Vinnan - 01.05.1975, Qupperneq 34

AFMÆLISFRÉTTIR
Fyrsti samningur sem gerður var
vegna verkafólks náðist ekki fyrr en
19. júní 1925 og gilti sá samningur
fram á næsta ár. Þó tekist hafi að ná
samningum, átti félagið í harðri bar-
áttu við atvinnurekendur á Akranesi.
Ein af kröfum atvinnurekenda var sú,
að félagið segði sig úr Alþýðusam-
bandinu. Um þetta segir í greininni:
„Fundarmenn töldu þetta lævíst
bragð, gert í þeim tilgangi að sundra
félaginu, og samþykktu að gefa út
taxta, annan fyrir sjómenn og hinn
fyrir verkafólk. — Fundarmenn hétu
því að standa fast að því, sem þeir
höfðu samið og samþykkt að gera,
þ. e. að ráða sig eftir þeim taxta sem
samþykktur var á fundinum. Samt
sem áður náði þessi taxti ekki fram
að ganga vegna harðrar mótstöðu at-
vinnurekenda, og virðist sem félags-
menn hafi átt í vök að verjast, og fé-
lagið staðið höllum fæti, enda var at-
vinna stopul, og allmargir sjómenn og
verkamenn stóðu enn utan við félag-
ið, og samtakamátturinn því ekki
nægilega traustur.
Á fundi félagsins 1. des. 1924, er
samþykkt tillaga um að fólagið segi
sig úr Alþýðusambandinu, gegn því
að atvinnurekendur gangi að óhögg-
uðum þeim skilmálum, sem félagið
setti fram með taxta sínum 22. nóv-
ember. Þessi samþykkt var gerð eftir
ítarlegar viðræður við þáverandi for-
seta ASÍ, Jón Baldvinsson, en hann
hafði hvað eftir annað átt viðræður
við atvinnurekendur og reynt að fá þá
til að semja við verkalýðsfélagið, en
atvinnurekendur voru ósveigjanlegir í
garð þess. Verkalýðsfélagið gekk á ný
í Alþýðusambandið 1927.“
Skömmu eftir 1930 voru stofnaðar
deildir innan félagsins. Þannig var
kvennadeild, sjómannadeild og verka-
mannadeild stofnaðar 1931, vélstjóra-
deild 1936 og bílstjóradeild 1939. 1
áðurnefndri grein Guðmundar Kr. Ól-
afssonar segir orðrétt: „Deildirnar
hafa allar skilað miklu starfi, að vísu
misjafnlega miklu, og að mörgu leyti
hefur þetta skipulag í verkalýðsmálum
gefið góða raun á Akranesi. Þess skal
getið að bílstjóradeildin hætti að
starfa þegar Vörubílastöð Akraness
var stofnuð. Sameiginlega mynda
deildirnar og varastjórnir þeirra, á-
samt stjórn aðallfélagsins og varastjórn
þess, trúnaðarmannaráð, sem er mjög
svo þýðingarmikið og traust form í fé-
lagsstarfseminni, þar sem mörg mál
eru rædd og undirbúin áður en þau
eru lögð fyrir félagsfundi.
Næstum allan starfstíma félagsins,
eða frá árinu 1925, en þá baðst Sæ-
mundur Friðriksson undan endurkosn-
ingu sem formaður, til 1937, hafði
Sveinbjörn Oddsson verið aðalforystu-
maður félagsins ,og sá brimbrjótur,
sem stærstu öldurnar brotnuðu á. Ber
öllum saman um að enginn maður
hafi sýnt jafnmikla fórnfýsi sem hann,
og enginn sýnt jafn mikinn baráttu-
vilja. Að öllum öðrum ólöstuðum
megi því segja, að hann hafi leitt fé-
lagið fram til sigurs, eftir harða og
erfiða baráttu, enda var komist svo að
orði um starf Sveinbjarnar fyrir fé-
lagið: „Þar sem Sveinbjörn er, þar er
Verkalýðsfólagið, og þar sem Verka-
lýðsfélagið er, þar er Sveinbjörn.“
Þá er í ritinu viðtal við núverandi
formann Verkalýðsfélags Akraness,
Skúla Þórðarson, en hann hefur gegnt
því starfi frá árinu 1966. í viðtalinu
kemur fram að starfsemi félagsins í
dag er mikil og fjölbreytt. Skúli segir:
„I fyrsta lagi er þátttaka í öllum
mögulegum samningum er það kemur
að, en það er deildarskipt og hver
deild á samningslegan rétt um sín sér-
mál. Getur af þessu leitt ,að samtímis
fari fram samningar tveggja eða fleiri
deilda. Er því augljóst, að í þetta fer
oft mikill tími og þá ekki minnst í að
móta þær kröfur, er settar eru fram
hverju sinni og uppi eru á öllum tím-
um. Fleyrst hefur að þessir samningar
séu þungir í vöfum og taki langan
tíma og tek ég undir það af heilum
hug, en það þarf mikið átak til að
brjóta þær hefðbundnu venjur, er
skapast hafa, og vart á færi eins fé-
iags.
Innheimta til sjóða félagsins er oft
seinleg og tímafrek, þar sem margir
af okkar viðsemjendum eru skuJd-
seigir og fer oft í það mikill tími. Það
væri hægt að halda svona áfram, en
ég læt þetta nægja um þetta atriði, en
vil taka það fram, að svona starf færir
manni hvor tveggja í senn ánægju með
það sem vel tekst og svo leiðindi þeg-
ar illa gengur. Kemur þá í hugann af
hverju er maður að þessu og detta
mér þá stundum í hug orð Sigríks er
hann sagði (Sigríkur Sigríksson var
einn af stofnendum og formaður sjó-
mannadeildar um árabil. Vinnan); „Það
fær enginn þakkir fyrir að starfa fyrir
verkalýðinn“, og ef maður þolir ekki
skammirnar er eins gott að hætta. Þá
kemur það upp í hugann, sem gefur
starfinu mest gildi, en það er að hjálpa
þeim er minna mega sín eftir því sem
kostur er, og gerir þetta starf jafn
persónulegt og raun ber vitni, og er
þakklæti þeirra ómetanlegt í starfinu."
Auk Skúla eiga nú sæti í stjórn
Verkalýðsfélags Akraness þau Bjarn-
fríður Leósdóttir, Garðar Halldórsson,
Herdís Ólafsdóttir, Guðmundur Kr.
Ólafsson og Sigrún Clausen.
Sjómannafélag
Hafnarfjarðar
50 ára
Sjómannafólag Hafnarfjarðar var
stofnað 23. október 1924, og er því
nær jafngamalt Verkalýðsfélagi Akra-
ness. I tilefni afmælisins fór stjórnin
þess á leit við Ólaf L. Kristjánsson
fyrrverandi skólastjóra, að hann ritaði
sögu félagsins. Rit þetta er nú komið
út og er þar ítarlega rakin saga sam-
taka hafnfirskra sjómanna, allt frá
stofnun Bárunnar nr. 2, síðan Háseta-
félags Hafnarfjarðar, sem voru forver-
ar Sjómannafélags Hafnarfjarðar. Sjó-
mannafélag Reykjavíkur átti drjúgan
þátt í stofnun félagsins, sem má m. a.
sjá á því að Sigurjón Á. Ólafsson var
einn þeirra manna sem hafði forgöngu
fyrir stofnun félagsins, en hann var
lengi formaður Sjómannafól. Reykja-
víkur. Reyndin varð sú að fyrstu mán-
uðina var félagið deild í Sjómannafé-
lagi Reykjavíkur og nefndist þá Hafn-
arfjarðardeild Sjómannafélags Reykja-
30 VINNAN