Vinnan - 01.12.1943, Blaðsíða 13

JÓN BRYNJÓLFSSON:
Handtakan í Bolungarvík 1932
-------------------N
Hér er sagt frá handtöku Hannibals Valdimars-
sonar í Bolungarvík, 29. maí 1932, en hann var,
eins og menn tnuna, fluttur nauðugur til ísafjarð-
ar, er hann var á ferð þar í erindum verkalýðs-
hreyfingarinnar. Var greinarhöf. einn af þeim,
sem tóku þátt í leiðangrinum til Bolungarvíkur
eftir handtökuna.
\_________________________________________________)
Nú, þegar byrjaö er að skrá sögu verkalýðshreyfing-
arinnar og segja frá baráttu þeirri, er heyja varð fyrir
tilverurétti og lífi hinna ýmsu dreifðu og lítilsmegandi
verkalýðsfélaga, er áttu við óvanalega örðugleika og
skilningsleysi að stríða, rifjast upp fyrir mér atvik
nokkurt, sem telja verður þess virði, að ekki verði látið
falla í gleymsku. Hef ég látið til leiðast við ritstjóra
Vinnunnar, að segja frá því, enda þótt ég sé þess full
viss, að aðrir hefðu verið til þess miklu færari.
Eins og kunnugt er, voru fyrstu verkalýðsfélögin
stofnuð á fjölmennustu stöðunum og var það ekki fyrr
en nokkru síðar, að farið var að stofna til félagsskapar
meðal verkafólks á hinum fámennari stöðum. Fór því
byrjunarbaráttan úti á landi fram miklu seinna en í
stærri kaupstöðunum, en var engu að síður hörð og
óvægin af andstæðinganna hálfu. Tveir voru þeir stað-
ir, sem verri voru viðureignar og erfiðari hvað land-
nám verkalýðssamtakanna snerti en nokkrir aðrir, en
það voru Keflavík og Bolungarvík. Má með sanni
segja, að þeir staðir hafi verið síðustu vígi þeirra afla,
er börðust gegn því, að verkalýðsfélögin næðu fótfestu
í landinu. Það er vissulega ótrúlegt, þegar til þess er
hugsað nú, að ekki eru nema rúm 11 ár síðan fjand-
menn samtakanna létu fara fram handtökur án laga og
réttar, á þeim mönnum, sem framarlega stóðu í sam-
tökunum og skal nú sagt frá annarri þeirra, handtök-
unni í Bolungarvík.
Það var sunnudaginn 29. maí árið 1932, að bátsferð
féll frá ísafirði til Bolungarvíkur, vegna söngskemmtun-
ar, er ísfirðingar ætluðu að halda í Bolungarvík. Hefði
það ekki orðið frásagnar vert, ef Hannibal Valdimars-
son hefði ekki tekið sér far með bátnum, en hann mun
hafa verið sá eini, sem ekki fór sérstaklega vegna
skemmtunarinnar. Samningaumleitanir stóðu yfir um
kaup og kjör verkafólks í Bolungarvík og þóttust kunn-
ugir sjá, að til vinnudeilu mundi draga, en vinnudeil-
ur í Bolungarvík vóru ekkert lamb við að leika í þá
daga.
Þegar Hannibal hafði stígið á land í Bolungarvík
umræddan sunnudagsmorgun, spurðust þau tíðindi um
þorpið og þóttu heldur uggvænleg, a. m. k. þeim, sem
ekki voru því hlynntir, að verkalýðsfélagið næði hag-
kvæmum samningi. Því að það þótti nokkurn veginn
liggja í augum uppi, hvað hann hefði á bak við eyrað
með ferðalagi sínu, þótt á sunnudegi væri, enda þurfti
ekki að sökum að spyrja eftir að hann sást gera sig
beran að þeirri ósvífni, að láta það verða sitt fyrsta
verk, að heimsækja einn af stuðningsmönnum samtak-
anna, Ágúst Elíasson. Það bætti að sjálfsögðu heldur
ekki úr skák, að Hannibal var þekktur bardagamaður
verkalýðssamtakanna þar vestra, formaður félagsins á
ísafirði og í stjórn Sambandsins á Vesturlandi.
Nú voru góð ráð dýr. Skotið var á skyndifundi og
fundum. Málið rætt. Ráð ráðin og tillaga framborin og
samþykkt þess efnis, að þessi stórhættulegi maður
skyldi án tafar yfirgefa þorpið. Skyldi hann fluttur
nauðungarflutningi til síns heima og hann og hans
menn þar með vita, að hér væri á ferðinni mál, sem
honum og þeim kæmi ekki við. Bolvíkingar væru hús-
bændur á sínu heimili og gætu jafnvel ráðið því, hverj-
ir ferðuðust þar um, ef því væri að skipta.
VINN AN
223