Morgunblaðið - 16.06.2020, Qupperneq 13

Bandaríkin hafa sent þrjú flug-
móðurskip inn á Kyrrahaf, en langt
er liðið síðan slíkur hernaðar-
styrkur var síðast sýndur á haf-
svæðinu. Kínverjar segja Banda-
ríkin með þessu vera að ógna
stöðugleika á svæðinu og segjast
munu verja hagsmuni sína.
Skipin sem um ræðir eru USS
Ronald Reagan, USS Theodore
Roosevelt og USS Nimitz. Vaxandi
spenna hefur verið í samskiptum
Kína og Bandaríkjanna undanfarið
vegna Suður-Kínahafs. Hafa
Bandaríkjamenn margsinnis boðið
Kínverjum birginn með því að
senda herskip og -flugvélar inn á
svæðið, en Kínverjar gera kröfu um
yfirráð yfir stórum hluta svæðisins.
Herstyrkur Myndin er tekin um borð í
USS Theodore Roosevelt og sýnir brúna.
Þrjú flugmóðurskip
send inn á Kyrrahaf
AFP
FRÉTTIR 13Erlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. JÚNÍ 2020
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Hæstiréttur Bandaríkjanna komst
að þeirri niðurstöðu í gær að alríkis-
lög gegn mismunun á vinnustöðum
næðu einnig yfir kynhneigð og kyn-
gervi, en bandarísk stjórnvöld héldu
því fram að mannréttindalöggjöfin
sem sett var 1964 næði ekki yfir mis-
munun af þessum völdum.
Dómurinn þykir vera mikil tíma-
mót fyrir réttindabaráttu hinsegin
fólks í Bandaríkjunum, en hann sker
endanlega úr um það, að vinnuveit-
endur sem reki starfsfólk sitt vegna
kynhneigðar séu að brjóta á mann-
réttindum þess með vísan til kafla 7,
en þar er bannað að mismuna fólki á
grundvelli ýmissa þátta, þar á meðal
vegna kyns, kynþáttar, litarháttar,
þjóðernis og trúarbragða.
„Í dag verðum við að ákveða hvort
hægt sé að reka einhvern einfaldlega
fyrir þá sök að viðkomandi sé sam-
kynhneigður eða trans,“ sagði í dómi
réttarins. „Svarið liggur í augum
uppi.“
James Esseks, deildarstjóri
bandarísku mannréttindasamtak-
anna ACLU er fer með mál tengd
hinsegin fólki og HIV, sagði þetta
mikinn sigur. „Rétturinn er nú á
sama stað og meirihluti þjóðarinnar,
sem veit nú þegar að það að mis-
muna gegn LGBTQ-fólki er bæði
óréttlátt og ólöglegt.“
Gorsuch með meirihlutanum
Hæstiréttur Bandaríkjanna skar
úr um árið 2015 að hjónabönd sam-
kynhneigðra væru lögleg, en ýmsir
framámenn í hópi hinsegin fólks í
Bandaríkjunum óttaðist að dómur-
inn myndi ekki fallast á röksemdir
þess varðandi þetta mál, þar sem
Donald Trump Bandaríkjaforseti
hafði í millitíðinni skipað tvo dóm-
ara, Neil Gorsuch og Brett Kav-
anaugh, sem taldir eru til íhalds-
manna.
Gorsuch ákvað hins vegar að
mynda meirihluta ásamt John Ro-
berts, forseta réttarins, og voru því
sex dómarar með og þrír á móti nið-
urstöðunni, auk þess sem Gorsuch
ritaði álit meirihlutans.
„Vinnuveitandi sem rekur ein-
stakling fyrir að vera samkyn-
hneigður eða trans rekur hann fyrir
einkenni eða gerðir sem sá hefði ekki
velt fyrir sér í öðrum einstaklingum.
Kyn verður því nauðsynlegur og
ófalinn þáttur í ákvörðuninni, sem er
nákvæmlega það sem sjöundi kafl-
inn bannar,“ sagði í áliti Gorsuch.
Lögmenn vinnuveitenda í málinu
héldu því fram að höfundar mann-
réttindalöggjafarinnar frá 1964
hefðu ekki haft í huga að hún næði
yfir kynhneigð fólks. Gorsuch sagði
hins vegar að takmörk hugmynda-
flugs þeirra sem skrifuðu lögin gæfu
enga ástæðu til að líta framhjá kröf-
um þeirra.
Noel Francisco, lögmaður banda-
rískra stjórnvalda, sem tók sér stöðu
með vinnuveitendum í málinu, sagði
hins vegar að kyn í tilliti laganna
næði eingöngu yfir það hvort við-
komandi hefði fæðst sem kona eða
karl, en ekki til annarra þátta. Þá
væri það hlutverk Bandaríkjaþings
en ekki dómstóla að sjá til þess að
lög væru uppfærð.
Brett Kavanaugh, sem eins og
Gorsuch var skipaður af Trump, tók
undir álit Franciscos í minnihluta-
áliti sínu. Hann tók hins vegar einnig
fram að niðurstaða meirihlutans
væri „mikilvægur sigur fyrir sam-
kynhneigða Bandaríkjamenn“.
Þrjú mál leidd til lykta
Með úrskurðinum voru endanlega
til lykta leidd þrjú dómsmál, þar sem
stefnendur héldu því fram að þau
hefðu verið rekin vegna þess að þau
væru hinsegin fólk.
Ein stefnenda, Aimee Stephens,
var rekin frá útfararstofu eftir að
hún tilkynnti samverkamönnum sín-
um til sex ára að hún hygðist leið-
rétta kyn sitt og vildi því ganga um í
fatnaði sem tengdist réttu kyni sínu.
Vinnuveitandinn rak hana fyrir að
ganga um í kvenfatnaði, þrátt fyrir
að hún væri með líkama karlmanns.
Stephens lést í síðasta mánuði, en
Donna Stephens, eiginkona hennar,
fagnaði úrskurðinum. „Ég er þakk-
lát fyrir þennan sigur til þess að
heiðra arfleifð Aimee, og til að
tryggja að komið sé fram við fólk af
sanngirni sama hver kynhneigð þess
eða kynvitund er,“ sagði Donna í til-
kynningu til fjölmiðla.
Ekki voru þó allir sáttir við niður-
stöðu réttarins. Alliance Defending
Freedom, samtök kristinna íhalds-
manna, lýstu yfir vonbrigðum sínum
með dóminn og sagði að hann myndi
valda óreiðu og „gríðarlegri ósann-
girni fyrir konur og stúlkur í íþrótt-
um, kvennaathvörfum og í mörgum
öðrum tilfellum“.
Kynhneigð varin af lögunum
AFP
Tímamót Stuðningsmaður hinsegin fólks veifar Pride-fánanum fyrir framan hæstaréttarhúsið eftir dóminn.
 Mannréttindalög Bandaríkjanna frá 1964 ná yfir bæði kynhneigð og kyngervi
Dularfullur
dauði fíla í
Afríkuríkinu
Botsvana hefur
leitt til umfangs-
mikillar rann-
sóknar dýra-
verndunarsinna
þar í landi. Alls
hafa fundist hræ
154 fíla og eru
þau sögð heil,
sem þykir benda til þess að ekki sé
hægt að kenna veiðiþjófum um
dauða dýranna. Einnig er talið ólík-
legt að dýrin hafi drepist eftir að
hafa innbyrt eitur.
Fílum fer almennt fækkandi í
Afríku. Í Botsvana hefur þeim þó
fjölgað nokkuð undanfarið og eru
nú um 130 þúsund fílar þar.
Óvenjumargir fílar
fundist dauðir
Risi Fílar hafa lengi
verið ofsóttir.
Lögregluaðgerð í Atlanta í Georgíu-
ríki í Bandaríkjunum hefur leitt til
afsagnar lögreglustjóra borgarinn-
ar, uppsagnar lögreglumanns og til-
færslu annars lögreglumanns í
starfi. Í aðgerðinni lést 27 ára gamall
svartur karlmaður, Rayshard
Brooks að nafni, eftir að lögregla
greip til skotvopna þegar Brooks
streittist á móti handtöku og komst
yfir rafbyssu lögreglu.
Atvikið náðist meðal annars á búk-
myndavélar lögreglumanna og nær-
staddar eftirlitsmyndavélar, en lög-
reglu hafði borist tilkynning um
sofandi karlmann í bifreið við bíla-
lúgu skyndibitastaðar. Við skoðun
kom í ljós að Brooks var drukkinn og
var honum þá tilkynnt handtaka. Í
kjölfarið streittist hann á móti,
komst yfir rafbyssu, sló lögreglu-
mann hnefahöggi í andlitið og tók til
fótanna. Á myndbandsupptöku virð-
ist Brooks á hlaupunum beina raf-
byssunni að lögreglu sem þá skýtur
hann föstum skotum. Var Brooks úr-
skurðaður látinn á sjúkrahúsi. Málið
er nú til rannsóknar og hefur lög-
maður fjölskyldu hins látna sagt lög-
reglu hafa farið offari í aðgerðinni.
AFP
Handtaka Þegar lögreglumenn ætluðu að handtaka Brooks streittist hann
á móti svo til átaka kom. Maðurinn féll skömmu síðar fyrir skotum.
Lést eftir átök
við lögreglumenn