Bæjarins besta - 01.06.2005, Blaðsíða 11

MIÐVIKUDAGUR 1. JÚNÍ 2005 11
hér en flestir stjórnendur eru
góðir. Þarna hafa orðið til stór
fyrirtæki sem eru með rekstur
á mörgum stöðum og eru fjár-
hagslega sterk. Þau stærstu eru
nokkuð stór á alþjóðlegan
mælikvarða.“
– Hér á árum áður varstu að
vinna í vélsmiðju þarna úti en
undanfarin ár hefur þú verið á
sjó.
„Já, síðan 1997 hef ég ein-
göngu verið til sjós. Ég er um
það bil 7-8 mánuði á sjó á ári.
Ég hef sótt sjóinn frá ýmsum
stöðum. Í fyrstu var ég á línu-
bát og síðar á togara. Síðan
hafði við mig samband Viggó
Þráinsson sem þarna býr úti.
Hann hefur verið úti síðan
1995. Á árum áður var hann
búsettur í Súðavík. Hann er
vélstjóri og fékk mig með sér
á 86 metra togara og þar vorum
við saman. Þessu skipi hefur
nú verið lagt og endar ævi
sína að öllum líkindum í brota-
járni á Indlandi. Þangað er
skipunum siglt og upp í fjöru
þar. Síðan koma hundruð
verkamanna sem rífa skipin á
augabragði. Það er flest úr
þeim nýtt aftur. Vinnan við
þetta gengur vel þrátt fyrir að
fólkið fái aðeins 2 dollara á
dag.“
Ein þjóð á
tveimur eyjum
– Nú skiptist Nýja-Sjáland í
norður- og suðureyju. Er þetta
samt ein þjóð?
„Já, hins vegar köllum við
suðureyjuna meginlandið en
hin er bara norðureyjan. Ástra-
líu köllum við vestureyjuna.
Þessar skilgreiningar falla nú
í frekar grýttan jarðveg víða.“
– Hér á árum áður bárust
miklar sögur af velmegun
þarna syðra og héðan fóru
margir til þess að freista gæf-
unnar. Nú er minna um það.
Var innflutningur bannaður
eða minnkaði velmegunin?
„Nei, innflutningur var ekki
bannaður. Hins vegar minnk-
aði munurinn á milli landanna.
Núna er til dæmis mjög mikil
velmegun í Ástralíu og mikill
skortur á vinnuafli. Í dag sækja
margir íbúar Nýja-Sjálands
vinnu til Ástralíu. Þensla hefur
einnig verið mikil hjá okkur.
Húsnæði hefur hækkað mjög
ört eins og maður heyrir af hér
á Íslandi víða. Íbúðaverð í Nel-
son er sennilega það þriðja
hæsta í landinu.“
– Hvernig er loftslagið? Er
það ekki gott?
„Jú, aldeilis. Það er hins
vegar aldrei mjög mikill hiti.
Á sumrin er hann mestur um
25 gráður. Á veturna eru
morgnarnir kaldir en það hlýn-
ar vel yfir daginn. Það frystir
stundum síðla nætur en þegar
líður á daginn er hitinn kominn
í 10-15 gráður.“
– Nú býrð þú í miklu rækt-
unarhéraði. Ertu sjálfur með
skepnur og ræktun?
„Já, ég hef verið að dunda
mér í rollum svona til eigin
nota. Sauðfjárbúskapur er
mjög þægilegur þar sem þarna
þarf aldrei að taka fé á hús.
Flestir selja sauðfé á fæti þegar
líður að vetri en margir eru
með heimaslátrun.“
Íslenskt lamba-
kjöt, best í heimi
– Nú er fróðlegt að heyra
skoðun sauðfjárbónda á Nýja-
Sjálandi á því hvað er besta
lambakjöt í heimi. Er ykkar
kjöt betra en okkar hér á Fróni?
„Nei, ertu frá þér? Íslenska
lambakjötið er það besta í
heimi, á því er ekki nokkur
vafi. Nýsjálenska kjötið getur
aldrei keppt við það íslenska í
bragðgæðum. Á Nýja-Sjá-
landi er féð alið á grasi að
mestu en ekki þeim gæða-
gróðri sem býr til hið góða
bragð hér heima.“
– Þið eruð sjálfum ykkur
næg í allri landbúnaðarfram-
leiðslu á þessum slóðum?
„Já, á Nýja-Sjálandi finnur
þú allt sem hugurinn girnist.
Þar er allt hægt að rækta sem
menn vilja. Hins vegar skal
það játað, að ég er lítið fyrir
garðyrkju. Mér þykir leiðin-
legt að reyta arfa.“
– Þú ert sumsé forstokkaður
Hnífsdælingur ennþá?
„Já, ætli það ekki. Ég var
ekki hrifinn af garðveseni og
það lagaðist ekkert við það að
flytja hinum megin á hnöttinn.
Ég var að vísu að hjálpa
mömmu í garðinum í morgun
en það var nú bara gert fyrir
hana. Hins vegar er konan mín
með græna fingur og mér þykir
óskaplega gaman að uppskera
með henni. Ég neita því ekki.
En ég sé ekki tilganginn í því
að vera að strita í garðinum
þegar hægt er að fá vöruna
nánast ókeypis í búðunum. Ég
bara skil það ekki. Hins vegar
er gaman að föndra við þetta í
litlum mæli. Við kaupum til
dæmis aldrei tómatsósu. Við
gerum hana sjálf úr okkar eigin
tómötum. Eins er með sultur.
Við höfum líka verið með
hænur og alið kjúklinga. Það
er mun skemmtilegra en garð-
yrkjan.“
Hampiðjumenn
gera það gott
– Hvað með landann? Er
hann ekki þarna á svæðinu?
„Jú, þeir fara víða. Hamp-
iðjan er með útibú í Nelson og
þar eru landar við störf. Hamp-
iðjan er að gera óskaplega
góða hluti þarna úti. Þeir hafa
náð miklum árangri í markaðs-
málum enda með mjög góða
vöru. Það varð mikil bylting
þegar þeirra vörur komu á
svæðið. Þeir voru svo vissir í
sinni sök að þeir fóru þá leið
að lána mönnum veiðarfæri,
vitandi að þeir myndu aldrei
skila þeim aftur. Það varð líka
raunin í langflestum tilfell-
um.“
– En hvað með samskipti
ykkar Íslendinganna. Eru þau
einhver?
„Já, það er starfandi félag
þarna á norðureyjunni. Það er
venjulega haldin hátíð í mars
en ég hef yfirleitt aldrei komist
vegna þess að ég hef verið á
sjó á þeim tíma.“
– Erum við ólík í háttum?
„Ekki get ég nú sagt það.
Flestir íbúar Nýja-Sjálands
eiga uppruna sinn á Bretlands-
eyjum og voru mjög líkir þeim
lengi. Í dag vil ég meina að
við séum orðin þjóð með eigin
einkenni þrátt fyrir að stjórn-
kerfið sé að enskum hætti og
við séum í Samveldinu. Um-
ræðan hefur verið sú að minn-
ka tengslin við Bretland en
ekki beinlínis að slíta þau.
Frumbyggjar eru í dag um 10-
11% af íbúum. Ólíkar þjóðir
lifa yfirleitt í sátt og samlyndi.
Það er ekki hægt að tala um að
átök séu á milli fólks af ólíkum
uppruna. Það slær stundum í
brýnu en ekki neitt sem heitið
getur. Það segir í raun ákveðna
sögu hversu þjóðin er orðin
blönduð.“
– Hvert stefna börnin þín?
„Strákurinn er að verða
tölvuverkfræðingur og stelpan
stefnir að því að verða dýra-
læknir. Þau eru að mestu flutt
að heiman en eru í nágrenni
við okkur enda ekki búin að
setja sig endanlega niður.“
– Hvernig eru möguleikar
til náms þarna úti?
„Þeir eru mjög góðir. Nám
er að mestu gjaldfrjálst upp að
háskólanámi og skólakerfið er
gott.“
– Þrátt fyrir framfarir í tölvu-
samskiptum, þá hefur vega-
lengdin á milli Nýja-Sjálands
og Íslands ekki minnkað. Tæp-
lega er mikill gestagangur hjá
þér af fólki frá Íslandi?
„Nei, ég get ekki sagt það,
en það hafa þó komið gestir til
okkar héðan að heiman. Dúddi
Guðmunds, Þórdís Guð-
munds, Örn Ingólfs og Guðný
Þórhalls hafa komið í tvígang.
Mamma og systir hennar hafa
komið einu sinni á þessum ár-
um og fleiri hafa komið við.
Þannig að ég hef séð Íslend-
inga.“
Kveðja frá Rósa
– Ekki langt frá þér býr góð-
ur og gegn Ísfirðingur.
„Já, Rósi býr ekki svo langt
frá mér. Við höfum verið í
miklu sambandi þó að við hitt-
umst ekki oft. Hann spilar
þarna með hljómsveit sinni um
leið og hann sinnir miklum
búrekstri. Ég hafði samband
við hann áður en ég lagði af
stað heim og þá fékk hann
heimþrá kallinn. Hann bað mig
fyrir bestu kveðjur til allra hér
um slóðir og þeirri kveðju er
hér með komið á framfæri.“
– Að flytja til Nýja-Sjálands
er töluvert meira mál en að
flytja til Bretlandseyja eða
Skandinavíu. Þegar þú fluttir,
leistu þá þannig á að þú ættir
ekki afturkvæmt vegna fjar-
lægðar?
„Auðvitað er um miklu
lengri veg að fara en ef ég
byggi í Bretlandi. Bara í flug-
tímum er þetta um 24 tímum
lengra flug, þannig að það
segir sig sjálft að þetta er meira
mál. Hins vegar hafði ég kom-
ið þarna áður en ég flutti end-
anlega út. Því var þetta minna
mál. Ég velti því fyrir mér
hvernig væri að fá heimþrá í
svona mikilli fjarlægð. Ég hef
fengið hana og ég fæ hana
ennþá. Kannski er ekki rétt að
kalla þetta heimþrá í dag
heldur má segja að það koma
tímar þar sem ég hugsa meira
heim en venjulega. Það er nú
yfirleitt á þeim dögum sem
flestir hugsa til sinna ættingja
og uppruna. Mér líður vel
þarna úti og allir hafa val.“
stjórnmálamenn sem ekki er
vaðið yfir þegjandi og hljóða-
laust. Héðan þarf að fara að
heyrast eitthvað.
Ég heyrði skemmtilega sögu
um daginn um að bæjarfull-
trúar hefðu verið að játa að í
Hnífsdal hefði ekkert verið
gert á kjörtímabilinu. Þá greip
einhver fram í og sagði að það
væri ekki rétt. Þeir hefðu lokað
skólanum og kjörstaðnum,
þannig að ýmislegt hefði verið
gert. Bara ekkert til bóta.
Svona geta hlutirnir ekki geng-
ið. Af hverju lætur fólk hér
vestra bjóða sér allt sem yfir
það hefur gengið á liðnum ár-
um?“
– Ég heyri að þú hefur ekkert
breyst.
„Já, er það? Nei, sennilega
þarf meira til að breyta göml-
um Hnífsdæling en að flytja
hinum megin á hnöttinn.“
– – –
Rúnar hefur alla tíð haft
sterkar pólitískar skoðanir.
Þær hafa greinilega lítið breyst
þrátt fyrir að hann hafi kynnst
öðrum heimsálfum og öðrum
aðstæðum. Þar sem hann býr
drýpur smjör af hverju strái,
að sagt er. Þar líður honum
líka vel með konunni sinni
Susan og börnunum Stefáni
Þór og Annalise Söru, sem
bæði fæddust á Íslandi. Þrátt
fyrir langa dvöl í öðru landi
hefur hann ennþá sterkar skoð-
anir á lífinu hér og gestsaugað
hans er glöggt.
Viðtalið sem átti að verða
um lífið og tilveruna á Nýja-
Sjálandi varð að spjalli tveggja
gamalla sveitunga á miðjum
aldri. Hitt umræðuefnið bíður
næstu ferðar.
– Halldór Jónsson.
Gestsaugað glögga
– Nú ertu búinn að vera lengi
í burtu, þannig að þú hlýtur að
vera kominn með gestsaugað.
Hvernig finnst þér þróunin
hafa verið hér fyrir vestan
síðan þú fluttir héðan?
„Ég á mjög erfitt með að
tala um það vegna þess að mér
finnst svo mörgu hafa hrakað
hér. Í Hnífsdal er nú svo komið
að enginn býr fyrir utan á. Ég
hefði látið segja mér það
tvisvar í gamla daga að það
gæti gerst. Fyrir sunnan er vælt
yfir óskaplegum fjárveitingum
á landsbyggðina. Mér finnst
byggðaumræðan óskaplega
rugluð hér á landi. Það sér það
hver maður að hér vantar fleiri
störf. Hér blása menn upp að
hér sé líf á fasteignamarkaði
og það sé jákvætt. En er fólk
að koma? Nei, því miður. Hér
er fólk fyrst og fremst að skipta
um húsnæði.“
– Erum við komin á hættu-
mörk að þínu mati?
„Ekki eins og er, en það er
stutt í það. Hér fækkar störfum
hjá hinu opinbera þrátt fyrir
alla umræðuna um að hér skuli
fjölga störfum. Það nýjasta var
starfið hans Jóns Hilmarssonar
vinar míns hjá Símanum.
Starfið var flutt suður og hann
fer að vinna við það sama
syðra. Hvar var bæjarstjórnin
þegar þetta gerðist? Það heyrð-
ist ekkert. Ekki bofs. Svona
gerist þetta hægt og hljótt og
enginn segir neitt í raun. Hér
vantar alla staðfestu. Hér
verður fólk að fara að segja
hingað og ekki lengra. Hvað
hefur fólk haft upp úr því að
vera þægt og gott? Ekkert, því
miður. Hér vantar sterka
22.PM5 6.4.2017, 09:3711