Morgunblaðið - 18.12.2020, Page 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. DESEMBER 2020
SANNUR ÍSLENSKUR
JÓLAMATUR
Njótum þess sem íslensk auðlind gefur
Flatahraun 27
Hafnarfjörður,
sími 788 3000
Opið
mán-fös 11-18
laugardaginn 19. desember 10-18
www.gottogblessad.is











 




  








   














 
KEYRUM HEIM SAMDÆGURS Á HÖFUÐBORGARSVÆÐINU
Á VIRKUM DÖGUM EF PANTAÐ ER FYRIR KL. 14.00.
SENDUM HVERT Á LAND SEM ER MEÐ LANDPÓSTI.
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Nú er útlit fyrir að samanlagður
rekstrarhalli hjá hinu opinbera,
þ.e.a.s. halli ríkissjóðs og hjá sveit-
arfélögum (A-hluta), verði um 356
milljarðar króna á næsta ári. Ekki
er búist við umskiptum til jákvæðs
rekstrar fyrr en eftir árið 2025.
Gert er ráð fyrir áframhaldandi
hallarekstri á næstu fimm árum og
þótt talið sé að verulega muni
draga úr honum á árunum 2023-
2025 gera áætlanir að óbreyttu ráð
fyrir samanlögðum halla ríkis og
sveitarfélaga á þessu tímabili upp á
1.274 milljarða kr. á árunum 2021-
2025 verði ekkert að gert. Ef reikn-
að er með að afkomubætandi ráð-
stafanir gangi eftir til að lækka
vaxtagjöld og stöðva skuldasöfnun
verður samanlögð afkoma neikvæð
um rúmlega þúsund milljarða kr.
næstu fimm árin.
325 milljarða halli gæti orðið
á ríkissjóði á næsta ári
Meirihluti fjárlaganefndar hefur
lagt fram nefndarálit og breyting-
artillögur við fjármálaáætlunina til
næstu fimm ára og fór önnur um-
ræða um hana fram á Alþingi í gær.
Þegar fjárlagafrumvarp næsta
árs og fjármálaáætlun voru lögð
fram í byrjun október var gert ráð
fyrir að afkoma ríkisins yrði nei-
kvæð um 264 milljarða á næsta ári.
Nýjustu áætlanir gera nú ráð fyrir
325 milljarða kr. halla hjá ríkissjóði
og 31 milljarðs kr. halla hjá sveit-
arfélögum á árinu 2021. Aðstæð-
urnar breytast hratt. Neikvæðari
mynd af afkomu ríkisins sem dreg-
in er upp í fjármálaáætluninni staf-
ar að stærstum hluta af síðasta að-
gerðapakka ríksstjórnarinnar
vegna efnahagsástandsins í kór-
ónuveirufaraldrinum en þá bættust
rúmlega 55 milljarðar við útgjöldin.
Fleira kemur þó til, tekjuáætl-
unin hefur verið uppfærð og tekið
er mið af seinustu efnahagsspám en
efnahagshorfur hafa versnað sam-
kvæmt þeim.
Að sögn Willums Þórs Þórssonar
formanns fjárlaganefndar eru upp-
færðar breytingar á fjármála-
áætluninni mestmegnis til komnar
vegna breytinganna sem komu
fram við aðra umræðu um fjárlaga-
frumvarpið fyrr í þessum mánuði,
og þegar litið er á þróunina til
næstu ára hafi skulda- og afkomu-
hlutföllin ekki mikið breyst. Nú má
búast við að skuldir hins opinbera
verði rúmlega 49% af landsfram-
leiðslu að ári og hækki fram til árs-
ins 2025 þegar þær verða rúmlega
60%.
Lítið má út af bregða
„Í mínum huga hefur samt kom-
ist ákveðin vissa og festa aftur á
sjóndeildarhringinn þar sem nú er
bráðlega gert ráð fyrir að hefjist
bólusetning á Íslandi og víða um
heim, sem skapar þó einhverja
vissu um endalok þessa ástands
sem hefur núna varað í næstum
ár,“ sagði Haraldur Benediktsson
er hann mælti fyrir áliti meirihluta
fjárlaganefndar á Alþingi í gær. Að-
stæður geti þó breyst hratt, til betri
eða verri vegar, flestir vilji þó trúa
því að viðspyrnan verði kröftug „en
við höfum teflt fjármálum ríkis-
sjóðs, lántökum, svo tæpt að það
má lítið út af bregða að ekki eigi illa
að fara“, sagði hann.
1,6 milljarða hækkun tekna
Í nefndaráliti meiri hluta nefnd-
arinnar um fjármálaáætlunina kem-
ur fram að nokkur hækkun verður
á heildartekjum ríkissjóðs á næsta
ári frá því sem gert var ráð fyrir
þegar hún var lögð fram eða um 1,6
milljarða kr. „Tekjur af tekjuskatti
einstaklinga verða nokkru hærri
samkvæmt uppfærðri tekjuáætlun
en gert var ráð fyrir í haust. Frá-
vikið frá fyrri áætlun nemur tæpum
sex milljörðum kr. á næsta ári og
helst sú hækkun allt tímabilið,“ seg-
ir í nefndarálitinu. Nú er hins vegar
gert ráð fyrir að tekjuskattur lög-
aðila verði lægri en fyrri áætlanir
gera ráð fyrir á tímabili fjár-
málaáætlunarinnar, m.a. vegna
heimilda til flýtifyrninga fjárfest-
inga á næsta ári, sem frestar skatt-
greiðslu. Gert er ráð fyrir þriggja
til fimm milljarða lægri tekjum en
áður af sköttum á vöru og þjónustu
árlega á næstu árum. Trygginga-
gjald verður lækkað en endurmat á
stofni þess skatts hefur þau áhrif að
gert er ráð fyrir að tekjur af trygg-
ingagjöldum verði þremur til fjór-
um milljörðum kr. meiri árlega
næstu fimm ár.
Hærra veiðigjald vegna góðrar
afkomu í fiskveiðum 2019
Þá er nú reiknað með umtalsvert
meiri tekjum af veiðigjaldi vegna
góðrar afkomu í sjávarútvegi, sem
liggur til grundvallar gjaldtökunni.
„Nýjar upplýsingar um umtals-
verða hækkun veiðigjalda árið 2021
hafa áhrif út spátímann. Samkvæmt
nýframlögðum tillögum Skattsins
hækkar veiðigjald umtalsvert á
komandi ári vegna góðrar afkomu
af fiskveiðum árið 2019 sem er til
grundvallar útreikningi á veiði-
gjöldum árið 2021. Af þeim sökum
er gert ráð fyrir að veiðigjöld skili
u.þ.b. 3 milljarða kr. meiri tekjum
til ríkissjóðs árlega út spá-
tímabilið,“ segir í nefndarálitinu.
Hallinn þúsund milljarðar á fimm árum
 Samanlagður halli ríkis og sveitarfélaga stefnir í 356 milljarða 2021  Meirihluti fjárlaganefndar
skilar tillögum við fjármálaáætlun  Veiðigjöld skili þriggja milljarða meiri tekjum árlega til 2025
Morgunblaðið/Eggert
Alþingi Þingmenn eru nú á loka-
sprettinum fyrir jólaleyfið.
Áætlun um rekstur ríkis og sveitarfélaga
Skv. síðari umræðu fjármálaáætlunar 2021-2025
0
-100
-200
-300
-400
100%
95%
90%
85%
80%
Hallarekstur ríkis og sveitarfélaga A-hluti (ma.kr.)
Án ráðstafana til að stöðva skuldasöfnun
Með ráðstöfunum
2021 2022 2023 2024 2025
-356
88%
-256
92%
-228
-185
93%
-216
-128
93%
-218
-83
91%
Heildarskuldir ríkis og sveitarfélaga,
sem hlutfall af landsframleiðslu (%)