Morgunblaðið - 30.10.2020, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. OKTÓBER 2020
Öryggiskerfi
01:04 100%
SAMSTARFSAÐILI
Hringdu í síma 580 7000 eða farðu á firmavorn.is
HVARSEMÞÚERT
BAKSVIÐ
Þóroddur Bjarnason
tobj@mbl.is
Eins og fram kom í umfjöllun Morg-
unblaðsins í gær um ónýtt tækifæri í
upplýsinga- og fjarskiptatækniiðnaði
eru Íslendingar miklir eftirbátar ná-
grannaþjóðanna þegar kemur að
einkaleyfum í iðnaðinum.
Í nýútkominni greiningu Samtaka
iðnaðarins segir að ástæðuna megi að
einhverju leyti rekja til lítillar hlut-
deildar fólks með STEM-færni
(menntun í vísindum, tækni, verk-
fræði og stærðfræði ) á íslenskum
vinnumarkaði en Ísland rekur þar
lestina í hópi OECD-landa.
Þarf meiri fókus
Árni Sigurjónsson, formaður Sam-
taka iðnaðarins, segir að einkaleyfa-
skráning þurfi að fá meiri fókus í at-
vinnulífinu, sem haldist í hendur við
uppbyggingu fjórðu stoðarinnar í ís-
lensku hagkerfi, þ.e. útflutnings-
stoðar sem byggist á hugviti og ný-
sköpun. Aðrir grunnatvinnuvegir á
Íslandi séu í minni mæli í einkaleyfa-
drifinni starfsemi, en þar á Árni við
stoðirnar þrjár; sjávarútveg, orku-
og ferðaiðnað. „Með því að setja
meiri fókus á fjórðu stoðina myndi
það vafalaust ýta undir fjölgun
einkaleyfaskráninga. Sumum fyr-
irtækjum þykir einkaleyfaferlið
langt og tímafrekt, auk þess sem það
getur verið mjög sérhæft. Smæð
landsins hjálpar ekki í því tilliti. En
skráningar einkaleyfa ættu að vera
fleiri en þessar tölur sýna, því við eig-
um mörg frábær fyrirtæki og frum-
kvöðla sem eru að vinna með verk-
efni og hugmyndir sem vel gætu
verið einkaleyfatækar.“
Ræða „Patent Box“
Spurður um yfirburði Svía og
Finna í þessum efnum nefnir Árni að
flestir þekki uppgang tæknifyrir-
tækja í þeim löndum eins og Nokia
og Ericsson, en sá uppgangur sé til-
kominn að hluta til vegna þess að
stjórnvöld hafi skapað hagfellt um-
hverfi. Það sama þyrfti að gerast hér
á landi. Það myndi svo aftur hafa í för
með sér aukna skráningu einkaleyfa.
„Sem dæmi um ívilnanir sem við
höfum átt í viðræðum við stjórnvöld
um, og eru notaðar víða í Asíu og
Evrópu, er innleiðing sérstakra
skattaívilnana til fyrirtækja vegna
hagnaðar sem kemur til vegna
skráðra hugverka. Þessar ívilnanir
hafa almennt gengið undir nafninu
„Patent Box“ og ýmis skilyrði eru
fyrir því að fyrirtæki geti nýtt sér
slíka ívilnun, t.a.m. að starfsemin
skili hagnaði og að rannsóknir og
þróun sem leiddu til einkaleyfis hafi
átt sér stað hjá fyrirtækinu. Slíkar
aðgerðir myndu skapa aukinn hvata
fyrir fyrirtæki að sækja um einka-
leyfi, og þau myndu þá að sama skapi
leggja meira fjármagn í rannsóknar-
og þróunarstarf. Við gætum þannig
orðið samkeppnishæfari við önnur
lönd á þessu sviði.“
Tekur undir með SI
Jón Gunnarsson samskiptastjóri
Hugverkastofunnar, sem heldur ut-
an um einkaleyfaumsóknir hér á
landi, segir að sú staðreynd að Finn-
ar og Svíar standa framarlega í
fjölda einkaleyfaumsókna í UT sé
væntanlega merki um að UT-
iðnaðurinn í þeim löndum sé þróaðri
að einhverju leyti. „Þar hefur lengi
verið fókus á tækniþróun og nýsköp-
un og iðnaðurinn er kominn lengra í
verðmætasköpun, en þar spila einka-
leyfi lykilhlutverk.“
Jón segir að einkaleyfi og verndun
hugverka geti verið grundvöllur fyrir
verðmætasköpun, auk þess að hvetja
til aukinna fjárfestinga í nýsköpun.
Það er mikilvægt að gera sér grein
fyrir því þegar talað er um að ný-
sköpun og iðnaður eigi að standa
undir aukinni landsframleiðslu.“
Spurður hvort fyrirtæki kveinki
sér undan kostnaði og tíma sem tek-
ur að sækja um einkaleyfi segir Jón
að það sé bæði og. „Einkaleyfi er
fjárfesting í viðskiptatæki sem getur
verið mjög verðmætt fyrir fyrirtæki.
Að fá einkaleyfi á uppfinningu er í
raun stimpill upp á það að tæknin sé
ný í mannkynssögunni og þú hafir
einkarétt á að hagnýta þér hana.“
Ættum að vera hærri
en tölurnar sýna
 Einkaleyfi stimplar að tæknin sé ný í mannkynssögunni
Hugverk Í ársskýrslu Hugverkastofunnar fyrir árið 2019 segir að í lok þess
árs hafi samtals 85 gild einkaleyfi verið í eigu íslenskra aðila.
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Heimildir íslenskra skipa til veiða á
túnfiski hafa aukist síðustu ár, en
hins vegar hafa þau ekki stundað
þessar veiðar síðan haustið 2016. Jó-
hanna Gísladóttir GK, skip Vísis hf. í
Grindavík, var á túnfiskveiðum í þrjú
ár. 2014 veiddust 122 fiskar eða 22,2
tonn úr sjó, 2015 155 fiskar eða 27
tonn og 2016 veiddust 17 fiskar eða
3,1 tonn. Sjá má á vef Fiskistofu að
íslensk skip hafa fengið nokkra tún-
fiska sem meðafla í ár og landað alls
839 kílóum.
Að sögn Péturs H. Pálssonar,
framkvæmdastjóra Vísis, gengu
veiðarnar að mörgu leyti ágætlega,
en gáfu þó ekki mikið af sér og var
því hætt. Fyrirtækið er enn með
leyfi til þessara veiða. Pétur segir að
kannaðir hafi verið möguleikar á að
fá frystiskip hingað til lands til að
nýta kvóta Íslendinga undir íslensk-
um fána, en ekkert hafi orðið af því.
Túnfiskurinn er veiddur á línu og eru
veiðar heimilaðar frá 1. ágúst til 31.
desember.
Þá segir Pétur að það hafi hamlað
þessum veiðiskap á sínum tíma að
þröngur gluggi var til að koma tún-
fiski úr veiðiskipi, sem ekki var búið
frystitækjum, í flug til Japans. Þá
hefur verð á túnfiski lækkað á mörk-
uðum í ár í Japan í kjölfar kórónu-
veirufaraldursins.
Hlutur Íslands aukinn
Um alllanga hríð hafði hlutur Ís-
lands verið 0,23% í veiðum á úthafinu
í Atlantshafi og máttu Íslendingar
veiða 52 tonn 2017. Það er Atlants-
hafs-túnfiskveiðiráðið (ICCAT) sem
fer með stjórnun veiðanna og í samn-
ingaferli innan ráðsins fyrir tveimur
árum var samþykkt að heimila aukn-
ar veiðar, en jafnframt var hlutur Ís-
lands í kvótanum aukinn. Þannig
komu 84 tonn (0,298%) í hlut Íslands
fyrir árið 2018, 147 tonn (0,456%)
2019 og í ár er kvótinn 180 tonn
(0,5%).
Líklegt er að japanska túnfisk-
veiðiskipið Chiyo Maru No. 18, sem
liggur við bryggju í Reykjavík, hafi
verið að veiðum djúpt suður og suð-
austur af landinu undanfarið. Sam-
kvæmt upplýsingum frá Landhelgis-
gæslunni óskaði skipstjóri eftir því
að komast í var við Íslandsstrendur.
Vegna viðhalds fékk hann síðan leyfi
til að koma inn til Reykjavíkurhafn-
ar. Sjá má á Marine Traffic að skipið
hélt frá Las Palmas fyrir tæpum
mánuði.
Morgunblaðið/sisi
Túnfiskveiðar Japanska skipið Chiyo Maru 18 við bryggju í Reykjavík.
Aukinn kvóti
en engar veiðar
 Túnfiskkvóti Íslendinga 180 tonn í ár
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Mörg tækifæri felast í samruna
tæknifyrirtækisins Skagans 3X og
þýska fyrirtækisins Baader, að sögn
Ingólfs Árnasonar, forstjóra Skag-
ans 3X. Aðgangur
fyrir vörur fyrir-
tækisins í mat-
vælaiðnaði aukist
mjög, en Baader
er alþjóðlegt
fyrirtæki með
starfsstöðvar um
allan heim og
þjónar fiskiðnaði,
kjúklingavinnslu
og fleiri greinum.
Ingólfur segir að Skaginn verði virk-
ur þátttakandi í samstarfinu, sem
skapi tækifæri til vaxtar.
Í gær var greint frá því að Baader
hefði keypt meirihluta í Skaganum
3X með fyrirvörum um samþykki op-
inberra aðila. Ráðgert er að þeim
fyrirvörum verði aflétt í ársbyrjun
2021, en þangað til verður núverandi
starfsemi fyrirtækjanna óbreytt. Að
sögn Ingólfs hefur verið unnið að
málinu í 18 mánuði og aðgangur að
sölukerfi Baader um allan heim hafi
vegið þungt þegar kom að ákvarð-
anatöku. „Með því að samtvinna ára-
tuga sköpun, þekkingu og reynslu
Baader við okkar sérþekkingu
byggða á samstarfi og nálægð við
öflugan sjávarútveg munum við efla
þróun og nýsköpun til muna,“ er haft
eftir Ingólfi í fréttatilkynningu.
Fyrirtækið var stofnað 1998 og er
með framleiðslu og hönnun á Akra-
nesi og Ísafirði, en einnig með sölu-
og söluhönnunardeild í Reykjavík og
minni starfsstöð á Akureyri. Alls
starfa um 200 manns hjá fyrirtækinu
hér á landi. Fyrirtækið hefur verið í
eigu Ingólfs og fjölskyldu, en nú
eignast Baader meirihlutann. Kaup-
verð fékkst ekki uppgefið, né hversu
stór hlutur hvors aðila verður.
Bæjarfulltrúar fagna
Í sameiginlegri yfirlýsingu bæjar-
stjórna Akraness og Ísafjarðarbæj-
ar segir að um afar ánægjulegar
fréttir sé að ræða. Ástæða sé til að
fagna tímamótunum og óska fyrir-
tækinu og bæjarbúum til hamingju
með áfangann. Í samrekstri Skagans
3X og Baader felist mikil tækifæri til
vaxtar með aukinni framleiðslu og
sölu og til að stórefla rannsókna- og
þróunarstarf.
Eflir þróun og
skapar tækifæri
 Kaupa meirihluta í Skaganum 3X
Ingólfur
Árnason