Málfríður - 15.12.1985, Síða 19

hvaða markmiðum við hyggj-
umst ná með þeim aðferðum
sem við beitum í kennslunni
- að hafa tiltæka þá kennslu-
fræðilegu þekkingu sem gerir
okkur kleift að finna okkar
eigin leiðir og þróa okkar eigin
aðferðir sem samræmast að-
stæðum og markmiðum hverju
sinni.
Hættan á stöðnun er alltaf yfir-
vofandi í starfi okkar. Til þess að
starfið veiti okkur ánægju verðum
við að temja okkur vissan sveigjan-
leika, heilbrigða afstöðu til nýjunga
og gagnrýna athugun á því sem við
erum að fást við. Það gerist of oft að
við tökum breytingum að ofan eins
og sjálfsögðum hlut. í raun erum
það við, kennararnir, sem á grund-
velli reynslu okkar og þekkingar
eigum að eiga frumkvæðið að nýj-
ungum í skólastarfi. En til þess að
svo megi verða held ég að við
verðum að endurskoða stöðu okkar
og menntun.
Auður Torfadóttir er lektor í ensku
við Kennaraháskóla Islands.
Námsstefna á Akureyri
Auður Hauksdóttir:
Um stöðu tungumála-
kennslu á íslandi
Dönskukennsla í íslenskum framhaldsskólum.
Dönskukennsla í íslenskum fram-
haldsskólum á sér langa sögu.
Danska er fyrst skilgreind sem er-
lent tungumál í greinargerð um
Lærða skólann í Reykjavík frá
1846, þ.e. hún átti að hafa sömu
stöðu í íslenskum skólum og þýzkan
í þeim dönsku. Á þeim tíma sem
danskan haslar sér völl sem erlent
tungumál var þýðingar- og mál-
fræðiaðferð latínukennslunnar alls-
ráðandi. Samkvæmt reglugerð
Lærða skólans frá 1846 var mark-
miðið með dönskukennslunni: „að
þjálfa nemendur í að þýða af og á
dönsku, skrifa danskt mál og kynna
fyrir nemendum danska bók-
menntasögu." Markmiðin fólu því í
sér annars vegar færnisþjálfun og
hins vegar menningarmiðlun. Ýmis-
legt bendir til að menn hafi ekki
alltaf verið á einu máli um ágæti
dönskukennslunnar og vil ég í því
sambandi vitna til ummæla tveggja
nemenda Lærða skólans frá því um
1860 og 1890, en ummælin eru
fengin úr bókinni „Minningar úr
menntaskóla".
Sá fyrri segir um dönskukennsl-
una:
„Dönskukennarinn var gáfaður maður og
gat oft verið skemmtilegur, en kennslu sína í
skólanum tók hann sér létt, hefur víst
sjaldan hugsað nokkurt augnablik um hana
nema meðan hann var í kennslustundum.
Trúfræðiskennari þótti mér hann góður, en
dönskukennari afleitur. Meðal annars
kunni hann lítið sem ekkert í dönskum
framburði, bar meðal annars Pandekager
fram sem pan-de-kag-er og annað eftir því.
Hann hafði lítið fvrir að velja efni í danskan
stíl. Hann greip oftast einhverja klausu úr
hvaða bók eða blaöi, sem hendi var næst....
Pegar hver piltur. sem kom upp í tíma í
dönsku. hafði þýtt á íslenzku þann kafla,
sem honum var fyrir settur, var hann jafnan
látinn snúa nokkrum setningum af íslenzku
á dönsku. Aldrei bjó hann sig út meö neina
bók til að láta snúa úr, en bað okkur jafnan í
bekknum að lána sér einhverja íslenzka
bók."
I ummælum hins nemandans
kemur fram að tungumálakennsla í
Lærða skólanum hafi oft verið gagn-
rýnd og kölluð eintómt málfræði-
stagl og yfirheyrslur og því verið
haldið fram að vanrækt hafi verið að
vekja athygli á efninu og að kenna
að tala nýrri málin. Nemandinn
telur þessa gagnrýni ekki réttmæta,
þar sem ekki sé hægt að gera ráð
fyrir að unnt sé að kenna að gagni að
tala dönsku, ensku, frönsku og
þýzku á fáeinum klukkustundum og
með þeim kennslutækjum sem völ
var á. Jafnframt bendir hann rétti-
lega á, að reglugerðin geri ekki ráð
fyrir að kennt sé að tala málin.
í reglugerðinni um hinn aimenna
menntaskóla frá 1908 koma fram
umtalsverðar breytingar á mark-
miðum dönskukennslunnar. í reglu-
gerðinni segir m.a.:
..Kennslan skal vera bæöi munnleg og skrif-
leg. Nemendur eiga aö læra að lesa málió
með góðum framburði, tala það viðstöðu-
19