna
yrði verðlaunuð myndu þau missa
sjálfsbjargarhvötina og því fengu
húsdýrin aðeins að horfa á hænuna
og unga hennar njóta. Það er hægt
að velta því fyrir sér með hvaða
hætti dugnaður hænunnar myndi
þróast ef hún fengi ekki að njóta
uppskerunnar eða aðeins að litlum
hluta. Í afstöðu til litlu gulu hæn-
unnar má finna eðlismun á viðhorfi
manna. Á meðan hinir frjálslyndu
íhaldsmenn virða sjálfsákvörðunar-
rétt manna og þjóða gera hinir
stjórnlyndu umrótsmenn kröfu um
einhvers lags samfélagslega eða al-
þjóðlega úthlutun á uppskeru hinna
duglegu. Í róttækasta stjórnlyndinu
höfum við kommúnismann sem alls
staðar hefur skilið eftir sig sviðna
jörð. Kaloríulausa útgáfan af
kommúnistanum er auðvitað jafn-
aðarmaðurinn líkt og spegilmyndin,
hinn „frjálslyndi hægri krati“, sem
þykist á hægri ásnum. Síamstvíbur-
ar þessir skauta með fögrum orðum
á milli þess sem þeir sitt á hvað
kalla sósíalisma eða líberalisma;
ástands sem lýsir sér í allsherjar
hentisemi enda vilja báðir auðvitað
geta keypt sér flott föt, rafbíla og
dýra kampavínið en samt á tylli-
dögum krafist andlitsfarða hinna
góðu.
Það er stundum sagt að frelsi
eins megi aldrei vera fjötur annars.
Hin marglofaða unga kynslóð
stjórnmálanna virðist hafa gleymt
því að því sem einn fær frá þeim án
þess að vinna fyrir verður einhver
annar að vinna fyrir án þess að fá.
Það er hægt að leiða að því líkur að
óábyrg útgjöld hneppi samfélög í
skattaánauð, ali á leti og eyðileggi
hinn innri dugnað sem blundar í
flestum. Hið opinbera skapar nefni-
lega ekki verðmæti og þótt það hafi
áhrif á árferðið getur það ekki gefið
neinum neitt sem það hefur ekki
fyrst tekið frá einhverjum öðrum.
Hér í borginni virðast verktakar
stýra för og mjög einföld verk
kosta mjög háar upphæðir, sbr.
breytingar á Grensásvegi og Hofs-
vallagötu yfir í kemst-varla-götur.
Bragginn margumtalaði opinberaði
nánast sjálftöku á almannafé. Sag-
an endalausa við holuviðgerðir og
gatnagerðarfúsk eru önnur dæmi.
Toppur ísjakans líklega.
Þótt ríkissjóður sé rekinn betur
en borgarsjóður er ekki hægt ann-
að en að gagnrýna fjárausturinn í
kringum viðbrögðin við Covid-19
enda mun einhver þurfa að borga
þau ósköp. Jóhann M. Kristjánsson,
bóndi á Lágafelli í Miklaholts-
hreppi, orti vísu góða sem á við í
þetta sinn.
Ég bað um frelsi
og farsæld háa.
Tjóðurhæl hlaut ég
við teiginn lága.
Eftir Viðar
Guðjohnsen » Þótt ríkissjóður sé
rekinn betur en
borgarsjóður er ekki
hægt annað en að
gagnrýna fjárausturinn
í kringum viðbrögðin
við Covid-19 enda mun
einhver þurfa að
borga þau ósköp.
Viðar
Guðjohnsen
Höfundur er lyfjafræðingur og
sjálfstæðismaður.
Til varnar frelsinu
Þarftu að láta
gera við?
FINNA.is