Morgunblaðið - 08.05.2020, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. MAÍ 2020
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Íblaðinu í dag errætt við forsetabæjarstjórnar
Seltjarnarness,
Magnús Örn Guð-
mundsson, sem
bendir á að Reykja-
víkurborg sé sífellt að þrengja að
umferð með þeim afleiðingum að
stöðugt er að verða erfiðara fyrir
Seltirninga og íbúa Vesturbæjar
Reykjavíkur að komast til og frá
heimilum sínum. Nýjasta dæmið
um það er strætóskýli sem
Reykjavíkurborg hefur staðsett
þannig við Geirsgötuna að þegar
strætisvagnar munu stansa til að
hleypa farþegum inn og út verða
þeir að gera það úti á miðri um-
ferðargötu. Þessi ráðstöfun er
með miklum ólíkindum enda
fylgir þessu slysahætta eins og
Vigdís Hauksdóttir borgar-
fulltrúi benti réttilega á í samtali
við Morgunblaðið þegar hún
sagðist lýsa „fullri ábyrgð á
hendur borgarstjóra og meiri-
hlutans“.
Athygli vekur að í þessu máli
eins og öðrum sem snúa að
skipulagsmálum og fjandskap
meirihluta borgarstjórnar við
fólk sem ekur um á eigin bílum,
kemur upp ótrúlegur skortur á
samráði. Vegagerðin, sem er enn
umsjónaraðili Geirsgötu, fékk
ekkert að vita af því hvernig
borgin hugðist staðsetja skýlið
og þar með nota strætó til að
halda niðri umferð en valda um
leið slysahættu.
Hið sama gildir um Seltjarn-
arnesbæ, sem þó er
með samkomulag
við Reykjavík sem
bærinn telur borg-
ina nú hafa brotið,
og er að auki sveit-
arfélag sem er háð
því að Reykjavíkurborg haldi
helstu leiðum til og frá bænum
opnum. Það er umhugsunarefni
hvers vegna meirihlutanum í
Reykjavíkurborg er svo illa við
samráð, en ræðst ef til vill af því
að öfgarnar þola engar mála-
miðlanir.
Þegar Morgunblaðið spurði
Sigurborgu Ósk Haraldsdóttur,
formann skipulags- og sam-
gönguráðs Reykjavíkur, út í þá
ákvörðun að staðsetja strætó-
skýlið þannig að vagnarnir
þyrftu að stansa úti á miðri götu
kom fram að hún telur þetta
sjálfsagt og í raun nauðsynlegt,
enda sé norðanmegin við götuna
verið að „leggja hjólastíg og við
viljum hafa hann óslitinn“. Sam-
kvæmt þessu þarf gatan, þar sem
nær allir aka, ekki að vera óslit-
in, aðeins hjólastígurinn, þar
sem fáir hjóla. En staðreyndin er
þó sú að valið stendur ekkert um
að stífla götuna eða slíta í sundur
hjólastíginn. Nægt rými er til að
hafa bæði útskot fyrir strætó,
hjólastíg og götuna eins og hún
er. En til þess þarf vilja til að
greiða götu allra og tryggja að
allir ferðamátar fái notið sín,
ekki síst sá vinsælasti. Þessi vilji
er því miður ekki til staðar hjá
meirihlutanum í Reykjavík.
Fjandskapur meiri-
hluta borgarstjórnar
út í fólk á bílum á
sér engin takmörk}
Lítið dæmi
um ljóta stefnu
Enn berastmerki um að
það reynir á þanþol
efnahagslífsins,
jafnvel þar sem
staðið er vel að vígi.
Þannig kom það
flestum á óvart að
Norski seðlabank-
inn skyldi lækka stýrivexti sína
niður í núll í gær. Það er vissu-
lega stutt skrefið úr 0,25% í núll
en það getur þó skipt máli hvar
þessi fjórðungslækkun er á
kvarðanum. Það eru söguleg
dæmi um að snúið getur reynst
að koma í veg fyrir vaxtaspíral
eftir „sálfræðilega“ lækkun af
þessu tagi og þó kannski einkum
efnahagslega stöðnun eða hæga-
gang.
Japan er þekkt dæmi en þar
stóð lágvaxtaskeiðið í tvo ára-
tugi þótt ýmsar tilraunir væru
gerðar til að brjótast út úr því.
Norska þjóðfélagsgerðin er
önnur en hin japanska, þar sem
meðalaldur er hinn hæsti í heimi,
þröngbýlt og náttúruauðæfi önn-
ur en í Noregi.
Þá er örlagavaldurinn núna,
hvað Noreg varðar og allt heims-
umhverfið, í raun afmarkaður og
ekki glannalegt að ætla að þegar
sú ógn sem frá hon-
um stafar minnkar
og væntanlega og
vonandi tiltölulega
hratt, þá standi
innri gerð þjóð-
félags og viðskipta-
lífsins að mestu
ólöskuð og tilbúinn
rammi um batnandi stöðu alls
viðskiptalífsins.
Þótt ekki sé horft fram hjá
fjölmörgum óvissuþáttum um
eðli og þróun kórónuvírussins þá
má ganga út frá margvíslegri
þekkingu um farsóttir á heims-
vísu fram að þessu.
Eftir „aðeins“ þrjá mánuði
virðast ótvíræðar vísbendingar
vera um að pestin sé nánast
hvarvetna á undanhaldi og það
sé ekki óraunsætt að vænta þess
að varnarstöðvar fólksins í þessa
háttar stríði, heilbrigðiskerfið,
hafi að mestu staðið af sér verstu
áhlaupin.
Tími gefist nú til að safna
kröftum og efnislegum þáttum
sem geri þjóðum léttara að
standa af sér nýja bylgju, sem
sumir óttast að kunni að koma,
áður en veiran og faraldurinn
sem hún kveikti verði endanlega
úr sögunni.
Sífellt erfiðara verð-
ur að greina á milli
efnahagsáhættu og
heilbrigðisvár í um-
ræðunni}
Sjúkdómseinkenni efnahagsins
N
okkuð harðar umræður urðu um
samgöngusáttmála höfuðborg-
arsvæðisins á Alþingi í vikunni,
það var helst hin svokallaða
Borgarlína og áætlanir um hana
sem þingmenn voru ósammála um. Kolbeinn
Óttarsson Proppé, þingmaður Vinstri grænna,
fór fremstur í vörninni og Bryndís Haraldsdóttir
fylgdi með.
Auðvitað eru fulltrúar sveitarfélaga eins og
Mosfellsbæjar, Garðabæjar, Hafnarfjarðar og
Kópavogs áhugasamir um framgang verkefn-
isins. Kostnaður þeirra er hverfandi og í staðinn
fá þessi nágrannasveitarfélög Reykjavíkur
prýðilegar almenningssamgöngur að Hlemmi.
Reikningurinn á ríkissjóð verður að líkindum um
44 milljarðar vegna Borgarlínunnar, en 105
milljarðar vegna allra þátta samgöngu-
sáttmálans. Að því gefnu að kostnaðaráætlanir haldi. Eins
líklegt og það er.
Hvað er Borgarlína? Eru 200 þúsund manna samfélög,
dreifð yfir jafn stórt svæði og Reykjavík og nágrannasveit-
arfélögin, með borgarlínu? Er skynsamlegt að verja fimm-
tíu milljörðum af almannafé (framlag ríkis og sveitarfélaga)
í þetta verkefni á sama tíma og samningur sem gerður var
árið 2012 um stórframkvæmdastopp á höfuðborgarsvæðinu,
og aukamilljarð á ári í strætó virðist skila litlu sem engu? Er
réttlætanlegt að þvinga fram markmið Borgarlínu með því
að þrengja að fjölskyldubílnum, sem er þrátt fyrir allt sá
samgöngumáti sem meirihluti íbúa höfuðborgarsvæðisins
hefur valið?
Hluti vandans er hvernig Reykjavíkurborg
hefur með ákvörðunum sínum í skipulagsmálum
haldið uppbyggingu stofnbrautakerfis höfuð-
borgarsvæðisins í gíslingu undanfarin kjör-
tímabil. Í því samhengi skipta ákvarðanir ná-
grannasveitarfélaganna sáralitlu. Engin
Sundabraut, engin mislæg gatnamót, umferðar-
götur þrengdar og dregið að innleiða nútíma
ljósastýringar á gatnakerfinu (sem gæti minnk-
að þann tíma sem bílar eru stopp á gatnamótum
um 30-40%!!). Allt með það að markmiði að
hægja á umferð fjölskyldubílsins, skapa umferð-
arhnúta og valda pirringi. Reykjavíkurborg hef-
ur nýtt skipulagsvaldið til að þrengja að umferð
í stað þess að liðka fyrir henni.
Í fyrra, árið 2019, varð í fyrsta skipti síðan
2012 hækkun á hlutfalli farinna ferða með al-
menningssamgöngum úr 4% í 5%, ef það er
raunin nú, eftir óbreytt hlutfall árum saman, að aukning sé
að verða á notkun Strætó, er þá ekki rétt að hinkra aðeins
við og sjá hvort sú þróun heldur áfram? Ef markmiðið er að
8% ferða verði farin með almenningssamgöngum, eins og
Bryndís Haraldsdóttir hélt fram í vikunni, þá verður því
marki náð 2023 ef þróun síðasta árs heldur áfram. Ég er
hræddur um að svo verði ekki, en af hverju eru hörðustu
stuðningsmenn svokallaðrar Borgarlínu svona mótfallnir
því að láta á það reyna?
Það eru fáir vinir skattgreiðenda í Borgarlínuhópnum.
Bergþór
Ólason
Pistill
Borgar-lína-sig?
Höfundur er þingmaður Miðflokksins.
bergthorola@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Hlutfallslega fleiri fé-lagsmenn Eflingar aferlendu bergi brotnirhafa verið að missa
vinnuna í kórónuveirufaraldrinum
en fólk sem fætt er á Íslandi. Ekki
er þó að heyra á viðmælendum að
búist sé við stórfelldum búferla-
flutningum fólks úr landinu vegna
uppsagna í ferðaþjónustu, að
minnsta kosti ekki á næstunni.
Mikil aukning hefur verið á er-
lendu vinnuafli í þjónustugreinum
og byggingariðnaði á undanförnum
árum, sérstaklega þó í ferðaþjón-
ustu. Greinin hefði ekki byggst upp
jafn hratt og raun ber vitni nema
með framlagi erlendra starfsmanna.
Skiptist í þrjá hópa
Jóhannes Þór Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Samtaka ferðaþjón-
ustunnar, segir að erlent vinnuafl
sé samheiti fyrir nokkra hópa.
Fjöldi erlendra starfsmanna vinnur
við ferðaþjónustu á landsbyggðinni
yfir háannatíma ársins, 4-6 mánuði
á ári, og fer síðan aftur til síns
heima á haustin. Fólkið kemur
gjarnan ár eftir ár og líkar vel að
vinna hér. Telur Jóhannes ólíklegt
að margir úr þessum hópi hafi verið
komnir til vinnu þegar kór-
ónuveirufaraldurinn skall á.
Í öðrum hópnum er fólk sem
hefur starfað í ferðaþjónustu og bú-
ið í skamman tíma og ekki fest ræt-
ur hér á landi. Telur hann líklegt að
þetta fólk hugsi sér til hreyfings
þegar það hefur ekki lengur vinnu
og leiti fyrir sér annars staðar.
Þriðji hópurinn er lang-
stærstur. Það er fólk af erlendum
uppruna sem hér hefur búið og
starfað lengi og hefur skotið rótum
í íslensku samfélagi. „Þetta fólk er
orðið hluti af íslensku samfélagi og
hefur ekki að neinu betra að hverfa
annars staðar. Ég á von á því að
flestir úr þessum hópi, eins og aðrir
starfsmenn ferðaþjónustunnar, fari
á atvinnuleysisbætur að loknum
uppsagnarfresti og bíði þess að það
vori í greininni,“ segir Jóhannes.
Hann segir að það starfsfólk
sem var í ferðaþjónustunni og nýt-
ur stuðnings ríkisins á uppsagn-
arfresti hafi forgang að störfum
þegar starfsemi hefjist á ný. Síðar
komi í ljós hvenær það verði og
hversu mikil þörf verði á vinnuafli
til að byrja með.
Fækkar í félaginu
Sara Öldudóttir, sérfræðingur
hjá Eflingu, segir að hlutfallslega
fleiri félagar af erlendu bergi brotn-
ir missi vinnuna í faraldrinum en
þeir sem fæddir eru hér á landi.
Þetta eigi frekar við um fólk frá
öðrum löndum en Póllandi. Pólverj-
ar séu orðnir rótgrónari hér. Hún
segir að vart hafi orðið við þessa
þróun áður en faraldurinn skall á.
Spurð um afleiðingarnar, hvort
hún telji að fólkið flytji úr landi,
segir hún að Efling hafi ekki mögu-
leika til að fylgjast með því. Þó liggi
fyrir að félagsmönnum fækki. Þetta
geti einnig ráðist af stöðunni í
heimalöndum viðkomandi félags-
manna og þeim réttindum sem þeir
kunni að hafa áunnið sér hér á
landi.
Einnig má velta fyrir sér
möguleikum fólks til að komast á
milli landa nú. Það kann að vera
flókið og dýrt, auk þess sem fólk
getur þurft að fara í sóttkví á
áfangastaðnum.
Talið að flestir bíði
kreppuna af sér
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Ferðaþjónusta Númerslausar rútur eru eitt táknið um stöðuna í ferðaþjón-
ustunni. Erlendir jafnt sem innlendir starfsmenn eru verkefnalausir.
Könnun sem Maskína gerði fyrir Eflingu um áhrif kórónuveirufaraldurs-
ins gefur vísbendingar um að nærri helmingur félagsmanna hafi orðið
fyrir íþyngjandi breytingum á starfi sínu. Hjá tæpum fjórðungi svarenda
hafði starfshlutfall verið skert og 5% allra svarenda hafði verið sagt upp
störfum.
Niðurstöðurnar sýna að félagsmenn Eflingar af erlendum uppruna
hafa mun meiri áhyggjur af því að geta ekki staðið skil á húsnæðiskostn-
aði en samstarfsmenn þeirra sem hér eru fæddir. Nánar tiltekið hefur
41% svarenda af pólskum uppruna miklar eða fremur miklar áhyggjur af
húsaleigunni og 48% félagsmanna frá öðrum löndum. Til samanburðar
má geta þess að aðeins 15% svarenda af íslenskum uppruna höfðu
áhyggjur af því að geta ekki staðið skil á húsnæðiskostnaði. Þessi munur
helgast meðal annars af því að hlutfallslega fleiri félagsmenn af erlend-
um uppruna en íslenskum búa í leiguhúsnæði.
Áhyggjur af húsaleigu
ERLENDIR FÉLAGSMENN EFLINGAR