Iðjuþjálfinn - 01.01.2019, Blaðsíða 30

30
GREIN
Guðrún Árnadóttir, PhD,
umsjón með þróunar- og rannsóknarvinnu
iðjuþjálfa á Landspítala. Klínískur dósent
við læknadeild Háskóla Íslands
Vísindavaka Rannsóknarráðs Íslands
(Rannís) býður upp á „stefnumót“ almenn-
ings við vísindamenn og er henni ætlað að
vekja almenning á öllum aldri til umhugs-
unar um mikilvægi rannsókna- og vísinda-
starfs í nútíma samfélagi. Hún er haldin
samtímis í helstu borgum Evrópu til heiðurs
evrópsku vísindafólki. Rannsakendum
gefst þar með tækifæri til að koma rann-
sóknum sínum á framfæri við almenning á
gagnvirkan hátt. Árið 2011 voru mikil há-
tíðarhöld í tilefni 100 ára afmælis Háskóla
Íslands (HÍ). Vísindavöku Rannís var boðið
að vera í samstarfi við HÍ í tilefni hátíðar-
haldanna og var Háskólabíó lagt undir
þennan stórviðburð. Ýmsum stofnunum var
boðið að taka þátt, þar á meðal Landspítala
(LSH). Þar sem ég var með töluvert af rann-
sóknarefni í farteskinu eftir viðburðaríkan
starfsferil og að nýloknu doktorsprófi í iðju-
þjálfun ákvað ég að senda inn umsókn um
þátttöku í viðburðinum í formi sýningar-
báss hjá LSH. Erfitt hefði verið að láta fram
hjá sér fara tækifæri til að vekja athygli á
íslensk ri iðjuþjálfun og þeirri rannsóknar-
vinnu sem fer fram í skjóli hennar. Mikil
ásókn var í að fá aðstöðu á sýningarsvæð-
inu, en einhvern veginn tókst samt að næla
í sex fermetra bás fyrir verkefnið sem ég var
með í huga.
Strax var hafist handa við að hanna fræðslu-
efni sem aðgengilegt væri fólki á öllum aldri
og jafnframt efni, sem byði upp á upplýs-
ingar um rannsóknarvinnu iðjuþjálfa. Titill
verkefnisins og sýningarbássins var „Ís-
lensk iðjuþjálfun um allan heim“, og byggði
það fyrst og fremst á A-ONE matstækinu og
útbreiðslu þess, en matstækið var hluti af
meistaraverkefni mínu við háskólann í Suð-
ur-Kaliforníu árin 1985-1987. Það var síðar
gefið út í bókinni The Brain and Behavior:
Assessing Cortical Dysfunction through
Activities of Daily Living sem gefin var út af
Mosby-bókaforlaginu í Bandaríkjunum árið
1990 (Árnadóttir, 1990). Í kjölfarið fylgdu
fjölmörg endurmenntunarnámskeið ásamt
kennslu erlendis tengdri matstækinu og
hafa iðjuþjálfar úr öllum heimshornum sótt
þau. Útbúin voru tvö sérstök veggspjöld í
tilefni sýningarinnar. Þau voru samstæð og
á íslenskri tungu. Annað þeirra bar nafnið:
„Íslensk iðjuþjálfun um allan heim: Hug-
myndin“ og hitt „Íslensk iðjuþjálfun um
allan heim: Heimsmyndin“. Auk þessara
veggspjalda var af nógu að taka af þeim
veggspjöldum sem samþykkt höfðu verið
um efnið og sýnd á mismunandi ráðstefn-
um erlendis gegnum árin. Það voru fyrst og
fremst fræðileg veggspjöld sem valin voru
fyrir sýningarbásinn og veggspjöld með
upplýsingum um rannsóknir þar sem not-
aðar voru hefðbundnar próffræðiaðferðir
til greiningar rannsóknargagna. Þó var ein
rannsókn þar sem nýrri próffræðiaðferðir
höfðu verið notaðar við gagnagreiningu.
Lögð var áhersla á að einblína ekki á töl-
fræðiniðurstöður heldur nota einnig lýsandi
upplýsingar um rökleiðslu, þar sem þess
var kostur, og upplýsingar sem gætu vakið
áhuga barna.
Þegar búið var að klæða alla útveggi sýn-
ingarplássins veggspjöldum var hafist
handa við að útbúa áhugaverð prófunar-
atriði tengd A-ONE matstækinu og dagleg-
um athöfnum fyrir almenning til að prófa.
Með þessu móti væri hægt að leyfa fólki að
ímynda sér hvernig það er að kljást við
athafnir svo sem að hneppa, skrifa, eða
jafnvel „að fá sér sælgæti“ þegar taugaein-
kenni eins og t.d. lömun, skert sjónúr-
vinnsla og skert snertiskyn draga úr fram-
kvæmdafærni. Athafnirnar tengdi ég
starfsemi taugakerfisins og klínískri rök-
leiðslu út frá fræðigrunni A-ONE.
Í umsókn um sýningarbásinn var lögð rík
áhersla á gott aðgengi að verkefnunum,
bæði borð- og gólfplássi og plássi fyrir sér-
hönnuð upplýsingaspjöld auk vegg-
spjaldanna. Einnig þurfti að koma fyrir
ýmsum hlutum eins og t.d. ýmiss konar
fatnaði, ílátum og stólum. Af því 14 fermetra
rými sem ætlað var Landspítala á allri sýn-
ingunni endaði þetta verkefni með tæpan
helming eða 6 fermetra á horni sem sneri út
á gang þannig að hægt var að nýta það
beggja vegna frá. Þegar forvinnu var lokið
fékk ég iðjuþjálfa á Grensásdeild LSH mér
til aðstoðar við að taka á móti sýningargest-
um og leiða þá gegnum þær upplýsingar og
IÐJUÞJÁLFUN Á VÍSINDAVÖKUM
Guðrún Árnadóttir