Morgunblaðið - 06.11.2020, Blaðsíða 36

36 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. NÓVEMBER 2020
Nú finnur þú
það sem þú
leitar að á
FINNA.is
Ákveðið hefur verið að færa
sýningarsvæði Íslands á Feneyja-
tvíæringnum í myndlist árið 2022 á
aðalsvæði hátíðarinnar og hefur
mennta- og menningarmálaráðu-
neyti tryggt fjármagn til þess. Þá
mun Íslandsstofa leggja fjármagn til
kynningar á þátttöku Íslands í sam-
vinnu við Kynningarmiðstöð ís-
lenskrar myndlistar. Sigurður Guð-
jónsson verður næsti fulltrúi Íslands
á tvíæringnum.
Feneyjatvíæringurinn er elsta og
umfangsmesta sýning sem sett er
upp reglulega með alþjóðlegri
myndlist, og er einn elsti og virtasti
listviðburður heims. Til hans var
stofnað árið 1895 en Ísland hefur
tekið þátt í tvíæringnum frá árinu
1960. Mörg síðustu ár hefur verið
leigt húsnæði fyrir skálann úti í
borginni og hann hefur því ekki ver-
ið á aðalsýningasvæðinu.
Kynningarmiðstöð íslenskrar
myndlistar, KÍM, hefur undirritað
samning við skrifstofu Feneyja-
tvíæringsins um nýtt húsnæði fyrir
íslenska skálann á Arsenale, öðru af
tveimur aðalsvæðum sýningarinnar.
Í kringum sex hundruð þúsund gest-
ir heimsækja að jafnaði það svæði,
sem þýðir að gestafjöldi í íslenska
skálanum geti nær tuttugufaldast
frá því sem verið hefur.
„Nú fáum við tækifæri til að vera
staðsett inni í kjarna tvíæringsins og
fleiri gestir geta sótt okkur heim.
Það skiptir okkur gríðarlegu máli,“
segir Auður Jörundsdóttir, for-
stöðumaður KÍM.
Morgunblaðið/Einar Falur
Þjóðarskáli Ein sýningin í þjóðarskálunum við Arsenale-sýningarhöllina á
síðasta Feneyjatvíæringi, 2019. Þar verður íslenski skálinn næst.
Skálinn á betri stað
í Feneyjum 2022
 Verður við Arsenale-sýningarhöllina
Hin árlega hátíð List án landa-
mæra, þar sem áhersla er lögð á list
fatlaðra, er í gangi og hafa nokkrar
sýningar verið opnar og eru enn, að
viðhöfðum tilskildum sóttvörnum.
Ákveðið var að halda hátíðina í ár
sem endranær, þrátt fyrir veirufar-
aldurinn, og segja aðstandendur
sýninganna að sú ákvörðun endur-
spegli þá elju, kraft og von sem fatl-
að fólk þarf að beita í daglegu lífi
sínu, og birtist gjarnan einnig í list-
sköpuninni.
Þær sýningar sem enn eru opnar
á vegum hátíðarinnar og má skoða
næstu daga eru annars vegar
einkasýning Brands Bjarnasonar
Karlssonar munnmálara, en hann
sýnir málverk sín í Ráðhúsi Reykja-
víkur og er sú sýning opin til 22.
nóvember á þjónustutíma Ráðhúss-
ins. Hins vegar er það sýning
Hrafns Jónssonar-Krumma í Gall-
erí Porti, Laugavegi 23b. Hrafn
sýnir ljósmyndaverk frá 2020 en
hann notar miðilinn sem sjálfs-
speglun, heilunaraðferð og stuðn-
ing sem líkamlega fatlaður ungur
maður. Sýningin er opin miðviku-
daga til sunnudaga frá 14 til 18.
Sumar sýningar Listar
án landamæra opnar
 Endurspegla kraft og vonir fatlaðra
Teikning Hluti verks eftir Helgu
Matthildi Viðarsdóttur, sem er lista-
maður Listar án landamæra 2020.
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
„Þetta eru mest ljóð sem ég skrifaði á
unglingsaldri og upp úr tvítugu, en
þá skrifaði ég hálfgerðar dagbókar-
færslur, fyrst og fremst fyrir mig
sjálfan. Flest skrifaði ég einhverjum
árum eftir að umræddir atburðir áttu
sér stað, en þetta var ákveðin leið fyr-
ir mig til að fanga þessar minningar
áður en þær runnu mér úr greipum.
Ég var með þessum skrifum að vinna
í gegnum ákveðnar tilfinningar og
hugsanir. Á einhverjum tímapunkti
var ég kominn með hundruð ljóða í
hendurnar og ákvað að skella þessu
upp í bókarform. Ég kom mér ekki í
að gefa þetta út, enda held ég að
þetta hafi þá staðið mér of nærri til
að ég meikaði þá tilhugsun. Fyrir
rúmu ári ákvað ég svo að drífa í
þessu, því ég var orðinn nægilega
fjarlægur efninu, nógu langur tími
liðinn og ég búinn að þroskast og
breytast. Mér leið eins og þetta væri
ekki lengur berskjöldun, heldur
fjallaði um einhvern allt annan gaur
en mig,“ segir Loki Rúnarsson sem
sendi nýlega frá sér ljóðabókina
Tunglið er diskókúla. Bókin sú er
mikil rússíbanareið þar sem lesendur
fá að fylgjast með og sjá inn í huga og
hjarta manns frá unga aldri og seinna
þegar hann er á þvælingi um heiminn
með viðkomu í mörgum hjörtum,
klofum og börum. Engum er hlíft,
hvorki honum sjálfum né þeim sem
lesa, þarna er falleg ást, sárar tilfinn-
ingar og mikill losti, en líka tilfinn-
ingalausar ríðingar, lygar, ælur og
einmanaleiki, svo fátt eitt sé nefnt.
Loki sýnir í ljóðum sínum inn í
myrkrið af einlægni en um leið af
áhrifamiklu kæruleysi.
„Mér fannst ég þurfa að koma
þessu frá mér, ég þurfti að henda
þessu út í kosmósið til að losna við
þetta úr undirmeðvitundinni. Sein-
ustu árin hef ég verið að reyna að
vinna í sjálfum mér og þessi skrif eru
hluti af því. Að líta inn á við og reyna
að greina af hverju mér leið eins og
mér leið og til hvaða hegðunar sú líð-
an leiddi. Maður er bara alltaf að
reyna að verða skárri manneskja.“
Ég varð alveg dofinn
Í bókinni er þó nokkur fortíðarþrá
eftir æskunni og glötuðu sakleysi, og
í upphafi bókar má glögglega sjá að
Loki hefur verið næmur drengur.
„Ég var mjög viðkvæmt barn og
tilfinningaríkur, ég grét mikið og var
oft í mínum eigin heimi. Ég átti mjög
erfitt með mótlæti og stríðni og þeg-
ar ég fór inn í unglingsárin og færðist
frá því að vera drengur yfir í að vera
ungur maður, þá var allt í umhverf-
inu að reyna að berja úr manni þessa
viðkvæmni. Maður gerir það líka
sjálfur, og að einhverju leyti er það
nauðsynlegt til að takast á við hinn
harða heim sem mætir manni eftir að
flogið er úr hreiðrinu. En að ein-
hverju leyti er það mjög skaðlegt og
eitrað fyrir marga unga karlmenn.
Eins og kemur fram í bókinni þá
sveiflaðist pendúllinn hjá mér
kannski of langt í hina áttina á
ákveðnu tímabili, og ég hætti að
kunna að finna fyrir tilfinningum og
skilja þær. Ég varð alveg dofinn, sér-
staklega í rómantískum samskiptum.
Partur af mínum skrifum var að læra
að finna til upp á nýtt, að gefa tilfinn-
ingunum pláss. Að skrifa þessa bók á
sínum tíma var kannski örvænting-
arfull tilraun til að halda í fortíðina,
en á einhverjum tímapunkti fattaði
ég að fyrir vikið komst ekkert nýtt að
hjá mér. Að gefa þetta út er tilraun til
að sleppa loksins tökum á fortíðinni.“
Fannst heimurinn ekki nóg
Þótt ljóð Loka innihaldi bersögli í
orðum og gjörðum, umbúðalausar og
gróteskar lýsingar, þá er þar á sama
tíma tilfinningadýpt, opið inn að
kviku. Var hann ekkert hræddur við
að sýna og segja fólki frá slíkum hlut-
um úr sínu einkalífi og opinbera
innstu tilfinningar?
„Nei, þetta var einmitt æfing í að
gera það. Ég hef alltaf verið mjög
prívat maður og sem barn var ég
nánast lygasjúkur og átti mjög erfitt
með sannleikann og að segja satt.
Þetta háði mér lengi vel, mér fannst
heimurinn ekki nóg eins og hann er,
mér fannst ég sífellt þurfa að skreyta
hann og gera hann að meira ævintýri.
Flestir nota skáldskap til að virkja
ímyndunaraflið en ég var fyrst og
fremst að skrifa til að æfa mig í að
segja satt, hvernig sem mér hefur
svo tekist það. Ég hef engar sér-
stakar áhyggjur af því hvað fólki
finnst um mig eða efni þessarar bók-
ar, en ég er skíthræddur um að
mamma fái taugaáfall þegar hún les
hana.“
Morgunblaðið/Eggert
Loki „Ég lít inn á við og reyni að greina af hverju mér leið eins og mér leið og til hvaða hegðunar sú líðan leiddi.“
Alltaf að reyna að
verða skárri manneskja
 Loki Rúnarsson sendir frá sér ljóðabók  „Partur af
mínum skrifum var að læra að finna til upp á nýtt.“
Eitur
hér erum við
fimm árum seinna
hún búin að endurbyggja
brýrnar til mín
til þess eins
að ég geti brennt þær niður aftur
Söknuður
ég er búinn að baða mig þrisvar
síðan hún fór
notaði meira að segja sápu
samt anga ég ennþá
af píkunni hennar
Tvö ljóð úr
bókinni Tunglið
er diskókúla
Stjórn Miðstöðar
íslenskra bók-
mennta (MÍB) út-
hlutaði á árinu
styrkjum til þýð-
inga íslenskra
verka á erlend
mál fyrir tæpar
24 milljónir
króna.
Umsóknir voru
147 talsins, þar
af 31 til þýðinga á norræn mál.
Veittir voru styrkir til 111 þýðinga
á 28 tungumál, flestir til þýðinga á
dönsku (13), ensku (9), þýsku (8) og
frönsku (7). Til samanburðar má
geta þess að næstmesti fjöldi um-
sókna til þýðinga á erlend mál var
árið 2017 en þá voru umsóknir 119,
þar af 21 til þýðinga á norræn mál.
Þessa aukningu má að hluta til
rekja til norræns átaks sem blásið
var til í kjölfar heimsfaraldursins
en einnig má sjá greinilegan og sí-
fellt meiri áhuga á íslenskum bók-
menntum erlendis, segir í tilkynn-
ingu MÍB.
Þegar skoðaður er listinn yfir
þær þýðingar sem styrktar eru
kemur í ljós að veittir eru styrkir til
þýðinga á bók Andra Snæs Magna-
sonar, Um tímann og vatnið, á 14
tungumál. Þá voru til að mynda sjö
styrkir veittir vegna þýðinga á sög-
um eftir Jón Kalman Stefánsson og
Ragnar Jónasson, fimm til þýðinga
á sögum eftir Yrsu Sigurðardóttur,
fimm vegna þýðinga á sögum eftir
Arnald Indriðason og fjórir vegna
þýðinga á sögum eftir Auði Övu
Ólafsdóttur.
111 erlendar þýðingar á íslenskum bókum styrktar á árinu
Andri Snær
Magnason