Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.11.2020, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1.11. 2020
Þ
að vakti athygli að keppinautarnir í
Bandaríkjunum héldu báðir opna
fundi í Flórída fyrir þremur dögum.
Ástæðan er sú að ríkið er í hópi
þeirra sem tryggja flesta kjörmenn,
sem síðan velja forsetann, og enn er
óvíst talið á hvorn kjörmenn frá Flórída muni falla.
Má taka mark núna?
Önnur ríki og enn stærri í kjörmönnum talið, eins
og Kalifornía og New York, hafa fyrir löngu verið
færð til bókar hjá demókrötum. Þau ríki eru því
ekki heimsótt. Og það eru raunar ekki síst þessi
sömu stórríki sem hafa mikil áhrif á það hversu lítið
er að marka kannanir á landsvísu um endanlega út-
komu í slag um kjörmenn. Ástæðan er sú, að það
þarf oftast hreinan meirihluta til að tryggja sér alla
kjörmenn frá viðkomandi ríki. Í sumum ríkjum hafa
frambjóðendur mjög ríflegt fylgi umfram það sem
þarf og séu þau ríki fjölmenn verður heildarfylgi
þess frambjóðanda á landsvísu einatt mjög mikið í
könnunum, en hefur ekki nein umframáhrif á nið-
urstöðu kosninga.
Eru þær skárri?
Mikið hefur verið vitnað til þess hve kannanir skutu
langt fram hjá markinu 2016 og telja ýmsir ástæðu
til að ætla að sama muni gerast núna. Fylgiskönn-
uðir benda á tvennt sem dragi úr réttmæti þeirrar
ályktunar. Sneyptir hafi menn sest rækilega yfir
spár sínar og svo úrslit í kjölfar kosninganna 2016.
Lagfæringar hafi því næst verið gerðar og þær hafi
tryggt að spár urðu marktækari í þingkosningunum
haustið 2018.
Í annan stað sé munur á milli frambjóðenda meiri
nú en var í fyrra tilvikinu og það sé þekkt staðreynd
að skekkjur eigi sín ytri mörk.
En það verður svo sem ekki haft mikið upp úr því
krafsi að spá í slík spil núna. Kosningarnar bresta á
eftir aðeins örfáa daga og það sem meira er; nú hef-
ur nærri helmingur væntanlegra kjósenda þegar
kosið og flest þeirra atkvæða væntanlega komin í
hús.
Flýttu sér báðir til Flórída
Það vakti athygli að þeir Trump og Biden voru með
fundi í Flórída sama daginn. Fjölmiðlar hafa forðast
að bera þá fundi saman. Einhver hefði þó væntan-
lega talið að upplit funda Trumps og Bidens í Flór-
ída þætti segja nokkra sögu um stemninguna, en vel
á annan tug þúsunda sóttu að sögn fundinn hjá
Trump, en nærri tvö hundruð manneskjur útifund
Bidens. Langflestir þeirra hafi ekki farið út úr bíl-
um sínum og því erfitt að telja þá svo áreiðanlegt
væri. Athyglisvert var að sjá hvernig þetta var út-
listað af meðvirkum fréttamönnum. NBC viður-
kennir að „þúsundir“ hafi verið á fundinum hjá
Trump, en leggur áherslu á að á annan tug fund-
armanna hafi verið fluttir á sjúkrahús vegna hins
mikla hita og þar sem ekki nærri allir á fundinum
hafi haft grímu þá hefði Trump með fjöldafundinum
stuðlað að útbreiðslu kórónuveirunnar!
Biden hefði með sínu fyrirkomulagi einmitt viljað
tryggja að ekkert slíkt gerðist! Segja má að fá-
menni fundarmanna hafi svo sem ekki gert Biden
neitt til, því að markmiðið hefði verið að fá ræðu
hans sjónvarpað í stöðvum ríkisins og fundarmenn
því eins getað verið heima hjá sér. En miðað við
„fjölda gesta“ má gefa sér að þetta hafi verið einn
eða tveir frá hverri kosningaskrifstofu Bidens í
hverjum bíl.
En eins og fyrr segir er ekki margt sem hróflar
við líklegum niðurstöðum kosninganna úr því sem
komið er.
Úrslitum gæti seinkað
En það er óneitanlega dapurlegt að skríbentar
vestra eru teknir að gefa sér að vegna hins óljósa
kosningafyrirkomulags, og fjölda „póstatkvæða“ til
viðbótar við hefðbundin utankjörfundaratkvæði, geti
talning dregist í allmarga daga og jafnvel vikur.
Bent hefur verið á það varðandi póstatkvæðin, að sé
ekki vinnandi vegur að tryggja af öryggi að það sé í
raun kjósandinn sem pantar atkvæðaseðil heim, fyll-
ir hann út og kemur í póstkassa. Það er þekkt
vandamál vestra að kjósendur í háskólabæjum kjósi
þar og fari svo heim til pabba og mömmu og kjósi
aftur þar. Og enn er sá vandi að krafa um persónu-
skilríki hefur ekki náð fram að ganga enn sem kom-
ið er. En hvað sem þessu líður ættu menn að verða
nokkru nær þegar líður á kosninganóttina.
Forsetanum kennt um veiruna
Í fyrrnefndum kosningum hefur það helst verið haft
gegn forsetanum, sem leitar endurkjörs, að hann
eigi sérstaka sök vegna kórónuveirunnar. Kosninga-
barátta demókrata snýst ekki um Biden enda ekki
auðvelt að ná upp stemningu um hann. Kosningin
snýst að mati þeirra um að losna við Trump og náist
að koma Trump frá, þá fylgi það að Biden kemst að.
Hversu ómögulegur sem hann sé, sem varla er deilt
um, þá yfirskyggir þörfin á að losna við Trump allt
slíkt.
Það er þá ekki að undra að reynt sé að klína veir-
unni á Trump. Hann reyndar fékk veiruna og spár
fjölmiðla um að meira en 90 prósent líkur stæðu til
þess að hann myndi ekki lifa áfallið af fóru sömu
leið og spár þeirra 2016. En í þeirri umræðu að
Trump hafi reynst skemmdarverkamaður í faraldr-
inum, sem er meira en vafasöm kenning, forðast
bandarískir fjölmiðlar eins og heitan eldinn að nefna
hvernig ástandið er um þessar mundir í Evrópu.
Þeir gætu varla kennt Trump um það.
Mistök hafa orðið en leit
að sök er ekki svarið
Hvert Evrópuríkið af öðru er að missa tök á við-
brögðum sínum við faraldrinum. Í stórríkjum á borð
við Þýskaland, Frakkland og Bretland, að ógleymd-
um Spáni, Ítalíu, Póllandi og Danmörku, er haft á
orði að um margt séu horfurnar nú lakari en var í
upphafi veirufársins, þótt þjóðirnar hafi verið í mis-
mikilli sóttkví allar götur síðan, og goldið sjálfum
sér hrikalegt efnahagslegt högg.
Öll hafa þessi ríki réttilega kallað til sín færustu
sérfræðinga á sviðum faraldra og hvergi hefur
stjórnmálaforysta reynt að hrifsa til sín máls-
meðferðina án þess að áhrif slíkra liggi fyrir og
helst opinberlega, svo að almenningur geti vitað
hvað lá fyrir og hvað ekki þegar ákvarðanir um höft
og lokanir voru teknar. Og ekki verður heldur um
það deilt að þetta tafl var allan tímann mikil hrað-
skák, því að vandinn vatt upp á sig og breyttist ógn-
arhratt og fæst varð eins og sérfræðingarnir höfðu
giskað á. Og það þekkir skákþjóðin að gera verður
ráð fyrir því að iðulega tapist bestu leikirnir þegar
naumur tími er til umhugsunar.
Reynsla skáklistarinnar
Við, sem höfum gaman af því, gefist tóm til, að fara
yfir skákir á borði, þekkjum þetta. Og þótt hrað-
skákir séu ekki allar geymdar eins og hefðbundnu
Hann bað að
heilsa okkur
’Bent hefur verið á það varðandi póst-atkvæðin, að sé ekki vinnandi vegur aðtryggja af öryggi að það sé í raun kjósandinnsem pantar atkvæðaseðil heim, fyllir hann út
og kemur í póstkassa. Það er þekkt vandamál
vestra að kjósendur í háskólabæjum kjósi þar
og fari svo heim til pabba og mömmu og kjósi
aftur þar. Og enn er sá vandi að krafa um
persónuskilríki hefur ekki náð fram að ganga
enn sem komið er.
Reykjavíkurbréf30.10.20