Morgunblaðið - 16.05.2020, Blaðsíða 18

Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Talsvert er um snjóbrot víða í skógum á Norð-
urlandi, ekki síst í minni reitum og á trjám við
sumarbústaði og í húsagörðum, t.d. á Akureyri
og í Skagafirði. Framundan er því víða mikil
vinna við hreinsunarstarf. Tjónið virðist reynd-
ar ekki vera eins mikið og óttast var, bæði eftir
stórviðrið í desember og veðrasama tíð á Norð-
urlandi í allan vetur. Undanfarið hafa mörg tré
sem sliguðust í snjóum vetrarins rétt glettilega
mikið úr sér.
Bjóða aðstoð við hreinsun
Ingólfur Jóhannsson, framkvæmdastjóri
Skógræktarfélags Eyfirðinga, segir að í
Kjarnaskógi hafi mörg tré brotnað meðfram
göngustígum og skemmdirnar séu áberandi.
Við opin svæði hafi tré farið verr heldur en þar
sem tré standa þétt. Í Kjarnaskógi sé fjölsótt
útivistarsvæði með miklu stígakerfi og þar sé
gríðarmikil vinna framundan við hreinsun.
Hann segir það ánægjulegt hversu margir
hafi boðið fram aðstoð við hreinsun og upp-
byggingu í Kjarnaskógi undanfarið. Nefnir í
því sambandi útivistarfólk og áhugamenn um
skógrækt. Verið sé að undirbúa komu þessa
góða fólks til aðstoðar í skóginum.
Ingólfur segist vona að skógarbændur hafi
ekki orðið fyrir miklu fjárhagslegu tjóni, en
ekki séu öll kurl komin til grafar því víða sé
snjór enn yfir.
Í görðum á Akureyri hafi víða orðið tjón á
trjám sem gjarnan hafi tilfinningalegt gildi fyr-
ir fólk. Ingólfur segir að sumarbústaðaeigend-
ur séu margir byrjaðir að saga og snyrta eftir
skemmdirnar og þar sé víða verk að vinna.
Sígræn tré eins og greni og fura hafi í mörg-
um tilvikum farið verr heldur en t.d. lerki og
ösp, þar sem ekki verði eins mikil snjósöfnun í
trjánum. Eitthvað sé um að birki hafi bæði
bognað og brotnað.
Skaflar voru áberandi
Johan Holst, skógarbóndi á Silfrastöðum í
Skagafirði og skógræktarráðgjafi Skógrækt-
arinnar í Húnavatnssýslum, segir að tjón á
milli einstakra svæða sé mjög misjafnt. Á
Silfrastöðum, innarlega í Norðurárdal, sé stór
skógur, en snjólétt og litlar skemmdir. Þegar
komi út fyrir Varmahlíð og í Húnavatnssýslur
hafi verið áberandi hversu miklir skaflar hafi
verið í vetur í litlum heimareitum og mikið
tjón. Sömu sögu sé til dæmis að segja úr skóg-
inum á Páfastöðum í Skagafirði. Víða í Skaga-
firði og Húnaþingi megi sjá grenitré og greina-
mikil furutré, sem hafi kubbast í sundur.
Jóhann nefnir einnig önnur dæmi um
skógarreiti á svæðinu sem standa norðan við
mannvirki og trén hafi þannig varið hús fyrir
snjó og stormum vetrarins. Tjón hafi orðið á
trjánum, en þau hafi þjónað ákveðnum til-
gangi.
Hann segir að á Norðurlandi vestra sé hins
vegar mikið um brunnið barr á greni og furu.
Það dragi að líkindum úr vexti trjánna, en von-
andi nái þau sér á strik.
Mikið hreinsunarstarf í skógum nyrðra
 Talsvert um snjóbrot eftir harðan vetur
 Víða varð tjón í görðum og heimareitum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Brotin og bogin Víða á Norðurlandi gáfu tré og hríslur eftir eins og við Laufás í Eyjafirði.
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Líklegt er að útgerðir uppsjávar-
skipa hugi að makrílveiðum nokkru
fyrr í sumar heldur en almennt var í
fyrra. Ástæður eru einkum aukinn
kvóti á þessu ári og eins að talsvert
þurfti að hafa fyrir afla er leið á
haustið og sækja þurfti makrílinn
djúpt austur af landinu. Nokkur
óvissa er um sölu á afurðum í kjölfar
kórónuveikinnar. Sérfræðingur í
sölumálum segir að talsverðar
áskoranir verði á mörkuðum, en seg-
ist samt vera þokkalega bjartsýnn.
Vill landa fyrir lok júní
Ingimundur Ingimundarson, út-
gerðarsjóri uppsjávarskipa hjá
Brim, sagði í vikunni að í fyrra hefði
fyrsta makrílfarminum úr skipum
félagsins verið landað 11. júlí. Í ár
yrðu menn fyrr á ferðinni og hann
sagðist gjarnan vilja fá fyrsta farm-
inn að landi fyrir lok júní. Vonandi
yrði makríll þá kominn á veiðislóð
suður af landinu og ekki mikið
blandaður íslenskri sumargotssíld,
eins og stundum hefði verið. Svipuð
áform hefði hann heyrt frá öðrum
fyrirtækjum, sem síðustu ár hefðu
byrjað 2-4 vikum seinna.
Alls verður makrílkvóti Íslands
rúmlega 152 þúsund tonn í ár sam-
kvæmt ákvörðun sjávarútvegsráð-
herra, en var 140 þúsund tonn í
fyrra. Um 20 þúsund tonn af heim-
ildum í makríl voru geymd á milli
ára.
Vonast eftir betra ástandi
á mörkuðum í haust
Megnið af makrílframleiðslu síð-
asta árs er selt, en einhverjar leifar
munu þó vera eftir. „Það sem er eftir
í frystigeymslum hér á landi er ekki
óviðráðanlega mikið, en hins vegar
heyri ég að talsverðar birgðir séu í
Færeyjum og Noregi, sem gæti haft
áhrif á markaðinn fram undan,“ seg-
ir Teitur Gylfason, sölustjóri hjá
Iceland Seafood.
„Aukið framboð með auknum
kvóta gæti sömuleiðis haft áhrif á
markaði og einnig áhrif kórónuveik-
innar. Ég vænti þess að áhrif farald-
ursins fari dvínandi á næstu mán-
uðum og allar söluleiðir verði opnar
á ný í haust þegar megnið af afurð-
unum verður selt. Undanfarið hafa
veitingastaðir verið lokaðir víða um
heim, en þeir sem hafa selt í gegnum
smásala hafa staðið betur að vígi.
Þetta verður eflaust einhver
brekka, en ég met stöðuna þokka-
lega og er alltaf bjartsýnn,“ segir
Teitur.
Hann segir að langstærsti
markaður fyrir makríl frá Íslandi sé
í austurhluta Evrópu. Þar séu löndin
í kringum Svartahafið sterk, einkum
Úkraína, Georgía og Moldavía, einn-
ig Kasakstan og Úsbekistan og þá sé
Tyrkland vaxandi markaður.
Verðmætasti markaðurinn sé hins
vegar í Asíu, en það sem sé selt
þangað endi að stórum hluta í Japan.
Sá markaður taki þó ekki endalaust
við og þar sé mikil samkeppni frá
Norðmönnum, Skotum og Írum.
Teitur segir að í Evrópu sé mark-
aður fyrir flök mikilvægur þar sem
ekki er borgaður tollur af flökum frá
Íslandi sem seld séu til landa innan
Evrópusambandsins. Áður var
Rússland stærsti kaupandinn á síld
og makríl, en ekkert hefur verið selt
þangað síðan sumarið 2015 er Rúss-
ar settu á viðskiptabann á sjávaraf-
urðir frá Íslandi. Teitur segist ekki
eiga von á breytingum á því á næstu
árum.
Uppsjávarveiðar allt árið
Veiðar á uppsjávartegundum við
Ísland dreifast á árið. Venjan er sú
að loðnuveiðar byrji í janúar og
standi fram í mars, en um slíkt hefur
ekki verið að ræða tvö síðustu ár.
Kolmunni er veiddur seint á haustin
og fyrstu mánuði ársins, mest við
Færeyjar og í alþjóðlegri lögögu
austur af Írlandi. Á sumrin og fram
eftir hausti er áhersla lögð á makríl-
og síldveiðar, sem fara í vinnslu til
manneldis. Lýsi og mjöl er hins veg-
ar unnið úr kolmunna. Um veiðar úr
þessum deilistofnum var fjallað á
heimasíðu Fiskistofu í vikunni.
Ingimundur útgerðarstjóri segir
að kolmunnaveiðar hafi gengið
þokkalega undanfarið suður af Fær-
eyjum, en meiri kraftur hefði þó
mátt vera í veiðum. Algengt hafi
verið að menn hafi fengið 3-400 tonn
á sólarhring og því hafi tekið nokkra
daga að fylla skipin sem flest bera
2-3 þúsund tonn.
Kolmunnakvóti ársins er 245 þús-
und tonn og samkvæmt yfirliti á vef
Fiskistofu er búið að landa um 130
þúsund tonnum frá áramótum, þar
af um 40 þúsund tonnum í maí. Þá er
ótalinn afli sem er í skipunum eða
hefur verið landað allra síðustu
daga.
Fyrr til makrílveiða í ár
 Aukinn kvóti og áskoranir í sölu afurða  Mest af makrílnum fer til austurhluta
Evrópu  Meiri kraftur hefði mátt vera í kolmunnaveiðum suður af Færeyjum
Veiðar á uppsjávarafla árið 2019
Þúsundir tonna, frá febrúar til desember
Heildarkvótar
ársins 2020
80
70
60
50
40
30
20
10
0
feb. mars apríl maí júní júlí ágúst sept. okt. nóv. des.
Kolmunni Makríll Norsk-íslensk síld
Heimild: Fiskistofa
30,4
64,4
60,8
69,2
66,6
42,7
18,1
48,4 48,4
29,9
3,4
6,4
3,0
Kolmunni
Makríll
Norsk-íslensk síld
245
152
91 þúsund tonn
Þúsundir
tonna
Líklegt er að stöðvun grásleppu-
veiða eigi þátt í að fleiri sækja nú á
strandveiðar heldur en tvö síðustu
ár, en einnig erfitt atvinnuástand.
Samkvæmt yfirliti frá Lands-
sambandi smábátaeigenda eru út-
gefin leyfi nú orðin 540, en voru 453
á sama tíma í fyrra og 396 vorið
2018. Í ár hafa 467 strandveiðibátar
landað afla.
Flestir hafa róið frá stöðum við
vestanvert landið, frá Arnarstapa að
Súðavík. Áberandi aukning hefur
orðið síðustu ár í strandveiðum á
suðursvæði frá Höfn til Borgarness,
en á öllum svæðum hefur fjölgað á
strandveiðum frá 2018.
Alls var aflinn á fimmtudagskvöld
orðinn 1.262 t. í 1.859 löndunum eða
að meðaltali 2,7 tonn á bát. Í róðri er
meðalbáturinn með 679 kíló og er
það svipaður meðalafli og var í fyrra,
en heldur minni en 2018. Í ár er búið
að veiða 1.203 tonn af þorski. Ef mið-
að er við 11 þúsund tonn af þorski í
heild á strandveiðum sumarsins er
búið að veiða um 10,9% aflans fyrstu
tvær vikur vertíðar. aij@mbl.is
Alls staðar
fjölgun á
strandveiðum
Vertíð Á strandveiðum fyrir utan
Ólafsvík fyrir nokkrum árum.
 Búið að landa 1.203
tonnum af þorski
Morgunblaðið/Alfons
18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. MAÍ 2020